Kristalkijken is een manier van voorspellen door middel van een kristallen bol of een ander reflecterend oppervlak. De kristallen bol zelf wordt eerder beschouwd als een middel om een vorm van helderziendheid te stimuleren die iemand al van nature heeft. De informatie die men op die manier verkrijgt (zo wordt beweerd) heeft betrekking op dingen die zich op een afstand of verder in de tijd gelegen bevinden.
Waarzeggerij gebaseerd op een analyse van de weerspiegelingen in het water, op gepolijst metaal, of op glanzende (edel)stenen is een praktijk die al vroeg door mensen beoefend zal zijn. Waarschijnlijk interpreteerden zij deze verschijnselen als een beeld op de wereld van de geesten. Kristalkijken was in de 5e eeuw al wijd verspreid, en het werd door de middeleeuwse christelijke kerk veroordeeld als het werk van de duivel.
In het Victoriaanse tijdperk was kijken in kristallen bollen, samen met handlezen en astrologie, een populair tijdverdrijf. Hierbij werd veel belang gehecht aan het volgen van bepaalde rituelen, zoals het reinigen van de kristallen bol en de te volgen procedure bij het kristalkijken. Zo werd er gezegd dat de beste resultaten te verwachten waren wanneer de zon op haar meest noordelijke declinatie stond.
De gebruikte media zijn meestal reflecterende, doorschijnende of luminescente stoffen zoals kristallen, stenen, glas, spiegels, water, vuur of rook. Kristalkijken wordt in vele culturen gebruikt als een middel om meer te weten te komen over het verleden, het heden of de toekomst. Afhankelijk van de cultuur worden de resultaten van dergelijke visioenen verklaard als de werking van God, geesten, de duivel of het onderbewuste. In de psychologie is er een equivalent bekend van dergelijke heldere mentale beelden die sommige mensen hebben in de fase tussen slapen en wakker worden: de zogenaamde hypnagogische beelden.
Bij het kristalkijken met een kristallen bol wordt doorgaans de volgende methode gebruikt:
De 16e-eeuwse Engelse astroloog, occultist en filosoof John Dee zou naar eigen zeggen de kristallen bol samen met zijn partner Edward Kelley gebruikt hebben om 'boodschappen van engelen' in het 'Enochiaans' te ontvangen die hem dan via een stelsel van genummerde letterkaarten allerlei teksten dicteerden.