Oosterend (Texel)

Oosterend
Plaats in Nederland Vlag van Nederland
Luchtfoto van Oosterend
Oosterend (Noord-Holland)
Oosterend
Situering
Provincie Vlag Noord-Holland Noord-Holland
Gemeente Vlag Texel Texel
Coördinaten 53° 5′ NB, 4° 53′ OL
Algemeen
Oppervlakte 9,62[1] km²
- land 9,14[1] km²
- water 0,48[1] km²
Inwoners
(2023-01-01) 		1.115[1]
(116 inw./km²)
Woning­voorraad 496 woningen[1]
Overig
Woonplaats­code 2742
Website http://www.oosterendtexel.nl/
Detailkaart
Kaart van Oosterend
Foto's
Hervormde kerk
Hervormde kerk
Portaal  Portaalicoon   Nederland

Oosterend (Tessels: Strend) is een dorp in de gemeente Texel in de provincie Noord-Holland. Het dorp telt ca. 1.115 inwoners.

Oosterend is een dorp aan de oostkant van het Nederlandse waddeneiland Texel, ongeveer anderhalve kilometer van het wad gelegen. Kleinere gehuchten en buurtschappen bij Oosterend zijn Oost, Nieuweschild en Zevenhuizen. Onder de Tesselaars zelf wordt het dorp ook wel Jeruzalem genoemd.[2]

Economie

[bewerken | brontekst bewerken]

Visserij is een belangrijke bron van inkomsten voor de inwoners van het dorp. Vroeger had Oosterend een eigen haven, maar deze is in de 19e eeuw verzand. De Oosterender vissers hebben hun schepen tegenwoordig in de haven van Oudeschild liggen. Dit zijn voornamelijk Noordzeevissers. Opmerkelijk is dat in Oosterend meer vissers wonen dan in het havendorp Oudeschild.

Cultuur

[bewerken | brontekst bewerken]

Oosterend heeft een sterk sociaal leven. Er is een voetbalvereniging (SVO), een toneelvereniging, een gymvereniging en een muziekvereniging (CMV Excelsior). De verenigingen organiseren elk jaar in de zomer tweewekelijks de rommelmarkt rond de grote kerk. Eens in de vijf jaar organiseert het dorp het dorpsfeest 'Oosterend Present' waarbij het hele dorp versierd is aan de hand van een thema en een periode in de geschiedenis. Oosterenders (historisch ook 'Gortbuukers' genoemd) dragen historische kleding uit die periode, er wordt een historisch spel opgevoerd en drie dagen is er veel feest en spektakel dat zich centreert op het veld bij de feesttent.

Bijzonder is de Reformatorische Timotheüsschool, de enige reformatorische privéschool in Nederland. Naast deze school is er de samenwerkingsschool De Vliekotter. Deze is in 2013 ontstaan uit een fusie van PCB de Akker en openbare basisschool de Jacob Daalder en is ondergebracht bij Stichting Schooltij. De school heeft een Algemeen Bijzonder karakter. Hierin worden beide identiteiten vertegenwoordigd. De naam "De Vliekotter” is een samenvoeging van Vliestraat en Kotterstraat, de straten waar beide scholen eerst aan gevestigd waren.

Foto's buitengebied

[bewerken | brontekst bewerken]
  • De Overtoom
    De Overtoom
  • Poldermolen het Noorden
    Poldermolen het Noorden
  • Pompgemaal Krassekeet van de polder Het Noorden
    Pompgemaal Krassekeet van de polder Het Noorden
  • Tijdlijnen in het Landschap
    Tijdlijnen in het Landschap

Religie

[bewerken | brontekst bewerken]

De hervormde kerk van Oosterend, die gewijd is aan Sint Martinus, stamt uit de middeleeuwen en karakteriseert het dorp. In het interieur stond vroeger een groot houten beeld van de beschermheilige. Tijdens de Reformatie moest er een gat in de muur gemaakt worden om het beeld naar buiten te krijgen. In dezelfde kerk is ook een houten schot te bezichtigen waarin de scholieren in vroegere tijden hun huismerken uitsneden. Daar zijn zelfs data bij geplaatst uit de 17e eeuw.

Door de aanwezigheid van vele kerken en kerkgenootschappen werd Oosterend vroeger ook wel het Jeruzalem van het Noorden genoemd. Op dit moment telt het dorp nog een hervormde kerk, een kerk van de Gereformeerde Gemeente en de ongebruikte Gereformeerde kerk Peperstraat 7) en rooms-katholieke Sint-Martinuskerk.

Boeken

[bewerken | brontekst bewerken]

De pedagoog D. L. Daalder schreef twee (jeugd)boeken over het dorp. Fijn en grof en Schimmenspel, deels in dialect, uitg. De Boer 1950. Fijn en grof gaat over de strijd en vriendschap tussen jongeren van de fijne gereformeerde en 'grove' hervormde en doopsgezinde dorpelingen.

Nico Dros beschreef de geschiedenis van het protestantisme in Oosterend in zijn boek De sprekende slang, een kleine geschiedenis van laaglands fundamentalisme (historische studie over een kerkscheuring en dorpsdrama ten gevolge van een gereformeerde synode-uitspraak in 1926. Een belangrijke persoon daarin is Jan Buskes, die in de jaren 1924-1926 predikant was van de Gereformeerde Kerk van het dorp.

Monumenten

[bewerken | brontekst bewerken]

Een deel van Oosterend is een beschermd dorpsgezicht.

Even ten noorden van Oosterend staat de grote poldermolen Het Noorden. Ten westen staat aan de Waddenzee Kaap Oosterend.

Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]