कृषि तथा किसान कल्याण मन्त्रालय

कृषि तथा किसान कल्याण मन्त्रालय

कृषि एवं किसान कल्याण मन्त्रालय
भारत सरकारको शाखा
कृषि तथा किसान कल्याण मन्त्रालय
निकाय विवरण
अधिकार क्षेत्र	भारत सरकार
प्रधान कार्यालय	कृषि भवन राजेन्द्रप्रसाद सडक नयाँ दिल्ली
वेबसाइट	agricoop.gov.in

कृषि तथा किसान कल्याण मन्त्रालय, पहिले कृषि मन्त्रालय, भारत सरकारको एक शाखा हो र भारतमा कृषिसँग सम्बन्धित नियम र विनियम र कानूनहरूको निर्माण र प्रशासनको लागि सर्वोच्च निकाय हो। कृषि, खाद्य प्रसोधन र सहकारिता मन्त्रालयको कार्यक्षेत्रका तीन वटा क्षेत्र हुन्। कृषि मन्त्रालयको नेतृत्व कृषि तथा किसान कल्याण मन्त्रीले गरिरहेका छन् जुन हाल अर्जुन मुण्डाको हातमा छ। कैलाश चौधरी र शोभा करन्दलाजे राज्यमन्त्री छन्। २२ मे २००४ देखि २६ मे २०१४ सम्म सेवा रत शरद पवारले अहिलेसम्मको सबैभन्दा लामो निरन्तर अवधिको लागि कृषि मन्त्रीको पद सम्हालेका छन्।

इतिहास

सन् १८७१ को जुन महिनामा राजस्व र कृषि तथा वाणिज्य विभागको स्थापना गरिएको थियो। यो मन्त्रालय स्थापना हुनुअघिसम्म कृषिसँग सम्बन्धित विषयहरू गृह विभागको विभागभित्र थिए।^[१]

सन् १८८१ मा, राजस्व र कृषि विभागको स्थापना शिक्षा, स्वास्थ्य, कृषि, राजस्वको संयुक्त विभागसँग सम्बन्धित थियो। तथापि, सन् १९४७ मा, कृषि विभागलाई कृषि मन्त्रालयको रूपमा पुन: नामकरण गरियो।

१५ अगष्ट २०१५ मा कृषि मन्त्रालयको नाम परिवर्तन गरी कृषि तथा किसान कल्याण मन्त्रालय राखियो।^[२]

प्रतिवेदन र तथ्याङ्कहरू

मन्त्रालयले 'एक नजरमा कृषि तथ्याङ्क' शीर्षकको वार्षिक प्रतिवेदन प्रकाशित गर्दै आएको छ। यसले कृषि क्षेत्रको जनसाङ्ख्यिकी, बाली उत्पादन (राज्य-वार र फसल-वार ब्रेक-अप सहित), ग्रामीण आर्थिक सूचकहरू जस्तै क्रेडिट, आदि सहित भारतको कृषिको अवस्थाको विस्तृत तस्वीर दिन्छ। पछिल्लो प्रतिवेदन सन् २०१४ का लागि प्रकाशित भएको हो।^[३]

सन्दर्भ सामग्रीहरू

1. "Organisational History of the Department of Agriculture and Cooperation", मूलबाट २५ अप्रिल २०१२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ५ जुलाई २०१२। 
2. "Agriculture Ministry to be renamed as Ministry of Agriculture and Farmers' Welfare", The Hindu (en-INमा), २०१५-०८-१५, आइएसएसएन 0971-751X, अन्तिम पहुँच २०२१-०२-१७। 
3. "Economics And Statistics,Ministry of Agriculture,Government of India", Eands.decent.nic.in।