Stanley Edward Jewkes

Stanley Edward Jewkes (S. E. Jewkes) (1913–2011) ialah seorang arkitek Amerika Syarikat serta seorang jurutera. Beliau adalah tokoh penting dalam seni bina pasca kemerdekaan Asia Tenggara. Hubungannya yang rapat dengan Perdana Menteri Malaysia Tunku Abdul Rahman pada masa itu menyebabkan beliau memperoleh beberapa suruhanjaya seni bina yang terkenal di Malaysia termasuk Stadium Merdeka dan Stadium Negara. Beliau berlatih di Malaysia dari 1941 hingga 1962. Beliau kemudiannya terus bekerja di Amerika Syarikat untuk seni bina dan kejuruteraan pelbagai negara.^[1]

Kehidupan awal

Jewkes dilahirkan di Amerika Syarikat pada 9 Oktober 1913. Selepas Perang Dunia I, beliau dan ibu bapanya pergi ke Birmingham dan di sana, beliau memenangi biasiswa untuk belajar di Dudley Grammar School. Di Northampton Institute dan Politeknik London, beliau mempelajari seni bina dan kejuruteraan sebelum diupah sebagai ketua jurutera British Steel Construction. Beliau dikaitkan dengan kedua-dua Institut Diraja Arkitek British (RIBA) serta Institut Jurutera Awam di London.^[2]

Pada tahun 1941, Jewkes datang ke Malaysia untuk menyertai Jabatan Kerja Raya (PWD). Beliau berkhidmat dahulu di daerah Krian dan Keroh. Beliau kemudian diminta untuk menjadi ketua Cawangan Reka Bentuk dan Penyelidikan baru. Selepas itu, Jewkes menjadi Pengarah Jabatan Kerja Raya dari tahun 1959 hingga 1962. Tidak lama selepas datang ke Malaysia, perang meletus di semenanjung dan beliau telah menjadi leftnan di Angkatan Sukarelawan Negeri-negeri Melayu Bersekutu. Pada tahun 2001, beliau menyusun dan menerbitkan penggambaran falsafahnya mengenai kehidupannya berhubung dengan pertemuannya sendiri dalam sebuah buku bernama "Humankind: Planet Earth’s Most Enigmatic Species".^[2]

Pada usia 98 tahun, Jewkes meninggal dunia di Mission Oaks Hospice di Oxford, Florida pada 19 Jun 2011. Beliau meninggalkan isterinya Ella, dan dua anaknya, Carole dan Peter.^[2][3]

Bangunan

Dari kesemua bangunan yang beliau telah reka dan/atau dijurutera, karya yang paling terkenal terletak di Bukit Petaling.^[2]

• Taman Merdeka
• Stadium Merdeka
• Stadium Negara

Sumbangan

Dengan bantuannya, beliau memastikan keupayaan jabatan kejuruteraan JKR setanding dengan kebanyakan negara maju di dunia. Beliau juga mengolah semula dan melancarkan pergerakan lalu lintas di sekitar bandaraya, serta mengawasi pembinaan Empangan Klang Gates untuk bekalan air KL. Beliau juga menentukan tapak empangan selepas tinjauan luas. Pada masa yang sama menjadi Pengarah JKR, Jewkes berjaya mencari masa untuk mengajar Kejuruteraan Lanjutan di Kolej Teknikal KL. Beliau membimbing seluruh generasi jurutera tempatan di JKR yang akan mengambil alih selepas persaraannya dari Malaysia. Beliau juga bertanggungjawab untuk pemberian biasiswa kejuruteraan luar negara berdasarkan kepada meritokrasi dan bukannya pada bangsa.^[2]

Bagi bangunan-bangunannya, Stadium Merdeka memenangi anugerah yang diberikan oleh Badan Warisan Malaysia kerana mempunyai struktur prategasan tertinggi di dunia pada masa itu dengan menara pencahayaan yang mempunyai ketinggian 140 kaki, serta memiliki salah satu bumbung shell terpanjang di dunia.^[2]

Penghormatan

Penghormatan negara asing

•  Malaya : Komandan Kehormatan Darjah Yang Mulia Pangkuan Negara (1962)^[4]

Rujukan

1. Kien, Lai Chee (August 2007). Building Merdeka: Independence Architecture in Kuala Lumpur 1957 - 1966 (ed. First). Kuala Lumpur, Malaysia: Petronas. ISBN 978-983-9738-612.
2. Lai, Chee Kien. "Stanley Edward Jewkes (9 October 1913 - 19 June 2011)" (PDF). http://www.badanwarisan.org.my. Dicapai pada 23 June 2014. External link in |website= (bantuan)
3. "Stanley E. Jewkes Obituary". The Star-Ledger. Dicapai pada 23 June 2014.
4. "Senarai Penuh Penerima Darjah Kebesaran, Bintang dan Pingat Persekutuan Tahun 1962" (PDF). Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2019-02-14. Dicapai pada 2018-10-12.