Legatus Augusti pro praetore

Het Romeinse leger
..Romeins leger Het Romeinse leger Leger van het Romeinse Koninkrijk Leger van het Romeinse Keizerrijk Laat-Romeinse leger Leger van de Romeinse Republiek Legeronderdelen Legioen Cohort Manipel Centurie Contubernium Auxilia Equites Triarii Principes Hastati Velites Katafrakt Vexillatio Pretoriaanse garde Militaire termen SPQR Phalerae Aquila Signum legionum Donativum Acies triplex Decimatie Winterkamp Zomerkamp
..Legioenen Legio I Germanica Legio I Adiutrix Legio I Italica Legio I Macriana Liberatrix Legio I Minervia Legio I Parthica Legio II Augusta Legio II Adiutrix Legio II Italica Legio II Parthica Legio II Traiana Fortis Legio III Gallica Legio III Augusta Legio III Cyrenaica Legio III Italica Legio III Parthica Legio IIII Macedonica Legio IV Scythica Legio IV Flavia Felix Legio IV Parthica Legio V Alaudae Legio V Macedonica Legio VI Ferrata Legio VI Victrix Legio VII Claudia Legio VII Gemina Legio VIII Augusta Legio IX Hispana Legio X Gemina Legio X Fretensis Legio XI Claudia Legio XII Fulminata Legio XIII Gemina Legio XIIII Gemina Legio XV Primigenia Legio XV Apollinaris Legio XVI Gallica Legio XVI Flavia Firma Legio XVII Legio XVIII Legio XIX Legio XX Valeria Victrix Legio XXI Rapax Legio XXII Deiotariana Legio XXII Primigenia Legio XXX Ulpia Victrix
..Marine Classis Misenensis Classis Ravennatis Classis Syriaca Classis Alexandrina Classis Mauretania Classis Germanica Classis Britannica Classis Pannonica Classis Moesica Classis Pontica
..Rangen Tribunus Legatus Augusti pro praetore Legatus pro praetore Legatus legionis Praefectus Primus pilus Centurio Optio Decurio Aquilifer Tesserarius Cornicen Signifer Imaginifer Romeins legionair
..Wapens Handwapens Gladius (kort steekzwaard) Pugio (dolk) Spatha (langer zwaard) Semi-spatha (klein zwaard) Hasta (lans) Pilum (werpspeer) Slinger Zware wapens Stormram Belegeringstoren Katapult Ballista Scorpio Cheiroballistra Carroballista Onager Bescherming Subarmalis (leren vest) Lorica musculata (kuras) Lorica squamata (schubbenpantser) Lorica plumata (schubbenpantser) Lorica hamata (maliënkolder) Lorica segmentata (kuras van stroken metaal) Cassis (helm) Scutum (schild) Pluteus (schutscherm) Vinea (schutdak) Testudo (stormdak)

Een legatus Augusti pro praetore is in het Principaat (het vroege Romeinse Keizerrijk) een legatus van consulaire óf pretoriaanse rang die, door de princeps (die zelf een imperium proconsulare - het imperium als van een consul - bezit en deze macht dus kan delegeren), is aangesteld met een imperium pro praetore (het imperium als van een pretor) om stadhouder te zijn of een leger aan te voeren in een keizerlijke provincia. Hij staat boven een legatus legionis en onder de personen met een imperium proconsulare (dit zijn de princeps - de "keizer" - of bepaalde leden van diens familie). Hij had dan ook een of drie legati bij zich als zijn assistenten^[1]. Zijn imperium is afgeleid van (net zoals al in de Romeinse Republiek het imperium van de pretor gezien werd als afgeleid van dat van de consul) maar ook ondergeschikt aan dat van de princeps. Er is dus geen sprake van een echte delegatie: de princeps blijft ten volle bevoegd. De legaatstitel verwijst naar de meest "verheven" titel van de princeps: Augustus.

De legati Augusti pro praetore zijn de afgevaardigden van de princeps die via dezen de keizerlijke provincies in absentia (tijdens zijn afwezigheid) laat beheren^[2]. Zij voeren de exercitus (de in de desbetreffende provincie aanwezige keizerlijke veldlegers) aan in naam van de keizer en oefenen bepaalde uitvoerende en rechtsprekende functies uit. Diegene verantwoordelijk voor de census in de keizerlijke provinciae werd een legatus Augustus pro praetore ad census accipiendos genoemd.

Bibliografische referenties

1. Strabo, III p. 352; cf. Dig. 1 tit. 18 § 7; Tac., Ann. XII 59, Agricol. C 7.
2. E.B. Karge, Aspects of Tacitus’ presentation of Tiberius as princeps and proconsul, Michigan - Londen, 1973 (=1979), p. 105.

Bibliografie

• L. Schmitz, art. Legatus, in W. Smith, A Dictionary of Greek and Roman Antiquities, Londen, 1875, pp. 677‑679.
• R. Cagnat, art. legatus (7-8), in M.C. Daremberg - E. Saglio (edd.), Le Dictionnaire des Antiquités Grecques et Romaines, III 2, Parijs, 1977, p. 1046.
• L. De Libero, art. Imperium, in NP5 (1998), klm. 955 - 958.
• P. Kehne, art. Legatus, in NP7 (1999), klm. 5 - 6.