अल्लुरी सीतारामराजु जिल्ला

अल्लुरी सीतारामराजु जिल्ला अल्लुरी जिल्ला
आन्ध्र प्रदेशको जिल्ला
शीर्ष: पूर्वी घाट लाम्बासिङ्गी, बोरा गुफाहरू, चिन्तापल्ले झरना, गोदावरी पापीकोंडा राष्ट्रिय निकुञ्ज, कफी बगान अरकु उपत्यका
आन्ध्र प्रदेशमा अल्लुरी सीतारामराजु जिल्लाको स्थान
अन्तर्क्रियात्मक नक्सा जिल्ला रूपरेखा
निर्देशाङ्क: १८°४′४८″उ॰ ८२°४०′१२″पू॰ / १८.०८०००°N ८२.६७०००°E / 18.08000; 82.67000निर्देशाङ्कहरू: १८°४′४८″उ॰ ८२°४०′१२″पू॰ / १८.०८०००°N ८२.६७०००°E / 18.08000; 82.67000
देश	भारत
राज्य	आन्ध्र प्रदेश
क्षेत्र	उत्तर आन्ध्र
गठन	४ अप्रिल २०२२
संस्थापक	आन्ध्र प्रदेश सरकार
नामकरण	अल्लुरी सीतारामराजु
मुख्यालय	पडेरु
प्रशासनिक विभाजनहरू	०२ राजस्व विभाजनहरू २२ मण्डल
सरकार
• जिल्ला कलेक्टर र मजिस्ट्रेट	सुमित कुमार भारतीय प्रशासनिक सेवा
• प्रहरी उपरीक्षक	सतीश कुमार भारतीय प्रहरी सेवा
• लोकसभा निर्वाचन क्षेत्र	०१ निर्वाचन क्षेत्र
• विधानसभा निर्वाचन क्षेत्र	०३ निर्वाचन क्षेत्र
क्षेत्रफल
• जम्मा	१२२५१ किमी^२ (४७३० वर्ग माइल)
जनसङ्ख्या  (सन् २०११)
• जम्मा	९५३९६०
• घनत्व	७८/किमी^२ (२००/वर्ग माइल)
जनसाङ्ख्यिकी
• साक्षरता	४८.३४%
समय क्षेत्र	युटिसी+०५:३० (भारतीय मानक समय)
वेबसाइट	allurisitharamaraju.ap.gov.in

अल्लुरी सीतारामराजु जिल्ला, जसलाई अल्लुरी जिल्ला पनि भनिन्छ, भारतको आन्ध्र प्रदेश राज्यको एउटा जिल्ला हो। जिल्लाको सदरमुकाम पडेरुमा रहेको छ। भारतीय स्वतन्त्रता आन्दोलनका एक क्रान्तिकारी अल्लुरी सीतारामराजुको नामबाट नामाकरण गरिएको यो जिल्ला ४ अप्रिल २०२२ देखि प्रभावकारी थियो र राज्यको छब्बीस जिल्लाहरू मध्ये एक बनेको थियो। यो जिल्ला आफ्नो दृश्यावलोकनको लागि चिनिन्छ र पूर्वी घाटमा अवस्थित छ।

नामकरण

यस जिल्लाको नाम अल्लुरी सीतारामराजुको नामबाट राखिएको छ, जो यस क्षेत्रबाट आएका भारतीय स्वतन्त्रता आन्दोलनका एक क्रान्तिकारी थिए।

इतिहास

जुलाई २०१९ मा, अल्लुरी सीतारामराजुको १२२औँ जन्मजयन्तीको अवसरमा, राज्यका पर्यटन मन्त्री अवन्थी श्रीनिवास रावले नयाँ गठन गरिएको जिल्लाको नाम अल्लूरी सीताराम राजुको नाममा राखिने बताएका थिए।^[१]

यस जिल्लालाई २६ जनवरी २०२२ मा येदुगुरी सन्दिन्ती जगन मोहन रेड्डीको सरकारले राज्यका सबै विद्यमान १३ जिल्लाहरूको पुनर्गठनको एक भागको रूपमा कुल २६ जिल्लाहरू गठन गर्न प्रस्ताव गरेको थियो। अन्तिम अधिसूचना आन्ध्र प्रदेश सरकार द्वारा ३ अप्रिल २०२२ मा जारी गरिएको थियो र जिल्ला ४ अप्रिल २०२२ बाट लागु भएको थियो। जिल्लाको प्रशासनिक सदरमुकाम पाडेरुमा अवस्थित छ। विशाखापट्टनम जिल्लाको पाडेरु राजस्व विभाग र पूर्वी गोदावरी जिल्लाको रामपाचोदवरम राजस्व विभागबाट यसको गठन गरिनेछ।^[२][३]

भूगोल

यस जिल्लाको सिमाना ओडिशा राज्यको मलकानगिरी जिल्ला र कोरापुट जिल्ला, छत्तीसगढ राज्यको सुकमा जिल्लाको उत्तर पश्चिम र तेलङ्गाना राज्यको भद्राद्री कोठागुडम जिल्लासँग जोडिएको छ। यस जिल्लालाई काकीनाडा जिल्लाको दक्षिणमा, पूर्वी विजयनगरम जिल्ला, उत्तर पार्वतीपुरम मन्यम जिल्ला अनाकापल्ली जिल्लाको दक्षिण पूर्व, एलुरु जिल्लाको दक्षिण पश्चिम र पूर्वी गोदावरी जिल्लाले घेरेको छ।

जनसाङ्ख्यिकी

सन् २०११ को जनगणना अनुसार यस जिल्लाको जनसङ्ख्या ९,५३,९६० रहेको छ जसमध्ये ३७,९७३ (३.९८%) सहरी क्षेत्रमा बसोबास गर्दछन्। अल्लूरी सीतारामा राजू जिल्लामा प्रति १० पुरुषमा १०४६ महिलाको लिङ्ग अनुपात र साक्षरता दर ४२.३४% रहेको छ। अनुसूचित जाति र अनुसूचित जनजातिहरू क्रमशः जनसङ्ख्याको २.४९% र ८२.६७% थिए। आदिवासीहरू मानिसहरूको मिश्रण हुन्: कोन्डा डोरा, खोन्ड, कोन्डा रेड्डी, कोन्डा कपु, कोया, परङ्ग प्रोजा, वाल्मीकि।^[४][५]

अधिकांश मानिसहरू हिन्दु छन्, जसमा क्रिस्चियन र मुस्लिमहरूको सानो अल्पसङ्ख्यक छ।^[६]

सन् २०११ को जनगणनाको समयमा, जनसङ्ख्याको ७०.२७% तेलगु, ११.४३% ओडिया, ७.६३% कोया, ७.०९% कुवी र २.०२% कोन्डा उनीहरूको पहिलो भाषाको रूपमा बोल्दथे।^[७]

सन्दर्भ सामग्रीहरू

1. "New district will be named after Alluri: Minister", The New Indian Express, ५ जुलाई २०१९, मूलबाट २८ अक्टोबर २०१९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २६ जनवरी २०२२। 
2. Raghavendra, V. (२६ जनवरी २०२२), "With creation of 13 new districts, AP now has 26 districts", The Hindu, आइएसएसएन 0971-751X, मूलबाट २६ जनवरी २०२२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २६ जनवरी २०२२। 
3. "New districts to come into force on April 4", The Hindu (अङ्ग्रेजीमा), ३० मार्च २०२२, अन्तिम पहुँच ३१ मार्च २०२२। 
4. "District Census Hand Book – Visakhapatnam", Census of India, Registrar General and Census Commissioner of India। 
5. "District Census Hand Book – East Godavari", Census of India, Registrar General and Census Commissioner of India। 
6. "Population by Religion - Andhra Pradesh", censusindia.gov.in, Registrar General and Census Commissioner of India, २०११। 
7. "Table C-16 Population by Mother Tongue: Andhra Pradesh", Census of India, Registrar General and Census Commissioner of India।