Zonaanbidder IUCN-status: Niet bedreigd[1] (2018) | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Phrynocephalus helioscopus in de Kyzylkoemwoestijn | |||||||||||||||||||
Taxonomische indeling | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Soort | |||||||||||||||||||
Phrynocephalus helioscopus Pallas, 1773 | |||||||||||||||||||
Verspreidingsgebied van Phrynocephalus helioscopus in het rood. | |||||||||||||||||||
Afbeeldingen op Wikimedia Commons | |||||||||||||||||||
Zonaanbidder op Wikispecies | |||||||||||||||||||
|
De zonaanbidder[2] (Phrynocephalus helioscopus) is een hagedis uit de familie der agamen (Agamidae).
De wetenschappelijke naam van de soort werd voor het eerst geldig gepubliceerd door Peter Simon Pallas in 1773.[3][3] Oorspronkelijke werd de wetenschappelijke naam Lacerta helioscopa gebruikt en later Phrynocephalus helioscopa.[4]
De soortaanduiding helioscopus betekent vrij vertaald 'zon-zoeker'.
De soort kan een lengte van twaalf centimeter bereiken, waarbij de staart circa de helft beslaat.[5]
De zonaanbidder komt voor vanaf het oosten van de Zuidelijke Kaukasus, Wolgograd en Astrachan, oostwaarts door Kazachstan tot aan het noordwesten van Mongolië en China. Komt ook voor in Centraal-Azië en het Kopet-Daggebergte in het noordoosten van Iran. De hagedis is aangetroffen in de landen Afghanistan, China, Iran, Kazachstan, Kirgizië, Mongolië, Oezbekistan, Tadzjikistan en Turkmenistan.[4] Zonaanbidders zijn waargenomen tot op hoogten van 1.500 meter boven zeeniveau.[3][5]
Zonaanbidders leven in stenige woestijnen en halfwoestijnen, waar struikgewas spaarzaam aanwezig is. Ze kunnen bijvoorbeeld waargenomen worden in droge rivierbeddingen of zandige gebieden met kiezelstenen.[6]
Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is de beschermingsstatus 'veilig' toegewezen (Least Concern of LC).[6]
De zonaanbidder wordt vertegenwoordigd door zeven ondersoorten, die verschillen in uiterlijk en het verspreidingsgebied. Drie ondersoorten zijn pas sinds 2012 wetenschappelijk beschreven.
Naam | Auteur | Verspreidingsgebied |
---|---|---|
Phrynocephalus helioscopus cameranoi | Bedriaga, 1907 | Kazachstan |
Phrynocephalus helioscopus helioscopus | Pallas, 1771 | De rest van het verspreidingsgebied |
[Phrynocephalus helioscopus meridionalis | Dunayev, Solovyeva & Poyarkov, 2012 | Oezbekistan, Turkmenistan, mogelijk in Afghanistan |
Phrynocephalus helioscopus saidalievi | Sattorov, 1981 | Oezbekistan, Tadzjikistan, Kirgizië |
Phrynocephalus helioscopus sergeevi | Dunayev, Solovyeva & Poyarkov, 2012 | Oezbekistan |
Phrynocephalus helioscopus turcomanus | Dunayev, Solovyeva & Poyarkov, 2012 | Turkmenistan, Iran, Afghanistan |
Phrynocephalus helioscopus varius | Eichwald, 1831 | Kazachstan, China, Mongolië |