Groot rimpelmos

Groot rimpelmos
Taxonomische indeling
Rijk:	Plantae (Planten)
Stam:	Bryophyta (Mossen)
Klasse:	Polytrichopsida
Orde:	Polytrichales
Familie:	Polytrichaceae
Geslacht:	Atrichum
Soort
	Atrichum undulatum; (Hedw.) P.Beauv.
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Groot rimpelmos op Wikispecies
Portaal	Biologie

Het groot rimpelmos (Atrichum undulatum) is een mos uit de familie Polytrichaceae. Het komt voor op schaduwrijke, humusrijke, min of meer vochtige, leembodems, zoals op taluds in loofbossen.

Kenmerken

De stengels zijn rechtopstaand, onvertakt en rondom bebladerd. De bladeren zijn vijf tot tien millimeter lang, tongvormig, lancetvormig en in dwarsrichting golvend, de onderzijde is getand. De bladrand is ruwweg dubbel gekarteld en gefranjerd. De bladnerf aan de bovenzijde van het blad heeft opstaande lamellen.

Habitat

Atrichum undulatum is een eenhuizig topkapselmos dat op allerlei vochtige, matig voedselarme tot voedselrijke, matig tot zwak zure, terrestrische standplaatsen als meerjarige kolonist optreedt. De bodems kunnen bestaan uit onder meer lemig zand, leem, laagveen en kalkarme of oppervlakkig ontkalkte klei. De soort mijdt strooisel en concurrentie door andere mossen en vaatplanten, maar verdraagt wel vrij veel schaduw. Atrichum undulatum wordt dan ook veel gevonden in bossen, waar het profiteert van kleinschalige dynamiek: het staat op paden en padranden, wortelkluiten, erosiekantjes, greppelwanden en andere open plekken. Vergelijkbare standplaatsen in de bebouwde kom zijn oude tuinen, gazons en ruderale terreinen. Sporenkapsels worden heel vaak gevormd, waardoor de soort snel geschikte standplaatsen kan koloniseren. Buiten het bos en de bebouwde kom verschijnt Atrichum undulatum als pionier op kale bodem in afgegraven terreinen, op akkers, verse greppelwanden, slootkanten en afgekalfde beekoevers. Het staat ook wel op drooggevallen oevers van vennen en plassen. Op afgegraven laagveen verschijnt de soort veelvuldig als pionier. Kalkrijke kale substraten zijn echter ongeschikt. Zo wordt Atrichum undulatum nooit aangetroffen op afgegraven, vochtige zand- en zavelbodems in de uiterwaarden van de grote rivieren.

Voorkomen

Het groot rimpelmos is wijdverbreid in Europa, behalve in de noordelijke gebieden. Het wordt ook gevonden in Noord-Amerika en Azië, evenals in Algerije en de Azoren. In Nederland komt het algemeen voor. Het is niet bedreigd en staat niet op de rode lijst.

Foto's

Bladverliezende bladeren close-up
Assimilatielamellen aan de bovenzijde van het blad
Kapsels
Sporenkapsel met peristoomtanden
Doorsnede stengel
Doorsnede bladnerf
Bladcellen
Sporen

Bronnen, noten en/of referenties

BLWG Verspreidingsatlas Mossen