Forfattaren Mathilde Schjøtt
| Mathilde Schjøtt | |
 Portrett av Mathilde Dunker, gift Schjøtt. Måla av Fredrikke Schjøtt. Foto: Rune Aakvik/Oslo Museum
| |
| Pseudonym | Quivis |
| Statsborgarskap | Noreg |
| Fødd | 19. februar 1844 Christiania |
| Død |
13. januar 1926 (81 år) |
| Yrke | skribent, litteraturkritikar, biograf |
| Medlem av | Norsk Kvinnesaksforening |
| Far | Bernhard Dunker |
| Ektefelle | Peter Olrog Schjøtt |
| Born | Sofie Schjøtt, Mathilde Schjøtt |
| Forfattaren Mathilde Schjøtt på Commons | |
Mathilde Schjøtt (19. februar 1844–13. januar 1926) var ein norsk forfattar, litteraturkritikar og kvinnesaksforkjempar. Ho fullførte den høgaste utdanninga som var open for kvinner i Noreg på den tida, lærareksamen («guvernanteeksamen») ved Nissens Pikeskole, og arbeidde sjølv som fransklærar ved skulen. I 1871 debuterte ho litterært med Venindernes samtale om Kvindens Underkuelse, og ho markerte seg som en tonegjevande liberal intellektuell. Ho var medstiftar og medlem av det fyrste styret i Norsk Kvinnesaksforening.
Familie
[endre | endre wikiteksten]Mathilde Schjøtt var dotter av Bernhard Dunker og gift med Peter Olrog Schjøtt.
Ei av døtrene hennar var Mathilde Schjøtt[1], som etter embetseksamen i realfag blei den fyrste kvinnelege embetsmannen i Noreg.[2]
Utdanning og arbeid
[endre | endre wikiteksten]Schjøtt gjekk fyrst på tanta si Vilhelmine Ullmann sin jenteskule og deretter på den kjende Nissens Pikeskole. Ho hadde fleire opphald i København, i tillegg til fransk- og engelskstudium i Brussel i eit års tid. Då ho kom heim var ho fransklærar ved guvernanteklassen ved Nissens Pikeskole, der ho også sjølv tok avsluttande lærareksamen.
Forfattarskap
[endre | endre wikiteksten]Schjøtt debuterte med Venindernes samtale om Kvindens Underkuelse, som ho gav ut anonymt i 1871. Som pseudonym brukte ho «Quivis».
Kvinnesaksforkjempar
[endre | endre wikiteksten]Schjøtt var aktiv i kvinnesaksarbeidet og medstiftar av Norsk Kvinnesaksforening, der ho var medlem av det fyrste styret.[3] Ho rekna seg sjølv som liberal, ikkje radikal.[4]
I 1902 deltok Schjøtt i det nordiske kvinnesaksmøtet som blei arrangert i Kristiania frå 3. til 7. juli, som ein av to delegatar frå Kristianias «Læseforening for kvinder». Ho heldt også føredrag om Alexander Kielland på dette møtet.[5]
Det er grunn til å tru at Schjøtt påverka døtrene sine med synet sitt på kvinner sin rett til å ta del i samfunnslivet på lik linje med menn. Clara Holst skreiv i 1907 om dottera Mathilde Schjøtt at «Mathilde Schjøtt er ikke af dem, som virker for kvindesagen i tale og skrift. Men ved sin rolige planmæssighed og sin faste tillid til fremtiden har hun udrettet mere for den end mange andre ved sine foredrag.»[6]
Bibliografi
[endre | endre wikiteksten]
- Venindernes samtale om Kvindens Underkuelse, 1871
- Statsraadinden – Kristiania-interiør fra april 1884
- Tilsidst novellette, 1887
- Efter læsningen af «Bygmester Solness» en samtale 1893
- Alexander Lange Kielland – Liv og Værker: et fem og tyve Aars Minde 1879-1904 1904
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ Ikkjeraud lenkje som bør gjerast om til vanleg lenkje.
- ↑ Ebbell, Clara Thue (1907). Kvindelige studenters jubilæumsskrift: 1882-1907. Brydes bogtrykkeri. s. 32–33.
- ↑ Aslaug Moksnes. Likestilling eller særstilling? Norsk kvinnesaksforening 1884–1913, Gyldendal Norsk Forlag, 1984, ISBN 82-05-15356-6
- ↑ Schjøtt «Mathilde Schjøtt» i Store norske leksikon, snl.no.
- ↑ Program: Nordisk kvindesagsmøde Kristiania : 3die-7de juli 1902. Norsk Kvindesagsforening. 1902.
- ↑ Ebbell, Clara Thue (1907). Kvindelige studenters jubilæumsskrift: 1882-1907. Brydes bogtrykkeri. s. 32–33.
- Denne artikkelen bygger på «Mathilde Schjøtt» frå Wikipedia på bokmål, den 11. mars 2025.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- Ellisiv Steen: Mathilde Schjøtt. I Kvinner og bøker. Festskrift til Ellisiv Steen på hennes 70-års-dag 4. februar 1978
- Mathilde Schjøtt i Norsk biografisk leksikon
- Bilde i samlingen Alma maters døtre