သစ္စာ
| တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက် |
| ဗုဒ္ဓဘာသာ |
|---|
 |
- (၁)[၁] (ဝစီသစ္စာ, ဝါစာသစ္စာ) မဖောက်မပြန်-ဟုတ်မှန်-သော စကား။ [၂]
- (၂) (ဝိရတီသစ္စာ) သမ္မာဝါစာ စေတသိက်။ [၃]
- (၃) (အရိယသစ္စာ)သစ္စာ ၄-ပါး။ [၄]
- (၄) သစ္စဉာဏ်-သစ္စာ ၄-ပါး တရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိတတ်သောဉာဏ်။ [၅]
- (၅) သစ္စာပါရမီ။ [၆]
- (၆) (ပရမတ္ထသစ္စာ) နိဗ္ဗာန်။ [၇]
- (၇) ဗြဟ္မဏသစ္စာ=ပရမတ္ထဗြဟ္မာတို့၏-မဖောက်မပြန်-ဟုတ်မှန်-သောစကား။ [၈]
- (၈) (ဒိဋ္ဌိသစ္စာ) မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ=ဒိဋ္ဌိစေတသိက်။[၉]
- (၉) (က) (သမ္မုတိသစ္စာ) ပညတ်ဖြစ်၍ မှန်ကန်သော တရားစကား။ [၁၀]
- (ခ) (ပရမတ္ထသစ္စာ) ပရမတ္ထဖြစ်၍ မှန်ကန်သော တရားစကား။ [၁၁]
- (၁၄) (က) (ဝစီသစ္စာ) မဖောက်မပြန်-ဟုတ်မှန်-သော စကား။ [၂၀]
- (ခ) (မဂ္ဂသစ္စာ) သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ။[၂၁]
- (ဂ) (ပရမတ္ထသစ္စာ) နိဗ္ဗာန်။ [၂၂]
(၁၈) သစ္စသံယုတ်။ [၃၃]
- (၁၉) (က) အဟုတ် အမှန်ကို ပြောဆိုခြင်း။ [၃၄]
- (ခ) မချွတ်မယွင်း-မဖောက်မပြန်-ဟုတ်မှန်စွာ-ပြောဆိုလေ့ရှိ-သည်၏အဖြစ်-ခြင်း။ [၃၅]
(၂၀) ဟုတ်မှန်သော သဘော။ [၃၆]
- (၂၁) (က) ကျိန်စာ၊ ကျမ်းသစ္စာ၊ ကျိန်ဆို-ကျမ်းသစ္စာဆို-ခြင်း။ [၃၇]
- (ခ) သစ္စာ၊ သစ္စာဓိဋ္ဌာန်၊ သစ္စာဆို-သစ္စာဓိဋ္ဌာန်ပြု-ခြင်း။[၃၈]
- (၂၂) (က) မဖောက်မပြန်-ဟုတ်မှန်-မှန်ကန်-သော။[၃၉]
- (ခ) မဖောက်မပြန်-ဟုတ်မှန်-မှန်ကန်-သော၊ ထင်ရှားရှိသော။ [၄၀]
- (ဂ) မဖောက်မပြန်-ဟုတ်မှန်-မှန်ကန်-သော၊ အကျိုးရှိသော။[၄၁]
သစ္စာလေးပါးဟူသော်ကား
[ပြင်ဆင်ရန်]ဒုက္ခသစ္စာ, သမုဒယသစ္စာ, နိရောဓသစ္စာ, မဂ္ဂသစ္စာအားဖြင့် လေးပါးဖြစ်သတည်း။ ထိုတွင် ဘုံသုံးပါး၌ဖြစ်သော ဝဋ်တရားသည် ဒုက္ခသစ္စာမည်၏။ တဏှာ-လောဘသည် သမုဒယသစ္စာမည်၏။ နိဗ္ဗာန်သည် နိရောဓသစ္စာမည်၏။ လောကုတ္တရာဖြစ်သော မဂ်သည်(ဝါ)မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးတရားသည် မဂ္ဂသစ္စာ မည်၏။ [၄၄][၄၅]
သစ္စာ ၂-မျိုး
[ပြင်ဆင်ရန်](၁) သမ္မုတိသစ္စာ
(၂) ပရမတ္ထသစ္စာ တို့ ဖြစ်ကြသည်။[၄၆]
သမ္မုတိသစ္စာ
[ပြင်ဆင်ရန်]လောကီဘုံသား လူအများတို့၏ ခေါ်ရိုး ပြောရိုးဖြစ်သော သမ္မုတိပညတ်တို့၏ အလယ်၌ အဖြောင့်အမှန်မျိုးသည် သမ္မုတိသစ္စာ ဖြစ်သည်။ အတ္တရှိ၏၊ ဇီဝရှိ၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်ရှိ၏၊ သတ္တဝါရှိ၏၊ လူရှိ၏၊ နတ်ရှိ၏၊ သိကြားရှိ၏၊ ဗြဟ္မာရှိ၏၊ ဆင်၊ မြင်း၊ ကျွဲ၊ နွား ရှိ၏၊ ဦးခေါင်း၊ လက်၊ ခြေ စသော အင်္ဂါကြီးငယ် ရှိ၏၊ ဆံပင်၊ အမွေး၊ ခြေသည်း၊ လက်သည်း ရှိ၏ စသည်တို့ ဖြစ်ကြသည်။
သမ္မုတိသစ္စာသည် မုသာဝါဒ၏ ဆန့်ကျင်ဖက် ဖြစ်သည်။ မုသာဝါဒကို ပယ်နိုင်၏။ တစ်ဘဝအတွင်းတွင် အခါခါ ဖြစ်ခြင်း၊ အခါခါချုပ်ခြင်းဟူ၍ မရှိဘဲ တစ်ခုတည်းနှင့် တစ်သက်လုံး ခိုင်မြဲ၍နေသော အတ္တမည်သည် ဧကန်အမှန် ရှိ၏။ ဇီဝမည်သည် ဧကန်အမှန်ရှိ၏ဟု ပြောဆိုကြသော စကားမျိုးတို့သည် လောကီဘုံသား လူအများတို့၏ ပြောရိုးဆိုရိုးအတိုင်း ပြောဆိုကြသော စကားဖြစ်၍ ပြောဆိုသောသူမှာ မုသာဝါဒမဖြစ်၊ ဘယ်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်ကိုမှ လှည့်စားခြင်း မဖြစ်ပေ။
ပရမတ္ထသစ္စအလိုအားဖြင့် ထိုစကားမျိုးသည် အနိစ္စ၌ နိစ္စဟူ၍ ဖောက်ပြန်ခြင်း၊ အနတ္တ၌ အတ္တဟူ၍ ဖောက်ပြန်ခြင်းတည်းဟူသော ဝိပလ္လာသအမှန် ဖြစ်၏။ ထိုဝိပလ္လာသတရားကို မပယ်နိုင်သေးသမျှ ကာလပတ်လုံး သံသရာဝဋ်ဒုက္ခမှ မလွတ်နိုင်။ ပုဂ္ဂိုလ်ရှိ၏၊ သတ္တဝါရှိ၏၊ ဆံပင်၊ အမွေး၊ ခြေသည်း၊ လက်သည်း ရှိ၏ဟူရာတို့သည်လည်း ထိုနည်းအတူပင် ဖြစ်သည်။[၄၆]
ပရမတ္ထသစ္စာ
[ပြင်ဆင်ရန်]ပရမတ္ထသစ္စာဆိုသည်မှာ ဓာတ်သဘာဝ ဓမ္မသဘာဝ အလိုအားဖြင့် အလွန်ဟုတ်မှန်လှသော ရှိ၊ မရှိ စကားမျိုး တရားမျိုးသည် ပရမတ္ထသစ္စာ မည်၏။
ရှိ၊ မရှိ နှစ်ပါးတို့တွင် ရှိဆိုသည်မှာ ပထဝီ ရှိ၏။ အပေါဓာတ်၊ တေဇောဓာတ်၊ ဝါယောဓာတ် ရှိ၏။ စိတ်ဝိညာဏ်ရှိ၏။ ဖဿ၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ စေတနာ ရှိ၏။ ရုပ်ခန္ဓာ ရှိ၏။ နာမ်ခန္ဓာ ရှိ၏ စသည်တို့ ဖြစ်ကြသည်။
မရှိဆိုသည်မှာ အတ္တမရှိ၊ ဇီဝမရှိ၊ ပုဂ္ဂိုလ်မရှိ၊ သတ္တဝါမရှိ၊ လူမရှိ၊ နတ်မရှိ၊ သိကြားမရှိ၊ ဗြဟ္မာမရှိ၊ ဆင်၊ မြင်း၊ ကျွဲ၊ နွား မရှိ။ ဦးခေါင်းဟူ၍ မရှိ၊ လက်၊ ခြေ စသော အင်္ဂါကြီးငယ်ဟူ၍ မရှိ၊ ဆံပင်၊ အမွေး၊ ခြေသည်း၊ လက်သည်း ဟူ၍ မရှိ စသည်တို့ ဖြစ်ကြသည်။
အတ္တမရှိ၊ ဇီဝမရှိဆိုသည်မှာ တစ်ဘဝအတွင်းတွင် အခါခါဖြစ်ခြင်း၊ ချုပ်ခြင်းဟူ၍ မရှိဘဲ တစ်ခုတည်းနှင့် တစ်သက်လုံး ခိုင်မြဲ၍နေသော အတ္တ၊ ဇီဝ ဟူ၍မရှိဟု ဆိုလိုသည်။
ပုဂ္ဂိုလ် မရှိ၊ သတ္တဝါ မရှိ ဆိုသည်မှာ ရုပ်ဓာတ်၊ နာမ်ဓာတ်တို့သည်သာ ရှိ၏။ ထိုရုပ်ဓာတ်၊ နာမ်ဓာတ်တို့သည်လည်း ပုဂ္ဂိုလ်မဟုတ်၊ သတ္တဝါမဟုတ်၊ နတ်၊ ဗြဟ္မာ စသည် မဟုတ်ပေ။ ထိုရုပ်ဓာတ်၊ နာမ်ဓာတ်တို့မှတစ်ပါး ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါဟူ၍ အသီးအခြားမရှိ လူ၊ နတ်၊ ဗြဟ္မာစသည်လည်း မရှိဟု ဆိုလိုသည်။
ပရမတ္ထသစ္စာသည် ဝိပလ္လာသတရား၏ ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်သည်။ ဤပရမတ္ထသစ္စာတရားမှသာ ဝိပလ္လာသတရားကို ပယ်နိုင်သည်။ ဝိပလ္လာသတရားကို ပယ်နိုင်မှ သံသရာဝဋ်ဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်နိုင်သည်။
ပရမတ္ထသစ္စာသည် (၂) မျိုးရှိ၏။ ၎င်း (၂) မျိုးတို့မှာ
(၁) ရုပ်တရား
(၂) နာမ်တရားတို့ ဖြစ်ကြသည်။[၄၆]
ရုပ်တရား
[ပြင်ဆင်ရန်]ရုပ်တရားသည် (၂၈)ပါး ရှိ၏။ ထို (၂၈)ပါးတို့မှာ
- မဟာဘုတ်ကြီး (၄) ပါး
- ဝတ္ထုရုပ် (၆) ပါး
- ဘာဝရုပ် (၂) ပါး
- ဇီဝိတရုပ် (၁) ပါး
- အာဟာရရုပ် (၁) ပါး
- ဂေါစရရုပ် (၄) ပါး (ဤ ၁၈ ပါးတို့သည် ဖြစ်ပေါ်မှုဟူသော ဇာတိတရား ထင်ရှားရှိကြခြင်းကြောင့် ဇာတရုပ် မည်၏။)
- ပရိစ္ဆေဒရုပ် (၁) ပါး
- ဝိညတ်ရုပ် (၂) ပါး
- ဝိကာရရုပ် (၃) ပါး
- လက္ခဏာရုပ် (၄) ပါး (ဤ ၁၀ ပါးတို့သည် ဖြစ်ပေါ်မှုဟူသော ဇာတိတရား ထင်ရှားမရှိခြင်းကြောင့် အဇာတရုပ် မည်၏။)[၄၆]
နာမ်တရား
[ပြင်ဆင်ရန်]နာမ်တရားသည် (၅၄) ပါး ရှိ၏။ ထို (၅၄) ပါးတို့မှာ
- စိတ် (၁) ပါး − စိတ်ဆိုသည်မှာ အာရုံကို ရှာကြံမှု၊ အာရုံကို ရမှု၊ အာရုံကို သိမှု ဖြစ်သည်။
- စေတသိက် (၅၂) ပါး − စေတသိက်ဆိုသည်မှာ စိတ်မှပေါက်ဖွားသော နာမ်အမူအရာများ ဖြစ်သည်။
- နိဗ္ဗာန် (၁) ပါး − နိဗ္ဗာန်ဆိုသည်မှာ ဒုက္ခအမျိုးမျိုးတို့မှ လွတ်ငြိမ်းမှု ဖြစ်သည်။[၄၆]
ကိုးကား
[ပြင်ဆင်ရန်]- ↑ သစ္စ (တိ) [သတ+တျ။ သတ+ယ။ ရူ၊၆၆၀။ နီတိ၊ သုတ္တ၊ ၁၂၆၀။ သန္တ+ဏျ။ သန္တေသု သာဓူသု ဘဝံ သစ္စံ။ သာတစ္ဆေ ဝါ၊ ဝဇာဒိနာ ယော၊ သစ္စံ။ ဓာန်၊ဋီ။ ၁၂၇။ သတ+ယ။ သတေ ဟိတံ သတျံ-သစ္စံ။ ကောတ္ထုဘ။ သီတ+ဏျ-သစ္စ။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၁၊၃၇၇။ သတျ-သံ။ သစ္စ-ပြာ၊ အဒ္ဓမာဂဓီ။]
- ↑ (၁) (ဝစီသစ္စာ, ဝါစာသစ္စာ) မဖောက် မပြန်-ဟုတ်မှန်-သော စကား။ သစ္စေ စ အကုပ္ပေ စာ (ဝိ၊၄၊၄၄၁) တိ ဝစီသစ္စေ အကုပ္ပနတာယ စ။ ဝိ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၂၆။ သစ္စမနုရက္ခေယျာ (မ၊၃၊၂၈၂) တိ ပရမတ္ထသစ္စဿ နိဗ္ဗာနဿ သစ္ဆိကိရိယတ္တံ အာဒိတောဝ ဝစီသစ္စံ ရက္ခေယျ။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၀၈။ သစ္စံ ဘဏေ (ဓမ္မ၊၄၆) တိ သစ္စံ ဒီပေယျ ဝေါဟရေယျ၊ သစ္စေ ပတိဋ္ဌဟေယျာတိ အတ္ထော။ ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၄။ ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု။ ခုဒ္ဒက၊၅။ သုတ္တနိ၊၃၁၂။ စောရီနံ ဗဟုဗုဒ္ဓိနံ၊ ယာသု သစ္စံ သုဒုလ္လဘံ။ ဇာ၊၁၊၃၉၅။ (မ၊၃၊၂၈၂။ သံ၊၁၊၁၉၁၊ ၂၁၆။ ထေရ၊၂၄၉၊ ၃၇၀။ ဓမ္မ၊၄၆။ ဇာ၊၁၊၁၄၊ ၁၇၊ ၃၆၊ ၆၁၊ ၁၀၃။ ဇာ၊၂၊၁၄၀၊ ၂၆၉။ ဋ္ဌ၊၂၊၁၇၇။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၀၈။ ခုဒ္ဒက၊ဋ္ဌ၊၁၅၀။ ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၂။ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၂၅။ စရိယာ၊ဋ္ဌ၊၂၂၂။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၉၇၊ ၃၄၄။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၄။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၇၊၁၃၆။ သာရတ္ထ၊၂၊၃၅၃)။
- ↑ (၂) (ဝိရတီသစ္စာ) သမ္မာဝါစာ စေတသိက်။ သစ္စေ ဌိတာ သမဏ-ဗြာဟ္မဏာ စာ (ဇာ၊၂၊၁၄၀) တိအာဒီသု ဝိရတိသစ္စေ။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၀။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၀-၁။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၉။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၁၂၇။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂၅။ (သံ၊ဋီ၊၁၊၃၂၂။ ဝိသုဒ္ဓိ၊ဋီ၊၂၊၁၉၄-၅)။
- ↑ (၃) (အရိယသစ္စာ) သစ္စာ ၄-ပါး။ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ၊ ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စံ၊ ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ။ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ အရိယသစ္စံ။ အဘိ၊ဝိ၊၃၀၄။ စတ္တာရိ သစ္စာနိ— ဒုက္ခသစ္စံ သမုဒယသစ္စံ နိရောဓသစ္စံ မဂ္ဂသစ္စံ။ ယမက၊၁၊၂၀၅။ သစ္စာနီတိ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ၊ ဒုက္ခသမုဒယော အရိယသစ္စံ၊ ဒုက္ခနိရောဓော အရိယသစ္စံ၊ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီပဋိပဒါ အရိယသစ္စံ။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၁၂၄။ စတ္တာရိ သစ္စာနိ ပကာသေတိ။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၆။ စတုသစ္စံ ပကာသေန္တော။ အပ၊၁၊၁၂၁။ တတ္ထ သစ္စန္တိ တထံ အဝိတထံ အဝိပရီတံ သစ္စံ၊ ဒုက္ခသမုဒယနိရောဓမဂ္ဂဝသေန စတ္တာရိ သစ္စာနိ သမာဟဋာနီတိ စတုသစ္စံ။ အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၅။ (မ၊၁၊၃၉၈။ အဘိ၊ပု၊၁၁၇။ ပဋိသံ၊၁၇၂၊ ၂၉၃-၄။ ဓမ္မ၊၅၁။ ထေရ၊၃၀၆။ ထေရီ၊၄၂၉၊ ၄၃၃။ အပ၊၁၊၃၁၊ ၅၃၊ ၁၁၂။ အပ၊၂၊၁၀၈။ နေတ္တိ၊၄၊ ၈၊ ၁၄၊ ၉၂။ မိလိန္ဒ၊၂၉၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၉၈။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၀။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၀။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၉။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၆။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၁၂၄-၇။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၆၄။ ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၅။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂၅။ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၁၊၉၊ ၁၀။ ထေရ၊ဋ္ဌ၊၂၊၉၊ ၂၅၊ ၂၁၀။ ထေရီ၊ဋ္ဌ၊၂၉၆။ အပ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၃၇။ အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၅။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၂၁-၆။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၊ ၁၁၊ ၂၁၊ ၂၆။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၊ ၁၉၊ ၃၁။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၂-၇၊ ၃၆။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၅၊၁၁၊ ၃၇၊ ၁၆၁။ နေတ္တိ၊ဋ္ဌ၊၂၉၊ ၅၁)။
- ↑ (၄) သစ္စဉာဏ် (သစ္စာ ၄-ပါးတရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိတတ်သော ဉာဏ်)။ သစ္စာနီ (ပဋိသံ၊၂၇၇) တိ စေတ္ထ သစ္စဉာဏာနိ။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈၀။ သစ္စ (ဓမ္မ၊၉၆) န္တိ ယသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ စတ္တာရိ သစ္စာနိ သောဠသဟာကာရေဟိ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ဌိတံ သစ္စဉာဏဉ္စေဝ နဝဝိဓာ လောကုတ္တရဓမ္မော အတ္ထိ။ ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၀၂။ (ပဋိသံ၊၃၉၃။ ဓမ္မ၊၅၁။ ဇာ၊၁၊၄၁။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၄။ ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၄၅)၊
- ↑ (၅) သစ္စာပါရမီ။ ခန္တီသစ္စမဓိဋ္ဌာနံ မေတ္တုပေက္ခာ စ ကီဒိသာ။ ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၀၆။
- ↑ (၆) (ပရမတ္ထသစ္စာ) နိဗ္ဗာန်။ သစ္စ (မ၊၃၊၂၈၈) န္တိ ပရမတ္ထသစ္စံ နိဗ္ဗာနံ။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၁၄။ ဒုဒ္ဒသံ အနတ္တံ နာမ၊ န ဟိ သစ္စံ သုဒဿနံ။ ဥဒါန၊၁၇၈။ တတ္ထ သစ္စန္တိ နိဗ္ဗာနံ။ တံ ဟိ ကေနစိ ပရိယာယေန အသန္တသဘာဝါဘာဝတော ဧကန္တေနေဝ သန္တတ္တာ အဝိပရီတဋ္ဌေန သစ္စံ။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၃၅၆။
- ↑ (၇) ဗြာဟ္မဏသစ္စာ=ပရမတ္ထဗြဟ္မာတို့၏-မဖောက်မပြန်-ဟုတ်မှန်-သော စကား။ စတ္တာရိမာနိ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဗြာဟ္မဏသစ္စာနိ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒိကာနိ။ အံ၊၁၊၄၉၆။ စတ္တာရိမာနိ ဘိက္ခဝေ ဗြာဟ္မဏသစ္စာနီတိ-အာဒီသု ဗြာဟ္မဏသစ္စေ။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၀။ ဗြာဟ္မဏသစ္စာနီတိ ပရမတ္ထဗြဟ္မာနံ သစ္စာနိ။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၂၂။
- ↑ (၈) (ဒိဋ္ဌိသစ္စာ) မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ=ဒိဋ္ဌိစေတသိက်။ ကသ္မာ နု သစ္စာနိ ဝဒန္တိ နာနာ၊ ပဝါဒိယာသေ ကုသလာ ဝဒါနာ (သုတ္တနိ၊၄၁၆) တိအာဒီသု ဒိဋ္ဌိသစ္စေ။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၀။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၀-၁။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၉။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၁၂၇။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂၅။ သစ္စာနီ (ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄၄) တိ ဒိဋ္ဌိသစ္စာနိ။ ပဋိသံ၊ ဂဏ္ဌိ။ ၂၄၅။
- ↑ (၉) (က) (သမ္မုတိသစ္စာ) ပညတ်ဖြစ်၍ မှန်ကန်သော တရားစကား။
- ↑ (ခ) (ပရမတ္ထသစ္စာ) ပရမတ္ထဖြစ်၍ မှန်ကန် သောတရားစကား။ ဒုဝေ သစ္စာနိ အက္ခာသိ၊ သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝဒတံ ဝရော။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၆။ မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၄၂။ သံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၂။ အံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၇၄။ ဣတိဝုတ်၊ဋ္ဌ၊၇၈။ (သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၄၀၀)။ သမ္မုတိသစ္စံ ပရမတ္ထသစ္စန္တိ ဒွေ သစ္စာနိ။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၇။ သစ္စောခတ္တိယော”တိအာဒိဘေဒံ သမ္မုတိသစ္စံ သစ္စော ဗြာဟ္မဏော ဝါ “ဒုက္ခံ အရိယသစ္စ “န္တိအာဒိဘေဒံ ပရမတ္ထသစ္စံ ဝါ ဟောတု။ ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၅၄။ (နေတ္တိ၊ဋ္ဌ၊၂၆၆)။
- ↑ (၁၀) (က) (ဝစီသစ္စာ) မဖောက် မပြန်-ဟုတ်မှန်-သော စကား။
- ↑ (ခ) (ဝိရတီသစ္စာ) သမ္မာဝါစာ စေတသိက်။ သစ္စေ ဌိတာ သမဏဗြာဟ္မဏာ စ။ ဇာ၊၂၊၁၄၀။ ယသ္မာ ဝါ ဝိရတိသစ္စဝစီသစ္စေ ဌိတာ--- အမတမဟာနိဗ္ဗာနံ တရန္တိ ပါပုဏန္တိ။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၅၊၅၃၂။ သစ္စေ ဌိတာ (သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၁) တိ ဝိရတိသစ္စေ ဝါစာသစ္စေ စ ဌိတာ။ သံ၊ဋီ၊၁၊၃၂၂။
- ↑ (၁၁) (ပရမတ္ထသစ္စာ) (က) နိဗ္ဗာန်။
- ↑ (ခ) မဂ္ဂသစ္စာ၊ အရိယမဂ်။ သစ္စေန ဒန္တော ဒမသာ ဥပေတော။ သံ၊၁၊၁၇၀။ သစ္စေန ဒန္တောတိ ပရမတ္ထသစ္စေန ဒန္တော။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၁၅။ ပရမတ္ထသစ္စေန နိဗ္ဗာနေန အာရမ္မဏပစ္စယဘူတေန အရိယ-မဂ္ဂေန ဒန္တော။ သံ၊ဋီ၊၁၊၂၆၁။ ဧကံ ဟိ သစ္စ (သုတ္တနိ၊၄၁၆) န္တိ ဝိဿဇ္ဇနဂါထာယ ဧကံ သစ္စံ နိရောဓော မဂ္ဂေါ ဝါ။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၇၀။ ဧကံ ဟိ သစ္စံ န ဒုတိယမဂ္ဂီတိ ဧကံ သစ္စံ ဝုစ္စတိ ဒုက္ခနိရောဓော နိဗ္ဗာနံ။ --- အထ ဝါ ဧကံ သစ္စံ ဝုစ္စတိ မဂ္ဂသစ္စံ နိယျာနသစ္စံ — အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ။ မဟာနိ၊၂၂၆။ (မ၊၃၊၂၈၈။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၁၄)။
- ↑ (၁၂) (က) (ဝစီသစ္စာ) မဖောက်မပြန်-ဟုတ်မှန်-သော စကား။
- ↑ (ခ) (ပရမတ္ထသစ္စာ) နိဗ္ဗာန်။ ယဒေဝ တတ္ထ သစ္စံ၊ တဒဘိညာယ (အံ၊၁၊၃၉၇) တိ ယံ တတ္ထ “သဗ္ဗေ ပါဏာ အဝဇ္ဈာ”တိ ပဋိပတ္တိယာ သစ္စံ တထံ အဝိပရီတံ။ ဣမိနာ ဝစီသစ္စံ အဗ္ဘန္တရံ ကတွာ ပရမတ္ထသစ္စံ နိဗ္ဗာနံ ဒဿတိ။ အံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၅၉။
- ↑ (၁၃) (က) ဝစီသစ္စာ။
- ↑ (ခ) ပရမတ္ထသစ္စာ။ သစ္စေန ကိတ္တိံ ပပ္ပေါတိ။ သံ၊၁၊၂၁၇။ သုတ္တနိ၊၃၀၇။ နေတ္တိ၊၁၂၆။ သစ္စေနာတိ ဝစီသစ္စေနာပိ “သစ္စဝါဒီ ဘူတဝါဒီ “တိ, ပရမတ္ထသစ္စေနာပိ “ဗုဒ္ဓေါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ အရိယသာဝကော “တိ ကိတ္တိံ ပပ္ပေါတိ။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၄။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂၉။ သစ္စေနာတိ ဝစီသစ္စေန ပရမတ္ထသစ္စေန စ။ နေတ္တိ၊ဋ္ဌ၊၂၃၅။ (နေတ္တိ၊ဝိ၊၃၀၁)။
- ↑ (၁၄) (က) (ဝစီသစ္စာ) မဖောက် မပြန်-ဟုတ်မှန်-သော စကား။
- ↑ (ခ) (မဂ္ဂသစ္စာ) သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပ။
- ↑ (ဂ) (ပရမတ္ထသစ္စာ) နိဗ္ဗာန်။ သစ္စံ ဓမ္မော သံယမော ဗြဟ္မစရိယံ။ သံ၊၁၊၁၇၁။ တတ္ထ သစ္စန္တိ ဝစီသစ္စံ။ သစ္စန္တိ ဝါ ဣမိနာ မဂ္ဂသစ္စံ။ သာ အတ္ထတော သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ --- သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ပန ဂဟိတာယ တဂ္ဂတိကတ္တာ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ ဂဟိတောဝ ဟောတိ။--- အထ ဝါ သစ္စန္တိ ပရမတ္ထသစ္စံ။ တံ အတ္ထတော နိဗ္ဗာနံ။ သံ၊၁၊၂၁၈။
- ↑ (၁၅) (က) ပရမတ္ထသစ္စာ = နိဗ္ဗာန်။
- ↑ (ခ) ဝိရတီသစ္စာ။
- ↑ (ဂ) ဝါစာသစ္စာ။ သစ္စံ ဟဝေ သာဒုတရံ ရသာနံ။ သံ၊၁၊၂၁၆။ သုတ္တနိ၊၃၀၆။ ဣဓ ပန ပရမတ္ထသစ္စံ နိဗ္ဗာနံ ဝိရတီသစ္စဉ္စ (ဝိရတိသစ္စံ ဝါ) အဗ္ဘန္တရံ ကတွာ ဝါစာသစ္စံ အဓိပ္ပေတံ။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၀၀-၁။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၂၅။
- ↑ (၁၆) (က) ဝစီသစ္စာ။
- ↑ (ခ)ဝိရတိသစ္စာ။
- ↑ (ဂ) ဉာဏသစ္စာ။
- ↑ (ဃ) ပရမတ္ထသစ္စာ။ ယမှိ သစ္စဉ္စ ဓမ္မော စ၊ ယမှိ သစ္စဉ္စ ဓမ္မော စ၊ သော သုခီ သော စ ဗြာဟ္မဏော။ သစ္စန္တိ ဝစီသစ္စဉ္စေဝ ဝိရတိသစ္စဉ္စ။ အထ ဝါ သစ္စန္တိ ဉာဏသစ္စဉ္စေဝ ပရမတ္ထသစ္စဉ္စ။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၆၉။
- ↑ (၁၇) (က) ဝစီသစ္စာ။
- ↑ (ခ)ဉာဏသစ္စာ-ယထာဘူတဉာဏ်။
- ↑ (ဂ) ဒိဋ္ဌိသစ္စာ-ဒိဋ္ဌိစေတသိက်။ သစ္စံ ကရောမိ နိဒ္ဒါန (သံ၊၁၊၁၇၅။ သုတ္တနိ၊၂၉၁) န္တိ ဧတ္ထ ဒီဟာကာရေဟိ အဝိသံဝါဒနံ သစ္စံ။ နိဒ္ဒါနန္တိ ဆေဒနံ လုနနံ ဥပ္ပါဋနံ၊ --- ကုသလဿဒူသကာနံ ဝိသံဝါဒနတိဏာနံ သစ္စေန နိဒ္ဒါနံ ကရောမိ။ ယထာဘူတဉာဏံ ဝါ ဧတ္ထ သစ္စန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အထ ဝါ သစ္စန္တိ ဒိဋ္ဌိသစ္စံ။ သံ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၃၃။ သုတ္တနိ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၃၃-၄။
- ↑ (၁၈) သစ္စသံယုတ်။ သောတာပတ္တိသစ္စဉ္ဇာတိ၊ မဟာဝဂ္ဂေါတိ ဝုစ္စတိ။ သံ၊၃၊၄၁၅။
- ↑ (၁၉) (က) အဟုတ်အမှန်ကို ပြောဆိုခြင်း။ သစ္စေနာလိကဝါဒီန(ဓမ္မ၊၄၆။ ဇာ၊၁၊၃၆)န္တိ မုသာဝါဒိံ သယံ သစ္စဝါဒီ ဟုတွာ သစ္စေန ဇိနာတိ။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၂၊၄။ အလိကဝါဒီ သစ္စဝစနေန ဇိနိတဗ္ဗော။ ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၀၂။
- ↑ (ခ) မချွတ်မယွင်း-မဖောက်မပြန်-ဟုတ်မှန်စွာ-ပြောဆိုလေ့ရှိ-သည်၏အဖြစ်-ခြင်း၊ သစ္စေန လောကံ ပါလေသိ(စရိယာ၊၄၁၄)န္တိ အဝိသံဝါဒိဘာဝေန သတ္တလောကံ ဇမ္ဗုဒီပေ တတ္ထ တတ္ထ သတ္တနိကာယံ ပါပတော နာနာဝိဓာ အနတ္ထတော စ ရက္ခံ။ စရိယာ၊ဋ္ဌ၊၂၂၃။
- ↑ (၂၀) ဟုတ်မှန်သော သဘော။ ဣဓ သစ္စဉ္စ ဓမ္မော စ။ အဟိံသာ သံယမော ဒမော။ ဇာ၊၁၊၃၂၉။ သစ္စန္တိ သဘာဝေါ။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၄၊၄၃၇။ ယေန သစ္စေနာ (ဇာ၊၂၊၁၈၁) တိ ယေန ဘူတေန သဘာဝေန။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၆၊၁၁၂။
- ↑ (၂၁) (က) ကျိန်စာ၊ ကျမ်းသစ္စာ၊ ကျိန်ဆို-ကျမ်းသစ္စာဆို-ခြင်း။ ဣမဿ လောကဿ သစ္စကိရိယာ နာမ အဝဿယော၊ တသ္မာ သဗ္ဗေပိ “ယဒိ အမှေ စောရာ, ဟတ္ထီ မဒ္ဒတု၊ အထ န စောရာ, မာ မဒ္ဒတူ”တိ သစ္စကိရိယံ ကရောထ။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၂၊၃၀၄။ ဣမိနာ သစ္စေန အယံ အဂ္ဂိ မာ မံ ဈာပေသိ။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၂။ (ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၅၁၊ ၃၁၂)။
- ↑ (ခ) သစ္စာ၊ သစ္စာဓိဋ္ဌာန်၊ သစ္စာဆို-သစ္စာဓိဋ္ဌာန်ပြု-ခြင်း။ သစ္စေန မေ သမော နတ္ထိ၊ ဧသာ မေ သစ္စပါရမီ။ စရိယာ၊၄၁၅။ ကိံ ပန မဟာရဇ အတ္ထိ လောကေ သစ္စံ နာမ၊ ယေန သစ္စဝါဒိနော သစ္စကိရိယံ ကရောန္တိ။ မိလိန္ဒ၊၁၂၄။ ဣမိနာ သစ္စေန တဝ သရီရေ ဗျာဓိ ဖာသု ဟောတူ “တိ သစ္စကိရိယံ အကာသိ။ အံ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၇။ (ဇာ၊၁၊၃၉၅။ မ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၃။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၄၊၄၁၀။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၅၊၉၉။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၆၊၂)။
- ↑ (၂၂) (က) မဖောက်မပြန်-ဟုတ်မှန်-မှန်ကန်-သော။ သစ္စံ ဘော ဂေါတမ နိမန္တိတတ္ထ မယာ ဝဿံဝုတ္ထာ။ ဝိ၊၁၊၁၂။ သစ္စံ ကိရ တွံ အာဝုသော ဟတ္ထက ---သင်္ကေတံ ကတွာ ဝိသံဝါဒေသိ။ ဝိ၊၂၊၁။ မာ ဟေဝ နေမိတ္တာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ သစ္စံ အဿ ဝစနံ။ ဒီ၊၂၊၂၀။ သစ္စံ ကိရ တုမှေ အာဝုသော နိဂဏ္ဌာ ဧဝံ ဝါဒိနော ဧဝံ ဒိဋ္ဌိနော။ မ၊၃၊၁။ တံ သစ္စံ ယံ အမောသဓမ္မံ နိဗ္ဗာနံ။ မ၊၃၊၂၈၈။ တံ သစ္စန္တိ တံ အဝိတထံ သဘာဝေါ။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၂၁၄။ ယမေတ္ထ ဝက္ခာမိ တဒေဝ သစ္စံ။ ဇာ၊၁၊၁၆၀။ တဒေဝ သစ္စန္တိ တဒေဝ ကထံ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ဒိသွာ ကထိတသဒိသံ ဘဝိဿတိ။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၆။
- ↑ (ခ) မဖောက်မပြန်-ဟုတ်မှန်-မှန်ကန်-သော၊ ထင်ရှား ရှိသော။ ဩဠာရိကော ဝါဿ အတ္တပဋိလာဘော တသ္မိံ သမယေ သစ္စော ဟောတိ။ ဒီ၊၁၊၁၈၄။ သစ္စော ဟောတီတိ ဘူတော ဟောတိ၊ သွေဝ တသ္မိံ သမယေ သစ္စော ဟောတီတိ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၁၄။ တသ္မိံ သမယေ သစ္စော ဟောတီတိ တသ္မိံ ပစ္စုပ္ပန္နသမယေ ဝိဇ္ဇမာနော ဟောတိ။ သီ၊ဋီ၊သစ်၊၂၊၃၉၆။
- ↑ (ဂ) မဖောက် မပြန်-ဟုတ် မှန်-မှန်ကန်-သော၊ အကျိုးရှိသော။ မောဃံ ကာယကမ္မံ မောဃံ ဝစီကမ္မံ၊ မနောကမ္မမေဝ သစ္စံ။ မ၊၃၊၂၅၀။ သစ္စန္တိ တထံ ဘူတံ။ မ၊ဋ္ဌ၊၄၊၁၈၁။ တထံ ဘူတန္တိ သစ္စသဒ္ဒဿ အတ္ထမာဟ။ ပရိဗ္ဗာဇကော ပန “သစ္စ”န္တိ ဣမိနာ တမေဝ သဖလန္တိ ဝဒတိ။ သဖလံ ဟိ ကမ္မံ သတ္ထု အဘိမတမနောကမ္မန္တိ အဓိပ္ပါယော။ မ၊ဋီ၊၃၊၃၇၆-၇။
- ↑ (၂၃) ချမ်းအေးသော။ သစ္စဉ္ဇန-ကြည့်။
- ↑ (၂၄) မြတ်သော။ သုစိသစ္စသမ္မတာ (ဇာ၊၂၊၁၀၄) တိ ---သုစိစေဝ ဥတ္တမသမ္မတာ စ ဟောန္တိ။ ဇာ၊ဋ္ဌ၊၅၊၄၂၄။
- ↑ (ယမက၊၁၊၂၀၅။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၁၂၄။ အပ၊ဋ္ဌ၊၂၊၈၅။ သင်္ဂဟ၊၁၂၇-၉)။ သစ္စာ ၄-ပါးနှင့်စပ်၍ သိမှတ်ဖွယ်ကို အဘိ၊ဝိ၊၁၀၄-၂၇။ ယမက၊၁၊၂၀၅-၆၅။ ပဋိသံ၊၂၉၃-၃၀၂။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၈-၁၁၇။ အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၀-၂။ ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၉၆-၂၀၃။ ဝိသုဒ္ဓိ၊၂၊၁၂၄-၄၇။ မူလဋီ၊၂၊၅၀-၇၇။ မူလဋီ၊၃၊၁၃၄-၈။ အနုဋီ၊၂၊၆၀၊ ၈၁။ အနုဋီ၊၃၊၁၈၅-၉၀။ ဝိသုဒ္ဓိ၊ဋီ၊၂၊၁၉၀-၂၂၅-ကြည့်။
- ↑ တိပိဋကအဘိဓာန် အတွဲ-၂၁
- ↑ ၄၆.၀ ၄၆.၁ ၄၆.၂ ၄၆.၃ ၄၆.၄ လယ်တီဆရာတော် (ဒီဇင်ဘာ ၂၀၀၇)။ လယ်တီဒီပနီပေါင်းချုပ် − ဝိပဿနာဒီပနီ။ မိခင်ဧရာဝတီစာအုပ်တိုက်
location = ရန်ကုန်။ pp. ၁၆၊ ၁၇၊ ၁၈၊ ၁၉၊ ၂၀၊ ၂၁၊ ၂၂၊ ၂၃၊ ၂၄၊ ၂၅၊ ၂၆၊ ၂၇၊ ၂၈၊ ၂၉၊ ၃၀၊ ၃၁၊ ၃၂၊ ၃၃၊ ၃၄၊ ၃၅၊ ၃၆၊ ၃၇၊ ၃၈။ line feed character in
|publisher=at position 23 (အကူအညီ); Missing pipe in:|publisher=(အကူအညီ)
 | ဤ ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် သက်ဆိုင်သော ဆောင်းပါးမှာ ဆောင်းပါးတိုတစ်ပုဒ် ဖြစ်သည်။ ဖြည့်စွက်ရေးသားခြင်းဖြင့် မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားကို ကူညီပါ။ |