Ketsalar

Ketsalar
Praktketsal, Pharomachrus mocinno Foto: D.Hatcher
Praktketsal, Pharomachrus mocinno
Foto: D.Hatcher
Systematikk
Rike: Dyr Animalia
Rekkje: Ryggstrengdyr Chordata
Klasse: Fuglar Aves
Orden: Trogoniformes
Familie: Ketsalar Trogonidae

Ketsalar er fuglar i trogonfamilien, Trogonidae, med sterke, klåre farger. Dei finst i skog, spesielt i fuktig høgland, med fem artar frå slekta Pharomachrus utelukkande neotropiske, medan den eine Euptilotis-arten er nesten heilt avgrensa til vestlege Mexico, marginalt òg i tilstøytande statar i USA. Dei har iriserande grøne eller gyllengrøne farger på vengdekkarar, rygg, bryst og hovud, og dei har raud buk og underside. Dei viser sterkt kjønnsdimorfisme i fjørdrakta, delar av fjørdrakta hos hoer er brun eller grå. Desse fuglane lever hovudsakleg einslege av frukt, bær, insekt og små virveldyr som froskar. Trass den klåre fjørdrakta, kan dei vere overraskande lite synlege der dei lever i skogkledde habitat.

Etymologi

[endre | endre wikiteksten]

Fellesnamnet 'ketsal' er frå nahuatl quetzalli, 'store briljante halefjør'[1] eller 'haledekkfjør' frå ketsalar[2], rota quetz, 'stå opp', brukar ein for å referere til fjørpryd.

Nemninga 'ketsal' vart opphavleg brukt berre for arten praktketsal, Pharomachrus mocinno, den berømte langhala ketsalen i Sentral-Amerika, som er nasjonalfuglen i Guatemala. Framleis refererer ofte ketsal til denne arten spesifikt, men ketsal er òg fellesnamn for alle artar av slektene Pharomachrus og Euptilotis.

Slektnamnet Pharomachrus er frå gresk pharos, 'kappe', og makros, 'lang', det refererer til veng og haledekkfjør hos praktketsal.

Artslista

[endre | endre wikiteksten]

Ketsalar i rekkjefølgje etter IOC World Bird List V11.2, 2021,[3] med norske namn etter Norske navn på verdens fugler:[4]

Slekt Euptilotis

  • Øyreketsal, Euptilotis neoxenus, Eared Quetzal, (Gould, 1838), (LC)

Slekt Pharomachrus

  • Amazonketsal, Pharomachrus pavoninus, Pavonine Quetzal, (Spix, 1824), (LC)
  • Svarthaleketsal, Pharomachrus auriceps, Golden-headed Quetzal, (Gould, 1842), (LC)
  • Bronsekroneketsal, Pharomachrus fulgidus, White-tipped Quetzal, (Gould, 1838), (LC)
  • Praktketsal, Pharomachrus mocinno, Resplendent Quetzal, La Llave, 1832, (NT)
  • Krøllketsal, Pharomachrus antisianus, Crested Quetzal, (d'Orbigny, 1837), (LC)

Kjelder

[endre | endre wikiteksten]
  • Denne artikkelen bygger på «Quetzal» frå Wikipedia på engelsk, den 18. desember 2010, artikkelen referer til
    • Restall, Robin (2006). Birds of northern South America. London: Christopher Helm. ISBN 9780713660265. 
    • Ridgely, Robert (1989). A guide to the birds of Panama : with Costa Rica, Nicaragua, and Honduras (2nd ed. utg.). Princeton N.J.: Princeton University Press. ISBN 9780691085296. 

Referansar

[endre | endre wikiteksten]
  1. ↑ The American Heritage dictionary
  2. ↑ Merriam-Webster's collegiate dictionary
  3. ↑ Gill F, D Donsker & P Rasmussen (Eds). 2022. IOC World Bird List (v12.1). doi : 10.14344/IOC.ML.12.1 Henta 26. februar 2022
  4. ↑ Syvertsen, P. O., Bergan, M., Hansen, O. B., Kvam, H., Ree, V. & Syvertsen, Ø. 2020. Norske navn på verdens fugler. Norsk Ornitologisk Forening https://www.birdlife.no/fuglekunnskap/navn/

Bakgrunnsstoff

[endre | endre wikiteksten]
Commons har multimedium som gjeld: Ketsalar