Dolos (golfbrekerelement)
Een Dolos is een betonnen golfbrekerelement van het in elkaar hakende type, bedoeld om golfbrekers en oevers te beschermen tegen de effecten van zeer zware golfslag. Het element heeft de vorm van een hoofdletter H waarvan één poot 90° gedraaid is.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]De Dolos (meervoud Dolosse) is ontwikkeld in 1963 door Aubrey Kruger, toenmalig tekenaar en Eric Mowbray Merrifield, toenmalig haveningenieur, beide in dienst van de haven van Oos-Londen in Zuid-Afrika. In eerste instantie gingen de credits vooral naar Merrifield, maar later bleek dat Kruger een veel belangrijker rol gespeeld heeft. De Dolos is nooit gepatenteerd.[1][2]
De naam is afgeleid van het Zuid-Afrikaanse woord dolos. Dit is de naam van botjes die voor spelletjes gebruikt worden. Nederlandse variant is het bikkelspel. De naam is gegeven doordat de vader van Aubrey Kruger, Joe Kruger, zijn zoon bezig zag met modellen van het element en hem in het Afrikans vroeg Wat speel jullie met die dolos?
Stabiliteit
[bewerken | brontekst bewerken]De Dolos blijkt in laboratoriumproeven een heel grote stabiliteit te hebben, gecombineerd met een relatief laag betongebruik, Een armourlaag van Dolosse heeft een hele grote porositeit, en door de vorm hebben ze een heel grote haakweerstand. Voor berekening kan de Hudson-formule gebruikt worden met KD waarden van meer dan 20. Echter bij het opschalen bleek er een groot probleem. Door de kleine bewegingen van de Dolosse braken ze. Een keerpunt was de golfbreker van Sines in 1978, waar dolosse van 40 ton werden toegepast. Tijdens een niet al te zware storm tijdens de bouw is deze golfbreker bezweken. Dit leidde tot een uitgebreid onderzoek, en sindsdien is de Dolos nog maar zeer beperkt toegepast.[3]
Schadeherstel
[bewerken | brontekst bewerken]Door genoemde problemen zijn er nogal wat Dolos golfbrekers die in de loop der tijd schade opgelopen hebben. Om dit te herstellen is door het US Army Corps of Engineers een element ontwikkeld dat goed past in een Dolos structuur. Dit is de Core-loc, een soort Dolos met drie poten en veel minder slank.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Dolos op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Dolos op de Afrikaanstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- (en) CIRIA, CUR, CETMEF (2007). The rock manual : the use of rock in hydraulic engineering. CIRIA C683, London, 1268 p. ISBN 9780860176831. Geraadpleegd op 11-2-2019.
- Referentie
- ↑ (en) The full story behind the dolos and its SA creator. IOL (10 August 2016). Gearchiveerd op 26 February 2018. Geraadpleegd op 26 February 2018. “The drawings for the first dolos were completed in 1963, based on the shape devised in wood by Aubrey Kruger. [...] The following year, 1964, the first dolos was laid on the port breakwater [in East London].”
- ↑ (en) SA inventor of dolos sea buffer system dies aged 82. TimesLIVE (27 July 2016). Gearchiveerd op 26 February 2018. Geraadpleegd op 26 February 2018. “Aubrey Kruger‚ the former East London harbour draughtsman who designed the ingenious dolos sea buffer system 50 years ago‚ died in the city last week.”
- ↑ (en) Edge, B.L., Baird, W.F.; Caldwell, J.M.; Fairweather, V. ; Magoon, O.T. ;Treadwell, D.D. (1882). Failure of the breakwater at Port Sines, Portugal. Geraadpleegd op 17-2-2019.