Gasparinisuchus
| Gasparinisuchus Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Laat-Krijt | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||||
| Gasparinisuchus Martinelli et al., 2012 | |||||||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||||||
| Gasparinisuchus peirosauroides | |||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Gasparinisuchus[1][2] is een geslacht van uitgestorven peirosauride Notosuchia bekend uit het Laat-Krijt (Santonien tot Vroeg-Campanien) van de provincies Neuquén en Mendoza, westelijk centraal Argentinië. Het bevat als enige soort Gasparinisuchus peirosauroides.
Ontdekking
[bewerken | brontekst bewerken]Gasparinisuchus is alleen bekend van twee individuen. Het holotype MOZ 1750 PV wordt vertegenwoordigd door een gedeeltelijke schedel en onderkaken met tanden en verschillende bijbehorende postcraniale skeletten, waaronder wervels en huidplaten die momenteel ontbreken. Het werd oorspronkelijk beschreven door Gasparini (1982) en Gasparini et al. (1991) en toegewezen aan Peirosaurus torminni. MOZ 1750 PV werd gevonden in de vindplaats Loma de la Lata in de provincie Neuquén, Patagonië. Het werd oorspronkelijk gerapporteerd als verzameld uit sedimenten van de Rio Colorado-subgroep, Neuquén Group. Later merkten Hugo en Leanza (2001) op dat dit exemplaar eigenlijk werd verzameld uit de onderliggende Portezueloformatie van de Rio Neuquén-subgroep, de Neuquén-groep. Meer recent stratigrafisch werk op dit gebied identificeerde die horizon als behorend tot de jongere Plottier-formatie uit het Coniacien van de Rio Neuquén-subgroep. Deze horizon wordt momenteel beschouwd als behorend tot de Bajo de la Carpa-formatie uit het Santonien van de Rio Colorado-subgroep.
Het toegewezen exemplaar PV-CRIDC-12 wordt vertegenwoordigd door een rechterpremaxilla en -maxilla, losse tanden en een deel van het postcraniale skelet. Het werd oorspronkelijk voorlopig toegewezen aan P. torminni door Praderio et alii (2009). Het werd gevonden in de plaats Área de Cañadón Amarrillo, in de provincie Mendoza, Patagonië. Het werd verzameld uit de iets jongere Anacletoformatie uit het vroege Campanien, ook onderdeel van de Neuquén-groep.
Etymologie
[bewerken | brontekst bewerken]Gasparinisuchus werd voor het eerst beschreven en benoemd door Agustín G. Martinelli, Joseph J.W. Sertich, Alberto C. Garrido en Ángel M. Praderio in 2012 en de typesoort is Gasparinisuchus peirosauroides. De geslachtsnaam eert de paleontologe Zulma Brandoni de Gasparini voor haar werk aan Zuid-Amerikaanse krokodillenvormen, en suchus komt van het Griekse souchos, dat verwijst naar de Egyptische krokodillengod Sobek met krokodillenkop. De soortaanduiding peirosauroidesis is afgeleid van Peirosaurus, het typegeslacht van de Peirosauridae waaraan exemplaren van Gasparinisuchus aanvankelijk werden toegewezen, en van het Griekse ~ides wat '-vormig' betekent. Het verwijst naar het belang van het holotype-exemplaar als basis voor de benoeming van de familie Peirosauridae door Gasparini in 1982.
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]De typesoort Gasparinisuchus peirosauroides werd in 2012 door Martinelli e.a. beschreven en benoemd op basis van MOZ 1750 PV, dat oorspronkelijk werd aangeduid als Peirosaurus torminni. PV-CRIDC-12 werd ook verwijderd uit Peirosaurus torminni en toegewezen aan Gasparinisuchus op basis van overeenkomsten met het holotype. De bovenkaak van PV-CRIDC-12 deelt een aantal afgeleide kenmerken met Gasparinisuchus, zoals een lange, brede snuit, maxillaire tanden geïmplanteerd in aparte tandkassen, een bolle bovenrand van de tandwal ter hoogte van de derde tand en vergelijkbare positie en relatieve grootte van de maxillaire tanden. Vergelijkingen met het holotype van Peirosaurus torminni zijn niet informatief omdat de premaxilla van PV-CRIDC-12 slecht bewaard is gebleven. Gasparinisuchus verschilt van andere peirosauriden door een brede snuit en het ontbreken van een fenestra antorbitalis. Hoewel overlappende materialen tussen Gasparinisuchus en Peirosaurus torminni beperkt zijn tot de premaxilla en het gebit, kan Gasparinisuchus worden onderscheiden van Peirosaurus op basis van zijn brede, ronde rostrum, van voor naar achter korte premaxilla, gereduceerde uitholling rond het neusgat en kleine tussenruimten bij de premaxillaire tanden. Peirosaurus is bekend uit het late Maastrichtien (Laat-Krijt) van Brazilië, en de aanwezigheid van MOZ 1750 PV in Argentinië werd oorspronkelijk beschouwd als bewijs voor een verband tussen Braziliaanse en Argentijnse Laat-Krijtfauna's. De verwijdering van MOZ 1750 PV uit het geslacht Peirosaurus suggereert dat de oudere Argentijnse en jongere Braziliaanse fauna grotendeels verschillend waren. De fylogenetische positie van MOZ 1750 PV is eerder getest in verschillende recente analyses onder de taxonnaam Peirosaurus torminni.
Fylogenie
[bewerken | brontekst bewerken]Het volgende cladogram vereenvoudigd naar een uitgebreide analyse van notosuchiërs gepubliceerd door Alan H. Turner en Joseph J.W. Sertich in 2010.
| Notosuchia |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- ↑ Gasparinisuchus. www.prehistoric-wildlife.com. Geraadpleegd op 01-08-2022.
- ↑ Fossilworks: Gasparinisuchus. www.fossilworks.org. Gearchiveerd op 4-11-2021. Geraadpleegd op 01-08-2022.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Gasparinisuchus op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.