व्यवसायको प्रकार | निजी |
---|---|
मुख्यालयहरू | ढाका, बङ्गलादेश |
मुख्य व्यक्तिहरू | कमल कदिर (कार्यकारी) |
सेवाहरू | भुक्तान प्रणाली |
अभिभावक | ब्र्याक बेङ्क, एण्ट फाइनान्सिएल, बिल एण्ड मेलिण्डा गेट्स कोष, मनि इन मोसन, अन्तर्राष्ट्रिय वित्त निगम [१] |
युआरएल | bkash |
चालु भएको मिति | सन् २०११ |
वर्तमान स्थिति | चालू |
विकास (बङ्गाली: বিকাশ), बङ्गलादेशी मोबाइल फोनमा आधारित विनिमय वा वित्तीय सेवा हो जुन बङ्गलादेश बेङ्कको अनुमति पत्र अन्तर्गत ब्र्याक बेङ्क लिमिटेडको सहायक कम्पनीको रूपमा कार्यरत छ। [२][३] यसको मोबाइल पैसा प्रणाली ब्र्याक बेङ्क लिमिटेड बङ्गलादेश र मनी इन मोसन सिमित दायित्व कम्पनी, संयुक्त राज्य अमेरिकाको संयुक्त लगानीको रूपमा सुरु भएको थियो। विकासका प्रयोगकर्ताहरूले उनीहरूको मोबाइल खातामा पैसा जम्मा गर्न सक्दछन् र सेवाहरूको दायरामा पहुँच गर्न पनि सक्दछन्। प्रयोगकर्ताहरूले यस मार्फत विशेष रूपमा रकम स्थानान्तरण र पैसा प्राप्त गर्न सक्दछन्। यसले भुक्तानी र रिचार्जमा पनि सहज पुर्याउँदछ। साथै, प्रयोगकर्ताहरूले पोष्टपेड मोबाइल रसिदमा भुक्तान गर्न सक्दछन्।
अप्रिल २०१३ मा, अन्तर्राष्ट्रिय वित्त निगम, विश्व बेङ्क समूहका सदस्य कम्पनीमा सेयर साझेदार बनेका थिए। मार्च २०१४ मा, बिल एण्ड मेलिण्डा गेट्स कोष कम्पनीमा लगानीकर्ता बन्न पुगेको थियो र अप्रिल २०१८ एण्ट फाइनान्सियल, एलिपेको सञ्चालन (चिनियाँ कम्पनी अलिबाबा समूहको कारण), सेयर साझेदार बनेको थियो।[४]
फार्च्युन पत्रिकाले विकासलाई सन् २०१७ मा "विश्व परिवर्तन" सूचिमा शीर्ष १० कम्पनीहरूमा स्थान दिएको थियो[५]। उनीहरूका अनुसार, २२% बङ्गलादेशी वयस्कहरूले ४० लाख पचास हजार दैनिक लेनदेनको लागि विकासको प्रयोग गरेका थिए। विकासका सेवा बङ्गलादेश बेङ्कले जारी गरेको दिशानिर्देशमा सञ्चालन हुन्छ।[५]
विकासको प्रारम्भिक अनुसन्धान कार्य देशको सीमान्तकृत जनतालाई वित्तीय सेवाहरू पुर्याउनका लागि सन् २०११ देखि सुरु गरिएको थियो। [६][७] रबिको मोबाइल सञ्जल सञ्चालकका रूपमा, रबि आजियाटा लिमिटेडले आधिकारिक रूपमा जुलाई २०११ मा मोबाइल वित्तीय सेवाहरू प्रदान गर्ने प्रक्रियाको सुरु गरेको थियो।[८]
विकास बङ्गलादेशमा धेरै दूरभाष सञ्जाल मार्फत पहुँच गर्न सकिन्छ। विकासको सहयोगी सञ्जाल बङ्गलादेशमा धेरै जसो दुबै सहरी र ग्रामीण क्षेत्रहरूलाई समेट्छ।[९] सन् २०१८ सम्ममा, विकास बङ्गलादेश मोबाइल वित्तीय सेवाहरूको सबैभन्दा ठूलो प्रदायक थियो।[१०]
मार्च १०१९ सम्म, बङ्गलादेशमा मोबाइल वित्तीय सेवाहरूको १६ प्रदायकहरू रहेका छन्,[११] तर दुई सबैभन्दा ठूलो, विकास र रोकेटले नै सम्पूर्ण अङ्कीय वित्तीय बजारको ९९% भन्दा बढीको बजार साझेदारी गरेका छन्।[१२] मे २०१९ सम्म, विकासमा ३ करोड १० लाख सक्रिय प्रयोगकर्ताहरू रहेका छन्।[१३] जुलाई २०१९ मा कुल मोबाइल वित्तीय सेवा लेनदेनले ३७४७७.५८ करोड टाका नाघेको थियो।[११]
यदि विकासका खाता धनीसँग उसको खातामा पर्याप्त पैसा छ भने उसले कुनै पनि समयबाट कहिँबाट पनि विकासका विभिन्न सेवाहरूको आनन्द लिन सक्दछन्।
विकासको वर्तमान सेवाहरू यस प्रकारका छन्:
१) विकास खाता खोल्नु
२) खातामा पैसा जम्मा गर्नु
३) एक विकास खाताबाट अर्को विकास खातामा पैसा पठाउनु
४) ब्राक बेङ्कको एटिएमबाट खाता वा सहयोगी मार्फत पैसा निकाल्नु
५) एक उत्पादन वा सेवाको लागि मूल्य तिर्नु
६) विदेशबाट विप्रेषण प्राप्त गर्नु
७)बिजुली रसिद भुक्तानी गर्नु
८) घरमै बसी गाडीको टिकट किन्नु
९) इन्टरनेटमा किनमेल गर्नु