राजसूय
राजसूय वैदिक कालको विख्यात यज्ञ हो। कुनै पनि राजाले चक्रवर्ती सम्राट बन्नको लागि राजसूय यज्ञ गर्दथे। यो एक वैदिक यज्ञ हो, जसको वर्णन यजुर्वेदमा पाइन्छ।[१]
विधि
[सम्पादन गर्नुहोस्]चक्रवर्ती सम्राट बन्नको लागि राजाहरू राजसूय यज्ञ सम्पन्न गरेर एउटा अश्व (घोडा) छाड्ने गर्दथे।[१] त्यो घोडा भिन्न-भिन्न राज्यहरू र प्रदेशहरूमा जाने गर्थ्यो। त्यस अश्वको पछाडी गुप्त रूपले राजसूय यज्ञ गराउने राजाका केही सैनिक समेत हुन्थे।
जब त्यो अश्व कुनै राज्यबाट भएर जान्थ्यो र त्यस राज्यको राजाद्वारा त्यस अश्वलाई समातिएको खण्डमा त्यो अश्वको राजासँग युद्ध गर्नु पर्दथ्यो र आफ्नो वीरता प्रदर्शित गर्नुपर्ने हुन्थ्यो। तर यदि कुनै राजाले त्यस अश्वलाई समात्न सकदैन्थ्यो भने त्यो राजालाई त्यस राजसूय अश्वको राजालाई नमन गर्दै त्यस राज्यको राजाको छत्रछायामा बस्न स्वीकार गर्नुपर्थ्यो।[२]
महाभारत कालमा महाराज युधिष्ठिरद्वारा यो यज्ञ गरिएको थियो।
यो पनि हेर्नुहोस्
[सम्पादन गर्नुहोस्]सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ १.० १.१ Knipe 2015, पृष्ठ 237.
- ↑ "Importance of yagna", The Hindu (en-INमा), २०१८-०६-२७, आइएसएसएन 0971-751X, अन्तिम पहुँच २०१९-०६-०१।