Marten Rijckaert

Portret van Marten Rijckaert door Antoon van Dyck

Marten Rijckaert ook Maerten of Martin Ryckaert (gedoopt Antwerpen, 8 december 1587 - aldaar, 11 oktober 1631) was een Vlaamse barokschilder die bekend stond om zijn meestal denkbeeldige landschappen in een Italianiserende stijl.

Levensloop

[bewerken | brontekst bewerken]

Hij werd in 1587 in Antwerpen geboren als tweede kind van David Rijckaert de Oude en Catharina Rem, in de Antwerpse kunstenaarsfamilie Rijckaert (of Ryckaert).[1] David de Oude was een brouwer en een schilder van houten beelden die in 1585 meester werd van het Antwerpse Sint-Lucasgilde.[2] Hij wordt ook genoemd als handelaar in schilderijen.[1] Marten had 7 broers en zussen waarvan zijn oudere broer David de Jonge (geboren in 1586) een vooraanstaand stillevenschilder werd.[1] Marten was verder de oom van David Rijckaert III, een genreschilder.[3] Als gevolg van een geboorteafwijking of door een ongeval had hij slechts één arm.

Rivierlandschap met de Vlucht naar Egypte

Marten studeerde waarschijnlijk eerst bij zijn vader en was later een leerling van Tobias Verhaecht (of Verhaeght).[4] Verhaecht was ook korte tijd de leermeester van Peter Paul Rubens. Marten werd in 1607 ingeschreven als meester in het Antwerpse Sint-Lucasgilde.[5] Er wordt aangenomen dat hij tussen 1607 en 1611 naar Italië reisde, alhoewel er geen documenten voorhanden zijn die dit bevestigen. Tijdens zijn verblijf in Italië zou hij plein air geschetst hebben.[6]

Landschap in het Rijndal

Marten trad in 1611 weer toe tot het Antwerpse Sint-Lucasgilde en werd geregistreerd als de "schilder met één arm".[5] De rest van zijn professionele loopbaan bracht hij door in zijn geboortestad. Hij was actief in de plaatselijke rederijkerskamer De Violieren.[7] Hij huwde niet en verzamelde in zijn huis in de Meyerstraat in Antwerpen vele schilderijen van tijdgenoten.[8]

Hij was naar verluidt een goede vriend van Anthony van Dyck, die zijn portret schilderde. Dit portret werd door Jacob Neefs gegraveerd voor opname in Van Dyck’s boekproject getiteld de "Iconografie", dat portretten van bekende personen uit die tijd afbeeldde.[9] Van Dyck's portret was in het bezit van Marten toen hij stierf en bevindt zich tegenwoordig in het Prado in Madrid.[10]

Ryckaert werd begin 1631 ziek en is op 11 oktober in Antwerpen begraven. Hij liet zijn hele fortuin na aan zijn zus Maria en zijn broer Pauwel (of Pauwels).[10]

Panoramisch bergachtig rivierlandschap met figuren op een pad

Werken

[bewerken | brontekst bewerken]

Zijn werk wordt gekenmerkt door rotsachtige boslandschappen, vaak met watervallen, ruïnes en architectuur. Volgens Houbraken lijkt zijn werk op dat van Joos de Momper[11] en ook aan dat van Paul Bril en Jan Brueghel de Oude.[12]

Zijn italianiserende landschappen leunen dicht aan bij die van de in Rome gevestigde Vlaamse landschapsschilder Paul Bril, terwijl de panoramische opvatting van zijn composities schatplichtig is aan de werken van Jan Brueghel de Oude. Dit is het meest uitgesproken terug te vinden in werken zoals Landschap met de vlucht naar Egypte (in een privéverzameling) dat gebaseerd is op een verloren origineel door Brueghel, terwijl de kleurbehandeling lijkt ontleend te zijn aan Joos de Momper.[13] Deze stijl werd in zijn eigen tijd geleidelijk als verouderd aanzien in vergelijking met de nieuwe stijl van Rubens, die zich kenmerkte door een groter realisme, grotere schaal, warmer coloriet en transparanter licht.[7]

Noten en referenties

[bewerken | brontekst bewerken]
  1. ↑ a b c Frans Jozef Peter Van den Branden, Geschiedenis der Antwerpsche schilderschool, Antwerpen, 1883, p. 601-603
  2. ↑ Bernadette Van Haute. David III Ryckaert: Een zeventiende-eeuwse Vlaamse schilder van boerentaferelen. Deel 1, Doctoraalscriptie ingediend voor de graad van Doctor in de Literatuur en Filosofie aan de Universiteit van Zuid-Afrika, november 1996, pp. 10-12
  3. ↑ Frans Jozef Peter Van den Branden, Geschiedenis der Antwerpsche schilderschool, Antwerpen, 1883, p. 754, 1059-1060
  4. ↑ The Collector's Cabinet: Flemish Paintings from New England Private Collections. Worcester Art Museum (1983), p. 102. ISBN 978-0-87023-420-0. Gearchiveerd op 12 september 2023.
  5. ↑ a b Marten Rijckaert op de site van het RKD-Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis. Gearchiveerd op 3 maart 2016.
  6. ↑ Martin Ryckaert (Antwerpen 1587-1631), An extensive mountainous landscape with figures on horseback and others resting in the foreground, a winding river and a town beyond op de site van Christie's. Gearchiveerd op 1 mei 2024.
  7. ↑ a b Biografische details bij de Nouvelle Biographie Nationale
  8. ↑ Martin Ryckaert in Wurzbach, Alfred von [Bearb.], Niederländisches Künstlerlexikon: mit mehr als 3000 Monogrammen (Band 2): L - Z, Amsterdam, 1910
  9. ↑ Moir, Alfred, Anthony van Dyck, Thames and Hudson, Londen, 1994, p. 98
  10. ↑ a b Sotheby's Important Old Master Paintings, Including European Works of Art, New York | 29 janv. 2009
  11. ↑ Vermelding van Marten Rijckaertin De Groote Schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen (1718) van Arnold Houbraken. Gearchiveerd op 26 april 2024.
  12. ↑ Hans Vlieghe (1998), Flemish Art and Architecture 1585-1700; Yale University Press, New Haven, 1998 ISBN 0-300-07038-1
  13. ↑ Biografische details op de site van de Web Gallery of Art. Gearchiveerd op 21 maart 2023.
[bewerken | brontekst bewerken]
Zie de categorie Marten Rijckaert van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.