August Falise

August Falise
August Falise bij het Heilig Hartbeeld dat hij maakte voor Sappemeer en Reuver.
August Falise bij het Heilig Hartbeeld dat hij maakte voor Sappemeer en Reuver.
Persoonsgegevens
Volledige naam Augustinus Franciscus Henri Falise
Geboren Wageningen, 26 januari 1875Bewerken op Wikidata
Overleden Wageningen, 7 januari 1936Bewerken op Wikidata
Geboorteland Nederland
Beroep(en) beeldhouwer en medailleur
RKD-profiel
Portaal  Portaalicoon   Kunst & Cultuur
August Falise in jagerstenue; schilderij van Georg Sturm, 1917

Augustinus Franciscus Henri Falise (Wageningen, 26 januari 1875 – aldaar, 7 januari 1936) was een Nederlands beeldhouwer en medailleur.

Biografie

[bewerken | brontekst bewerken]

Zijn grootvader Dieudonné was afkomstig uit het toenmalige Ans-et-Glain bij het Belgische Luik. Deze trouwde in Wageningen op 28 juli 1827 met Hendrika van Tarthorst. Uit dit huwelijk werd Johannes Franciscus, de vader van August, geboren. Deze was stukadoor en terracottafabrikant. Zijn echtgenote, Aleida Schmidt (de moeder van August), was van Duitse afkomst (Isselburg-Pruisen). Hij had een zuster, Henriëtte Falise, die schilderes werd.

Falise volgde onderwijs in medailleerkunst, beeldhouwen, handtekenen en boetseren, vanaf 1891 aan de Amsterdamse Rijksschool voor Kunstnijverheid. Hij leerde bronsgieten in Keulen en Luik. Hij volgde vervolgens de kleine (1900-1901) en grote beeldhouwklas (1901-1902) aan de Rijksakademie van beeldende kunsten.[1] Hij was een leerling van August Allebé, C.L. Dake, Bart van Hove en Ludwig Jünger.[2] Hij was vervolgens tot 1904 artistiek leider bij N.V. Terracotta- en Aardewerkfabriek Haga in Den Haag en daarna ontwerper voor Plateelbakkerij Haga in Purmerend.

Als zelfstandig kunstenaar legde Falise zich aanvankelijk toe op het maken van medailles en penningen, en sculpturen van klein formaat. Het debuut-beeldje 'De Jonge Slaaf' (1901) is in Nijmegen te zien in het Museum Het Valkhof (keramiek-kelder). Zijn vroege werk ademt de sfeer van het Hollands impressionisme. Later vervaardigde hij monumenten en standbeelden in opdracht. Vanaf 1920 ontwierp hij op verzoek van de Rooms-Katholieke Kerk ook Heilig Hartbeelden. De theoloog pater Titus Brandsma, met wie Falise bevriend was, zorgde voor meerdere opdrachten. Bekende standbeelden van Falise zijn Jheronimus Bosch in Den Bosch, Thomas van Aquino in Nijmegen, Schaepman in Tubbergen, Pierre Cuypers in Roermond en De Zaaier in Wageningen.

Falise werd in 1915 leraar handtekenen en boetseren aan een middelbare school in Nijmegen en later aan de Koninklijke School voor Nuttige en Beeldende Kunsten in 's-Hertogenbosch. Tot zijn leerlingen behoorden Jan Bander, Toon Carpay, Theo van Delft, Charles Grips, Jos ten Horn, Gerard Hurkmans, Lou Manche, Harmen Meurs, Theo van der Nahmer, Jan van den Thillart en Toon van de Wiel.[2] In 1912 nam Falise zijn intrek in zijn huis Antonia aan het Delpad in Wageningen, in 1941 gedeeltelijk hernoemd naar August Faliseweg. Hij was gehuwd met Antoinette Hof. Het huwelijk bleef kinderloos.

Falise ontving diverse binnen- en buitenlandse onderscheidingen. Hij was drager van het kruis Pro Ecclesia et Pontifice (1906) en commandeur (1934) in de pauselijke Orde van Sint-Gregorius de Grote. Hij werd benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau (1927), officier de l'Instruction Publique (1931), ridder in de Belgische Kroonorde (1934) en tot ridder in de Legion d'honneur (1935) van Frankrijk. In 1930 ontving hij de eerste Jeroen Boschpenning, de culturele prijs van Den Bosch.

Na zijn dood

[bewerken | brontekst bewerken]

In mei 1937 zorgde een commissie onder leiding van de burgemeester van Den Bosch Frans Johan van Lanschot voor de plaatsing van een gedenkteken op het graf van Falise. In 1990 ontstond beroering toen Falises grafsteen na een ruiming op de Algemene Begraafplaats van Wageningen zou worden vermalen. De roodgranieten steen was een geschenk van Falise-fans. De ruiming van het graf kon worden voorkomen.

In het Museum De Casteelse Poort in Wageningen vond van 18 juni 2010 tot 20 februari 2011 een expositie plaats over het leven en werk van August Falise. Deze vernieuwde de aandacht voor de veelzijdige Wageningse beeldhouwer.

In 2014 werden bij twee herdenkingen replica's van Falises werk onthuld: op 28 juni 2014, Veteranendag, onthulden de voorzitter van de Eerste Kamer, Ankie Broekers-Knol, en de voorzitter van de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken van de Tweede Kamer, Angelien Eijsink, in de corridor die de gebouwen van de Eerste Kamer en Tweede Kamer der Staten-Generaal op het Binnenhof (Den Haag) verbindt, een borstbeeld van luitenant-kolonel Lodewijk Thomson, de eerste Nederlandse militair die - in 1914 - tijdens een door Nederland uitgevoerde vredesmissie is gesneuveld. Het is een replica van het beeld dat Falise in 1918 vervaardigde. Op 4 augustus 2014 onthulde Gerard van der Thiel, commandant Korps Nationale Reserve van de Koninklijke Landmacht, ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het korps en als eerbetoon aan de gesneuvelden van de Vrijwillige Landstorm bij aanvang van de Tweede Wereldoorlog op de Grebbeberg bij Rhenen het monument 'Als 't moet'. Het monument is een replica van een in 1923 door August Falise gemaakt beeld. Het originele beeld ging verloren in 1945 tijdens het geallieerde bombardement op het Bezuidenhout in Den Haag.

Werken

[bewerken | brontekst bewerken]
Beeldhouwwerken
Penningen en medailles
  • Eere Medaille der Gemeente Arnhem
  • Eere Medaille der Stad Amsterdam
  • 1903 - Herdenkingspenning ter gelegenheid van 200 jaar Joh. Enschedé en Zonen, Haarlem
  • 1909 - Penning ter gelegenheid van de geboorte van prinses Juliana, met de beeltenis van koningin Wilhelmina en prins Hendrik. Uitgevoerd door J.A.A. Gerritsen
  • 1913 - Penning ter gelegenheid van het eeuwfeest van de Nederlandse onafhankelijkheid.
  • 1914 - Prijspenning internationaal toneelconcours in Hoogezand, Rederijkerskamer Jan van Beers.
  • Penning ter gelegenheid van het 20e eeuwfeest der Roomsch Katholieke Kerk, met beeltenis van paus Leo XIII
Boeken
  • Leerboek der anatomie, beschrijving van het geraamte, de spieren en de proportie van het menschelijk lichaam, ten dienste van het middelbaar onderwijs, van kunstacademies en van hen die zich bekwamen voor de kunstnijverheidacten / door August Falise, beeldhouwer, met daarbij: anatomische atlas, inhoudende dertig bladen met afbeeldingen van het geraamte, de spieren en de proportie van het menschelijk lichaam, teekeningen van L. P. Cruyff, Arnhem, 1923, N.V. v.h. Kluppell & Ebeling.

Fotogalerij

[bewerken | brontekst bewerken]

Zie ook

[bewerken | brontekst bewerken]
[bewerken | brontekst bewerken]
Zie de categorie August Falise van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.