Sempadan maritim ialah pembahagian bayangan kawasan permukaan air Bumi berdasarkan kriteria fisiografi atau geopolitik. Oleh itu, ia biasanya mengehadkan kawasan hak eksklusif negara ke atas sumber mineral dan biologi,[1] merangkumi ciri, had dan zon maritim.[2] Secara amnya, sempadan maritim digariskan pada jarak tertentu dari garis pantai sesuatu bidang kuasa. Walaupun di sesetengah negara istilah sempadan maritim mewakili sempadan negara maritim[3] yang diiktiraf oleh Konvensyen Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu mengenai Undang-undang Laut, sempadan maritim biasanya berfungsi untuk mengenal pasti pinggir perairan antarabangsa.
Sempadan maritim wujud dalam konteks perairan wilayah, zon bersempadan, dan zon ekonomi eksklusif; bagaimanapun, istilah tersebut tidak merangkumi sempadan tasik atau sungai, yang dianggap dalam konteks sempadan darat.
Beberapa sempadan maritim masih tidak dapat ditentukan walaupun terdapat usaha untuk menjelaskannya. Ini dijelaskan oleh pelbagai faktor, beberapa daripadanya melibatkan masalah serantau.[4]
Persempadanan sempadan maritim mempunyai implikasi strategik, ekonomi dan alam sekitar.[5]
Ciri-ciri yang mempengaruhi sempadan maritim termasuk pulau dan dasar laut tenggelam di pentas benua.[2]
Proses persempadanan di lautan merangkumi pemanjangan semula jadi ciri geologi dan wilayah terpencil. Proses mewujudkan sempadan "kedudukan" merangkumi perbezaan antara kontroversi yang diselesaikan sebelum ini serta yang belum diselesaikan.[6]
Had sempadan maritim dinyatakan dalam poligaris dan dalam lapisan poligon kedaulatan dan kawalan,[7] dikira daripada pengisytiharan garis dasar. Syarat-syarat di mana sesebuah negara boleh menetapkan garis dasar tersebut diterangkan dalam Konvensyen Undang-undang Laut Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (UNCLOS). Garis pangkal sesebuah negara boleh menjadi garis air rendah, garis dasar lurus (garisan yang merangkumi teluk, muara, perairan pedalaman,...) atau gabungan kedua-duanya.[1]
Ruang maritim boleh dibahagikan kepada kumpulan berikut berdasarkan status undang-undangnya:
Walaupun banyak ruang maritim boleh diklasifikasikan sebagai milik kumpulan yang sama, ini tidak membayangkan bahawa mereka semua mempunyai rejim undang-undang yang sama. Selat dan terusan antarabangsa mempunyai status undang-undang tersendiri juga.[8]
Zon sempadan maritim dinyatakan dalam had sepusat di sekeliling pantai dan garis pangkal ciri.[1]
Dalam kes zon bertindih, sempadan dianggap mematuhi prinsip jarak sama atau ia diterangkan secara khusus dalam apa-apa perjanjian pelbagai hala.[1]
Konsep sempadan maritim adalah konsep yang agak baharu.[1] Rekod sejarah ialah latar belakang untuk menilai isu sempadan.[9] Penilaian hak bersejarah dikawal oleh rejim undang-undang yang berbeza dalam undang-undang antarabangsa adat, termasuk penyelidikan dan analisis berdasarkan:
Kajian perjanjian mengenai sempadan maritim adalah penting sebagai (a) sebagai sumber undang-undang antarabangsa am atau khusus; (b) sebagai bukti undang-undang adat yang sedia ada; dan (c) sebagai bukti perkembangan adat resam.[11] Perkembangan "undang-undang adat" memberi kesan kepada semua negara.
Perhatian yang diberikan subjek ini telah berkembang melangkaui norma konvensional seperti had tiga batu.
Kontroversi tentang perairan wilayah cenderung merangkumi dua dimensi: (a) kedaulatan wilayah yang merupakan warisan sejarah; dan (b) hak dan kepentingan bidang kuasa yang berkaitan dalam sempadan maritim, yang terutamanya disebabkan oleh tafsiran yang berbeza mengenai undang-undang laut.[12] Satu contoh perkara ini boleh dikaji semula dalam konteks pertikaian maritim Kuwait-Iraq yang berterusan mengenai laluan air Khawr Abd Allah.
Banyak pertikaian telah diselesaikan melalui rundingan,[13] tetapi tidak semuanya.