Gewoon haakmos

Gewoon haakmos
Gewoon haakmos
Taxonomische indeling
Rijk:Plantae (Planten)
Stam:Bryophyta (Mossen)
Klasse:Bryopsida
Orde:Hypnales
Familie:Hylocomiaceae (Etagemosfamilie)
Geslacht:Rhytidiadelphus (Haakmos)
Soort
Rhytidiadelphus squarrosus
(Hedw.) Warnst. (1906)
habitus
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Gewoon haakmos op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie

Gewoon haakmos (Rhytidiadelphus squarrosus) is een soort mos van de klasse Bryopsida (bladmossen).

Het is een algemene soort van ijle bossen en graslanden uit het hele Noordelijk Halfrond, die opvalt door de stervormige toppen.

Etymologie en naamgeving

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Duits: Sparriger Runzelbruder, Sparriges Kranzmoos, Sparriger Runzelpeter
  • Engels: Springy turf-moss, Square goose-neck moss

De botanische naam Rhytidiadelphus is afgeleid van Rhytidium, een mossengeslacht, en het Oudgriekse ἀδελφός, adelphos (broer), wat een relatie tussen beide geslachten impliceert. De soortaanduiding squarrosus is afkomstig uit het Latijn en betekent zoveel als 'met gespreide uiteinden', naar de top van de blaadjes die soms tot in een rechte hoek teruggebogen zijn.

Kenmerken

[bewerken | brontekst bewerken]
detail stengelblaadjes

Het gewoon haakmos vormt geelgroene, losse zoden of matten. De stengel is oranje tot bruin gekleurd, tot 15 cm lang, onregelmatig vertakt, het uiteinde rechtopstaand en van boven gezien stervormig. De stengelblaadjes zijn afstaand, geelgroen, tot 3,5 mm lang, vanuit een schedevormige basis eirond verbreed en vervolgens geleidelijk versmallend in een lange, haakvormige teruggebogen top. De nerf is kort V-vormig of ontbreekt volledig.

Het gewoon haakmos geeft zeer zelden sporofyten, de verspreiding gebeurt voornamelijk vegetatief door het afscheuren van de stengels.

Ecologie

[bewerken | brontekst bewerken]

Het gewoon haakmos groeit op allerlei soorten vochtige bodems, op open plaatsen of in lichte schaduw. In ijle bossen en bosranden, maar ook in open grasland, grazige bermen, duinstruwelen en gazons. Op geschikte plaatsen kan het massaal voorkomen, en het is een gevreesde gast in tuinen en op golfbanen.

Plantengemeenschap

[bewerken | brontekst bewerken]

Gewoon haakmos is een kensoort voor de klasse van matig voedselrijke graslanden (Molinio-Arrhenatheretea), een klasse van plantengemeenschappen van matig droge tot natte, matig voedselrijke tot voedselrijke graslanden.

Verspreiding

[bewerken | brontekst bewerken]

Het gewoon haakmos heeft zijn natuurlijke verspreidingsgebied in het volledige Noordelijk Halfrond (Europa, Noord-Azië en delen van Noord-Amerika), maar het is ondertussen door de mens verspreid in Tasmania en Nieuw-Zeeland, waar het als een invasieve soort wordt gezien.