Madame
Zie voor een vrouw die andere personen laat werken in de prostitutie het artikel Madam.
Madame (Frans ma dame : "mijn dame") is in het Frans de aanspreekvorm voor een vrouw. Het is het equivalent van Mevrouw in het Nederlands. Lange tijd werd de aanspreekvorm gereserveerd voor vrouwen die gehuwd of gehuwd geweest waren, maar de laatste jaren kan men, net als in het Nederlands ook een ongehuwde vrouw daarmee aanspreken.
In het ancien régime werd de aanspreekvorm Madame gereserveerd voor vrouwen van hoge geboorte. Zelfs koninginnen en prinsessen werden als zodanig aangesproken. Adellijke dames werden aangeduid met de naam die verbonden was aan hun adellijke titel (of die van hun echtgenoot), bijvoorbeeld Madame de Pompadour (voor de markiezin de Pompadour).
De titel van "Madame" (zonder meer) werd aan het Franse hof gebruikt om de oudste dochter van de koning (of eventueel van de dauphin) mee aan te duiden. Ook de echtgenote van 's konings oudste broer (die zelf Monsieur werd genoemd) kreeg die benaming. Een van de bekendste was Elisabeth Charlotte van de Palts, bekend als de Princesse palatine of Madame palatine die in een brief de beroemde woorden "Madame zu sein ist ein ellendes Geschäft" schreef.
De dochters van Lodewijk XV, werden Madame Adelaïde, etc. genoemd en kregen de bijnaam Madame Premier, Madame Second, ...
Hofdames
[bewerken | brontekst bewerken]- Madame de Lamballe
- Madame de Polignac
- Madame de Fontanges; hertogin de Fontanges* Madame de Lundres
- Madame Scarron
- Madame de La Vallière
- Madame de Montespan
- Madame de Maintenon
- Madame de Sévigné
- Madame de Pompadour
- Madame du Barry
- Madame de Montpensier
- Madame de Fiennes
Andere
[bewerken | brontekst bewerken]- Madame, artiestennaam van Italiaanse singer-songwriter Francesca Calearo
- Madame Hooch, fictieve lerares in serie over Harry Potter
- Madame Rosmerta, fictieve horecamedewerkster
- Madame de Staël, Frans-Zwitserse schrijfster
- Madame Tussauds, wassenbeeldenmuseum