Histatinen zijn eiwitten die voorkomen in het speeksel van vele zoogdieren.[1] Ze worden vooral aangetoond in het speeksel van de wangspeekselklier (glandula parotis). Ze hebben een antimicrobiële en antischimmelwerking door onder andere het afremmen van de werking van bacteriële proteasen. Ze spelen ook een rol bij de wondheling van de mondweefsels en andere wonden.[2][3]
De belangrijkste functie is echter de vorming van het buitenste eiwitlaagje van het tandglazuur.
Er zijn drie hoofd-histatinen, namelijk 1, 3 en 5. Histatine 2 is een afbraakprodukt van histatine 1, en alle andere histatinen zijn afbraakprodukten van histatine 3. Bij de mens worden er 26 verschillende histatinen onderscheiden, die uit 20-40 aminozuren bestaan. Bij de codering van de eerste twaalf histatinen zijn slecht twee genen betrokken, HTN1 en HTN3:
10 20 30 40 50
MKFFVFALVL ALMISMISAD SHEKRHHGYR RKFHEKHHSH REFPFYGDYG SNYLYDN HTN1 genproduct
D SHEKRHHGYR RKFHEKHHSH REFPFYGDYG SNYLYDN Histatine 1
RKFHEKHHSH REFPFYGDYG SNYLYDN Histatine 2
10 20 30 40 50
MKFFVFALIL ALMLSMTGAD SHAKRHHGYK RKFHEKHHSH RGYRSNYLYD N HTN3 genproduct
D SHAKRHHGYK RKFHEKHHSH RGYRSNYLYD N Histatine 3
RKFHEKHHSH RGYRSNYLYD N Histatine 4
D SHAKRHHGYK RKFHEKHHSH RGY Histatine 5
D SHAKRHHGYK RKFHEKHHSH RGYR Histatine 6
RKFHEKHHSH RGY Histatine 7
KFHEKHHSH RGY Histatine 8
RKFHEKHHSH RGYR Histatine 9
KFHEKHHSH RGYR Histatine 10
KRHHGYK R Histatine 11
KRHHGYK Histatine 12