मुन्धुम
मुन्धुम (पेलन भनेर पनि चिनिन्छ) किरात जातिको पुरानो धार्मिक ग्रन्थ र लोक साहित्य हो।[१] यो नेपालको प्राचीन आदिवासी धर्म हो। लिम्बु भाषामा मुन्धुमको अर्थ 'ठूलो शक्तिको शक्ति' हुन्छ।[२][३] मुन्धुमले भारतीय उपमहाद्वीपमा वैदिक सभ्यताको उदय हुनुअघिदेखि नै पालना गरिएका किरात संस्कृति, रीतिरिवाज र परम्पराका धेरै पक्षहरूलाई समेट्छ।[४][५][६][७]
'थुङ्साप' र 'पेसाप' गरि मुन्धुमलाई दुई भागमा व्यवस्थित गरिएको छ।[८] संस्कृति, रीतिरिवाज र सामाजिक मूल्यहरूको लागि मार्गदर्शकको रूपमा सेवा गर्दै मुन्धुम धर्मभन्दा बाहिर फैलिएको छ। मुन्धुम पुरातन किरत लिपिममा लेखिएको छ र विभिन्न किरात जातिहरूमा भिन्न-भिन्न संस्करणहरू छन्। प्रत्येक जनजातिको विशिष्ट संस्कृतिको रूपमा सेवा गर्दै र अन्य जनजाति र मानिसहरूको सम्बन्धमा तिनीहरूको सामाजिक पहिचान र एकतालाई दर्शाउने गर्दछ। [९]
यो पनि हेर्नुहोस्
[सम्पादन गर्नुहोस्]सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ P120 The Rise of Ethnic Politics in Nepal: Democracy in the Margins By Susan I. Hangen Routledge, 4 Dec 2009
- ↑ Other Worlds: Notions of Self and Emotion among the Lohorung Rai, डिसेम्बर २०००।
- ↑ Nationalism and Ethnicity in a Hindu Kingdom: The Politics and Culture of Contemporary Nepal, Front Cover By D. Gellner, J. Pfaff-Czarnecka, J. Whelpton Routledge, 6 Dec 2012 - Social Science - 648 pages, Page 530
- ↑ Fatalism and Development: Nepal's Struggle for Modernization।
- ↑ History and Culture of the Kirat People।
- ↑ "Cultures & people of Darjeeling", मूलबाट २०१३-१०-०४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २००८-०४-११। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१३-१०-०४ मिति
- ↑ Trident and Thunderbolt: Cultural Dynamics in Nepalese Politics, Nepal।
- ↑ History and Culture of the Kirat People।
- ↑ Monika Bock, Aparna Rao. Culture, Creation, and Procreation: Concepts of Kinship in South Asian Practice. Page 65. 2000, Berghahn Books.