Yixianopterus
| Yixianopterus Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Vroeg-Krijt | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Taxonomische indeling | |||||||||||
| |||||||||||
| Geslacht | |||||||||||
| Yixianopterus Lü et al., 2006 | |||||||||||
| Typesoort | |||||||||||
| Yixianopterus jingangshanensis | |||||||||||
| |||||||||||
Yixianopterus is een geslacht van uitgestorven pterosauriërs, behorend tot de Pterodactyloidea, dat leefde tijdens het Vroeg-Krijt in het gebied van het huidige China.
Vondst en naamgeving
[bewerken | brontekst bewerken]De soort Yixianopterus jingangshanensis werd in 2006 benoemd en beschreven door Lü Junchang, Ji Shuan, Yuan Chongxi, Gao Chunling, Sun Yue-Wu en Ji Qiang. De geslachtsnaam verwijst naar de Yixianformatie (Jehol-groep, Aptien) in westelijk Liaoning, waar het fossiel gevonden is en naar een gelatiniseerd Klassiek Grieks pteron, 'vleugel'. De soortaanduiding verwijst naar de Jingangshanlaag.
Omdat het beschrijvende artikel niet in een wetenschappelijk tijdschrift gepubliceerd is maar in een boek, is er weinig informatie over het dier in het Westen bekend geraakt.
Het fossiel, holotype JZMP-V-12, bestaat uit een gedeeltelijk, samengedrukt en beschadigd skelet op een enkele plaat, inclusief schedel en onderkaken. Delen van beide vleugels, de borstkas en schoudergordel zijn bewaard gebleven. De illegale fossielenhandel vulde de achterkant van de schedel met een reconstructie aan teneinde de waarde te verhogen. Alleen een voorste deel van de snuit en de voorkant van de onderkaken zijn echt.
Een curiositeit is dat Avgodectes, benoemd voor een embryo, misschien het jong van Yixianopterus zou kunnen zijn, in welk geval de eerste naam prioriteit heeft. De identiteit is echter lastig vast te stellen.
In 2020 werd de soort opnieuw beschreven.
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]De schedel is vermoedelijk langwerpig en plat, zonder kam, met een geschatte lengte van ruwweg 25 centimeter. Hij is echter niet extreem verlengd en in vergelijking met sommige andere soorten zelfs relatief kort te noemen; ook het voorste deel van de snuit ontbreekt echter zodat de precieze lengte niet is vast te stellen. De schedel van het fossiel eindigt zo in een botte punt en draagt vooraan korte tanden die haaks op de kaaklijn staan. De vleugels zijn relatief langwerpig en robuust gebouwd; het vierde middenhandsbeen is echter tamelijk kort. De vleugelspanwijdte is ongeveer 3,5 meter.
In 2020 werden enkele onderscheidende kenmerken aangegeven. De tanden hebben een driehoekig profiel en zijn overdwars afgeplat terwijl de eerste twee paren slanker en langer zijn dan de overige. De tanden staan haaks op de kaakrand. Het tweede kootje van de vierde vinger heeft 93% van de lengte van het eerste kootje.
Fylogenie
[bewerken | brontekst bewerken]Het gaat volgens een latere publicatie van Lü uit 2006 om een lid van de Lonchodectidae, waarbij die groep dan gezien wordt als verwant aan de Ornithocheiridae, dus volgens de interpretatie van Alexander Kellner.
In 2020 werd Yixianopterus in de Istiodactyliformes aangetroffen:
| Lanceodontia |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Levenswijze
[bewerken | brontekst bewerken]Gezien de lange vleugels en kopvorm was Yixianopterus vermoedelijk een gespecialiseerde zwever en viseter.
Literatuur
- Lü J., Ji S.-A., Yuan C., Gao Y., Sun Z., and Ji Q., 2006, "New pterodactyloid pterosaur from the Lower Cretaceous of Western Liaoning", In: Lü J., Kobayashi, Y., Huang D., and Lee Y.-N. (edts), Papers from the 2005 Heyuan International Dinosaur Symposium, Geological Publishing House, p. 195-203
- Lü, J.; Ji, S.; Yuan, C.; and Ji, Q., 2006, (in het Chinees) Pterosaurs from China, Beijing: Geological Publishing House
- Shun-Xing Jiang; Xin-Jun Zhang; Xin Cheng & Xiao-Lin Wang, 2020, "A new pteranodontoid pterosaur forelimb from the upper Yixian Formation, with a revision of Yixianopterus jingangshanensis". Vertebrata PalAsiatica