राम सहाय यादव

महामहिम सम्माननीय रामसहाय प्रसाद यादव
आधिकारिक चित्र
नेपालको तेस्रो उपराष्ट्रपति
बहालवाला
पद बहाली वि.सं. २०७९ चैत ६
राष्ट्रपति	रामचन्द्र पौडेल
प्रधानमन्त्री	पुष्पकमल दाहाल
पूर्वाधिकारी	नन्दकिशोर पुन
वन तथा वातावरण मन्त्री
कार्यकाल वि.सं. २०७८ असोज २२ – वि.सं. २०७९ असार १९
राष्ट्रपति	विद्यादेवी भण्डारी
प्रधानमन्त्री	शेरबहादुर देउवा
निर्वाचन क्षेत्र	बारा २
प्रतिनिधि सभा सदस्य
बहालवाला
पद बहाली वि.सं. २०७४ फागुन २०
पूर्वाधिकारी	रामचन्द्र यादव
व्यक्तिगत विवरण
जन्म	(1970-07-24) २४ जुलाई १९७० (उमेर ५४)[१]
राष्ट्रियता	नेपाली
राजनीतिक दल	जनता समाजवादी पार्टी
अन्य राजनीतिक संलग्नता	नेपाल सद्भावना पार्टी मजफो-नेपाल जनता समाजवादी पार्टी
जीवन साथी	चम्पा देवी यादव[२]

रामसहाय प्रसाद यादव^{[३][४][५]} (Ram Sahaya Prasad Yadav^{[६] [७]}) (जन्म: २०२७ साउन ९) एक नेपाली राजनीतिज्ञ, पूर्व वन तथा वातावरण मन्त्री तथा वर्तमान समयमा नेपालको तेस्रो निर्वाचित उपराष्ट्रपति हुन्।^[८] वि.सं. २०७९ चैत्र ३ मा भएको उपराष्ट्रपतिय निर्वाचनमा उनी विजयी भएका थिए।^[९]

तत्कालिन मधेशी जनअधिकार फोरमको सामानुपातिक सूचीबाट उनी पहिलो संविधान सभा सदस्य भएका थिए भने वि.सं. २०७४ र २०७९ मा भएको प्रतिनिधि सभा निर्वाचनमा बारा २ बाट निर्वाचित भएर सङ्घीय संसदको सदस्य भएका थिए।^{[१०][२]}

राजनीतिक करियर

यादवले वि.सं. २०४७ सालमा नेपाल सद्भावना पार्टीमा प्रवेश गरेर आफ्नो राजनीतिक यात्रा सुरु गरेका थिए। पछि उनी मधेसी जनअधिकार फोरमको संस्थापक महासचिव भएका थिए। उनी वि.सं. २०६३-६४ को पहिलो मधेस आन्दोलनमा संलग्न थिए। उनी वि.सं. २०६४ मा उनी पहिलो संविधान सभामा निर्वाचित भएका थिए।^{[११][२]}

यादव शेरबहादुर देउवाको मन्त्रिपरिषद्मा वन तथा वातावरण मन्त्रीको रूपमा काम गरेका थिए।^[१२]

सम्माननीय उपराष्ट्रपति रामसहाय प्रसाद^{[१३][१४]} यादव: संक्षिप्त जीवनी^[१५]

_{पारिवारिक परिचय}

• नाम :      रामसहाय प्रसाद यादव^{[१६][१७]} ।
• जन्म मिति: वि.सं. २०२७ साउन ९ गते ।
• जन्म स्थान: जिल्ला बारा, साबिक गाउँ विकास समिति कचोर्वा वार्ड नं. ८, टोल: बसवरिया । हाल: जिल्ला बारा, सिम्रौनगढ नगरपालिका वार्ड नं. ९, बसवरिया ।
• माता:    सिहवा देवी यादव^[१८] ।
• पिता: प्रसाद राय यादव।
• पत्नी: चम्पा देवी यादव ।
• दाजू: रामधारी प्रसाद यादव ।
• दिदी: राधिका देवी यादव, राजकली देवी यादव ।
• बहिनी:  रुकमिला देवी यादव ।
• छोरा: शत्रुधन यादव, शशि भूषण यादव ।
• छोरी: सञ्जु यादव  ।

शिक्षा:

 बाराको बसवरियास्थित श्री नेपाल राष्ट्रिय प्राथमिक विद्यालयबाट प्रारम्भिक शिक्षा र कचोर्बास्थित श्री जनता निम्न माध्यमिक विद्यालयबाट निमावि तहको शिक्षा । बारा सिम्रौनगढस्थित श्री कंकाली माध्यमिक विद्यालयबाट २०४३ मा प्रवेशिका परीक्षा उत्तीर्ण । बिहार इन्टरमिडियट शिक्षा परिषद् पटना (भारत) बाट सन् १९९० मा विज्ञान/गणित विषयमा प्रविणता प्रमाणपत्र तह (आईएस्सी) उत्तीर्ण । बिहार मुजफ्फरपुरस्थित डा. बाबासाहेब भिमराव अम्वेडकर विश्वविद्यालय अन्तर्गत सीतामढी स्थित एसएलके महाविद्यालयबाट सन् १९९०/९३ मा स्नातक (बीएस्सी) उत्तीर्ण । त्रिभुवन विश्वविद्यालय अन्तर्गत वीरगंजस्थित ठाकुरराम बहुमुखी क्याम्पसबाट वि.सं. २०५५ मा शिक्षा शास्त्र (गणित) मा स्नातक (बीएड) उत्तीर्ण ।

पेशा:

बारा कलैयास्थित पन्नादेवी कन्या माध्यमिक विद्यालयमा वि.सं. २०४८–२०६४ सम्म शिक्षण पेशामा आवद्ध ।

अध्यक्ष:

वि.सं. २०४६–२०५२ सम्म सरस्वती नवयुवक क्लबका अध्यक्ष भई नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह ।

राजनीतिमा प्रवेश र सगंठन :

• वि.सं. २०४७ मा नेपाल सद्भावना पार्टी मा आवद्ध । नेपाल शिक्षक मंच बाराको संस्थापक र शिक्षक मंचको केन्द्रीय समितिको कोषाध्यक्षको जिम्मेवारी ।
• वि.सं. २०५० मा वीरगंजमा सम्पन्न नेपाल सद्भावना पार्टीको तेस्रो महाधिवेशनको पर्यवेक्षक । यसैगरी, विराटनगरमा सम्पन्न नेपाल सद्भावना पार्टीको चौथो महाधिवेशन प्रतिनिधि ।
• वि.सं. २०५९ मा राजबिराजमा सम्पन्न नेपाल सद्भावना पार्टीको पाँचौं महाधिवेशनमा प्रतिनिधि ।
• वि.सं. २०५९ मा मधेशी जनअधिकार फोरम नेपालमा आवद्ध ।
• वि.सं. २०६० फागुन ७ मा मधेशी जनअधिकार फोरम नेपालको बाराको संस्थापक संयोजक (अध्यक्ष)  ।
• वि.सं. २०६० मा पटना बैठकबाट मधेशी जनअधिकार फोरम  नेपालको केन्द्रीय सदस्य ।
• वि.सं.२०६४ मा मधेशी जनअधिकार फोरम नेपाल निर्वाचन आयोगमा पार्टी दर्ता हुँदा केन्द्रीय सदस्य ।
• वि.सं. २०६५ जेष्ठ १९ गते पार्टीको महासचिवको जिम्मेवारी ।
• वि.सं. २०७२ मा मधेशी जनअधिकार फोरम नेपाल र संघीय समाजवादी पार्टी नेपाल एकीकरण भई गठन भएको संघीय समाजवादी फोरम नेपालको महासचिव नियुक्त ।
• वि.सं. २०७५ मा संघीय समाजवादी फोरम नेपाल र नयाँ शक्ति पार्टी नेपाल एकीकरण भई गठन भएको समाजवादी पार्टीको महासचिव नियुक्त ।
• वि.सं. २०७६ मा समाजवादी पार्टी र राष्ट्रिय जनता पार्टी (राजपा) बीच एकीकरण भई गठित जनता समाजवादी पार्टी नेपालको कार्यकारिणी समिति सदस्य ।

आन्दोलन:

• वि.सं. २०५७ मा नागरिकता सम्बन्धी संविधानको धारा जलाउने कार्यक्रममा काठमाडौंमा सहभागि भई गिरफ्तार ।

• राजबिराज महाधिवेशनको क्रममा पार्टी एकता कायम राख्न सप्तरी सेवा आश्रममा आमरण अनसन । आनन्दी देवी द्वारा अनसन तोड्न लगाई आनन्दी देवीको नेतृत्वमा नेपाल सद्भावना पार्टी (आनन्दी देवी) गठन ।
• २०६२/०६३ को जनआन्दोलनमा सक्रिय सहभागिता । जनआन्दोलनका क्रममा काठमाडौंमा पक्राउ ।
• २०६३/६४ को मधेश जनविद्रोह मा बारा, पर्सा, रौतहट र कैलाली जिल्लामा आन्दोलनको नेतृत्वको जिम्मेवारी (आन्दोलनको क्रममा ६–७ पटक गिरफ्तार)
• वि.सं. २०७२ मा मधेश आन्दोलनमा निधेषाज्ञा तोड्ने क्रममा प्रहरीको लाठी प्रहारबाट सख्त घाइते ।
• नेपाल–भारत १० गजा क्षेत्रको वीरगंज मितेरी पुलमा लगातार धर्ना (लगभग ६ महिना) ।

संघर्ष:

• असमानता, विभेद, र अन्याय, अशिक्षा, सामाजिक कुरीति र गरीबीविरुद्धको हरेक मोर्चामा संघर्ष गर्दै नेपालमा गणतन्त्र, संघीयता, समानुपातिक समावेशिताका लागि महत्वपूर्ण योगदान ।

चुनाव:

संविधान सभा:

• वि.सं.२०६४ को पहिलो संविधान सभामा संविधान सभा सदस्यमा निर्वाचित । पहिलो संविधानसभामा अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध तथा संवैधानिक निकाय समितिको सदस्य ।

प्रतिनिधि सभा:

• वि.सं. २०७४ मा प्रतिनिधिसभामा बारा क्षेत्र नं. २ बाट निर्वाचित ।
• वि.सं. २०७९ को प्रतिनिधिसभामा बारा क्षेत्र नं. २ बाट निर्वाचित । यसै वर्ष जनता समाजवादी पार्टी नेपालको संसदीय दलको नेतामा चयन ।

मन्त्री:

वि.सं. २०७८ मा वन तथा वातावरण मन्त्री ।

उपराष्ट्रपति^[१९]:

वि.सं. २०७९ फागुन २७ गते जनता समाजवादी पार्टीका तर्फबाट उपराष्ट्रपतिमा उम्मेदवारी दर्ता । वि.सं. २०७९ चैत ३ गते उपराष्ट्रपतिमा विजयी । वि.सं. २०७९ चैत ६ गते उपराष्ट्रपतिको रुपमा पद तथा गोपनीयताको शपथग्रहण ।  

रुचि:

 समाज सेवा, पत्रपत्रिका पढ्ने, खेलकूद, संगीत, नयाँ–नयाँ ठाउँको अवलोकन भ्रमण ।

विदेश भ्रमण र प्रतिनिधि मण्डलमा सहभागिता

• ई.सं. २००९ मा भएको संयुक्त राष्ट्रसंघको महासम्मेलनमा न्यूयोर्कमा प्रतिनिधि मण्डलको सदस्यमा सहभागी ।
• वि.सं. २०७४ मा पोल्याण्डमा सम्माननीय राष्ट्रपतिज्यूको उच्चस्तरीय प्रतिनिधि मण्डलमा सहभागी ।
• वि.सं. २०७८ मा जलवायु सम्बन्धी अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन (सीओपी २६) सम्मेलनमा उच्चस्तरीय प्रतिनिधि मण्डलमा सहभागी (तत्कालिन प्रधानमन्त्री शेरवहादुर देउवाको नेतृत्वमा वन तथा वातावरण मन्त्रीको हैसियतमा सहभागिता) ।
• चिनियाँ कम्यूनिष्ट पार्टीको निमन्त्रणमा चीन भ्रमण ।
• पार्टी तथा सरकारको प्रतिनिधिका रुपमा अमेरिका, पोल्याण्ड, चीन, बेलायत, वेल्जियम र युनाइटेड अरब इमिरेट्स(यूएई) विदेश भ्रमण  ।

सन्दर्भ सामग्रीहरू

1. संघीय संसद सदस्य, २०७४ परिचयात्मक पुस्तिका [Federal Parliament Members 2017 Introduction Booklet] (नेपालीमा), Nepal: Federal Parliament Secretariat, २०२१, पृ: 270। 
2. काठमाडौँ, नागरिक, "को हुन् नवनिर्वाचित उपराष्ट्रपति रामसहाय प्रसाद यादव?", नागरिक समाचार (नेपालीमा), अन्तिम पहुँच २०२३-०३-१९। 
3. "स्वागतम् | उपराष्ट्रपतिको कार्यालय", vpn.gov.np, अन्तिम पहुँच २०२३-०६-१२। 
4. "नेपालको तेश्रो उपराष्ट्रपतिमा रामसहाय प्रसाद यादव निर्वाचित, यस्तो छ विगत", Nepal Tube Australia (en-USमा), अन्तिम पहुँच २०२३-०६-०४। 
5. Raut, Kumar (२०२३-०३-१८), "यादव तेस्रो उपराष्ट्रपति : RajdhaniDaily.com", राजधानी राष्ट्रिय दैनिक (लोकप्रिय राष्ट्रिय दैनिक)-RajdhaniDaily.com - Online Nepali News Portal-Latest Nepali Online News portal of Nepali Polities, economics, news, top stories, national, international, politics, sports, business, finance, entertainment, photo-gallery, audio, video and more... (ne-NPमा), अन्तिम पहुँच २०२३-०६-०४। 
6. Service, Himalayan News (२०२३-०३-१८), "Ram Sahay Prasad Yadav elected vice-president", The Himalayan Times (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०२३-०६-०४। 
7. "A science teacher in Panna Devi School turns Vice-President after a long political journey", GorakhaPatra, अन्तिम पहुँच २०२३-०६-०४। 
8. डुम्रे, लिलु, "उपराष्ट्रपतिमा रामसहाय प्रसाद यादव निर्वाचित", अनलाइन खबर (नेपालीमा), अन्तिम पहुँच २०२३-०३-१९। 
9. "उपराष्ट्रपतिमा रामसहाय प्रसाद यादव निर्वाचित", नयाँ पत्रिका (नेपालीमा), अन्तिम पहुँच २०२३-०३-१९। 
10. "बारा २ बाट जसपाका रामसहाय प्रसाद यादव निर्वाचित", अनलाइन खबर (नेपालीमा), अन्तिम पहुँच २०२३-०३-१९। 
11. खतिवडा, वसन्त, "रामसहाय यादव : भैँसीगाेठदेखि बहादुरभवनसम्म", नयाँ पत्रिका (नेपालीमा), अन्तिम पहुँच २०२३-०३-१९। 
12. यादव, एसके, "वनमन्त्री रामसहायको जीवन कथा : भैँसी गोठदेखि सिंहदरबारसम्म", रातोपाटी (नेपालीमा), अन्तिम पहुँच २०२३-०३-१९। 
13. "स्वागतम् | उपराष्ट्रपतिको कार्यालय", vpn.gov.np, अन्तिम पहुँच २०२३-०६-१२। 
14. Service, Himalayan News (२०२३-०३-१८), "Ram Sahay Prasad Yadav elected vice-president", The Himalayan Times (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०२३-०६-०४। 
15. "रामसहाय प्रसाद यादव : विद्यालयको शिक्षकदेखि उपराष्ट्रपतिसम्म", www.ratopati.com (Nepaliमा), अन्तिम पहुँच २०२३-०६-०४। 
16. "उपराष्ट्रपति पदको अन्तिम नामावली प्रकाशन : चारै जनाको उम्मेदवारी कायम", GorakhaPatra, अन्तिम पहुँच २०२३-०६-०४। 
17. Service, Himalayan News (२०२३-०३-१८), "Ram Sahay Prasad Yadav elected vice-president", The Himalayan Times (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०२३-०६-०४। 
18. "उपराष्ट्रपति पदको अन्तिम नामावली प्रकाशन : चारै जनाको उम्मेदवारी कायम", GorakhaPatra, अन्तिम पहुँच २०२३-०६-०४। 
19. काठमाडौँ, नागरिक, "को हुन् नवनिर्वाचित उपराष्ट्रपति रामसहाय प्रसाद यादव?", nagariknews.nagariknetwork.com (नेपालीमा), अन्तिम पहुँच २०२३-०६-०४।