Eastmanosteus
| Eastmanosteus Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Laat-Devoon | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||
| Eastmanosteus Obruchev, 1964 | |||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||
| Dinichthys pustulosus | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Eastmanosteus calliaspis | |||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Eastmanosteus is een geslacht van uitgestorven dunkleosteïde pantservissen behorend tot de Arthrodira die in het Laat-Devoon leefde. Het was nauw verwant aan de reusachtige Dunkleosteus, maar verschilde van dat geslacht in grootte, in het bezit van een kenmerkend geknobbeld botornament, een anders gevormde nuchale plaat en een meer zigzaggend verloop van de hechtingen van het schedeldak.
Soorten van Eastmanosteus hadden krachtige kaken met scherpe snijkanten en waren waarschijnlijk actieve roofdieren. Fossielen zijn gevonden in vele delen van de wereld in mariene sedimenten uit het Midden- tot Laat-Devoon. Het waren middelgrote tot grote vissen, met de exemplaren Eastmanosteus pustulosus en Eastmanosteus licharevi die een totale lengte van 3 meter benaderden. Complete exoskeletten met sporen van weke delen van Eastmanosteus calliaspis uit Australië maken dit een van de bekendste dunkleosteïden.
Fossiele vondsten
[bewerken | brontekst bewerken]Het geslacht Eastmanosteus omvat meerdere soorten die van het Eifelien tot Laat-Famennien leefden met fossiele vondsten in Australië, Noord-Amerika, Europa en Azië.
Soorten
[bewerken | brontekst bewerken]- E. calliaspis: Gogo-formatie, West-Australië - Frasnien
- E. licharevi: Rusland - Frasnien en Famennien
- E. lundarensis: Manitoba, Canada - Eifelien
- E. magnificus: New York - Laat-Devoon
- E. pustulosus: Verenigde Staten (Iowa, Michigan, New York en Wisconsin), Polen - Midden- en Laat-Devoon
- E. yunnanenis: Yunnan, Volksrepubliek China - Midden-Devoon
- E. sp.: Iran - Frasnien
Kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]Eastmanosteus verschilt van de verwante Dunkleosteus door zijn kleinere formaat en verschillen in het koppantser en de schedel. Het was een actief roofdier. In de krachtige kaken zaten in plaats van tanden beenplaten met scherpe snijdende randen en slagtandvormige punten. Het rompschild liep tot kort voor de borstvinnen. Hierdoor waren de vinnen vrij te bewegen, wat Eastmanosteus wendbaar maakte. Deze vis zwom door golvende bewegingen met het gladde gespierde achterlijf en de lange staart. De Euramerikaanse E. pustulosus was met een lengte van drie meter de grootste soort. Van E. calliaspis, een soort van anderhalve meter lang met een kop van 27 cm lang, zijn complete exoskeletten met gearticuleerde schedels en romppantsers gevonden, evenals sporen van zacht weefsel zoals spiervezels, bloedvaten en zenuwen.[1]
Fylogenie
[bewerken | brontekst bewerken]Eastmanosteus en zijn verwante Dunkleosteus behoren tot de familie Dunkleosteidae. De fylogenie van Eastmanosteus kan worden weergegeven in het onderstaande cladogram:
| Dunkleosteoidea |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Een andere mogelijkheid is dat in het daaropvolgende onderzoek van Zhu et al. uit 2016, waarbij gebruik werd gemaakt van een grotere morfologische dataset, Panxiosteidae ruim buiten Dunkleosteoidea werden teruggevonden, waardoor de status van Dunkleosteidae als een cladegroepering los van Dunkleosteoidea twijfelachtig blijft, zoals te zien is in het onderstaande cladogram:
| Dunkleosteoidea |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- ↑ Exceptional preservation of nerve and muscle tissues in Late Devonian placoderm fish and their evolutionary implications. K Trinajstic et al. Biol. Lett. (2007).