Alchons

Alchons
Lo reialme alchon jos Mihirakula vèrs 500
Lo reialme alchon jos Mihirakula vèrs 500
Caracteristicas
Region:	Gandhara, Panjab, Cashmir
Epòca:	Sègle V apC
Lengas:	bactrian

Los alchons son una dinastia de huns blancs qu'installèron un reialme en Bactriana e en Gandhara al sègle IV apC e invasiguèron Índia vèrs 450.

L'istoriografia a longtemps pas distinguit los alchons dels eftalitas e atribuït la conquista del Nòrd d'Índia a los darrièrs^[1].

Origina

Lo mot αλχοννο, alkhonno o alkhanno, en escritura grecobactriana sus una pèça de moneda

L'origina e l'afiliacion etnica dels alchons es escura e discutida. Segon Göbl (1967)^[2], los alchons fan partida dels huns blancs. Argumenta que i aja quatre pòbles « huns » en Índia e dins lo mond iranian de l'Antiquitat tardiva, los chionitas, e tres grops de huns blancs, los alchons, los kidaritas e los eftalitas.

Lo nom d'aquest grop es transcrich alchon, alchono, alkhon, alchan, alakhana, alkhan. Es atestat sus de peças de moneda emesas per los reis alchons que pòrtan lo nom αλχοννο, alkhonno o alkhanno, en escritura grecobactriana. La lenga e son escritura èran aquelas dels sobeirans koshans.

Istòria

Lo tamga dels reis alchons

A la fin del sègle IV, los koshanosassanidas perdèron lo poder en Bactriana e en Gandhara al profièch dels kidaritas. Aquestes se presentan coma de contunhaires del sobeirans locals. Las peças de moneda del rei Kidara pòrtan lo títol de kushanshah (rei koshan) pres als koshanosassanidas^[3].

Vèrs lo mitan del sègle V, los kidaritas patiguèron de l'arribada dels alchons que fondèron un reialme dins la region. Prenguèron la region de Kabol als sassanidas, cacèron los kidaritas de Gandhara^[4].

Après 467 e la reconquista de Balkh, la capitala de Bactriana, per los sassanidas, lo poder kidarita foguèt afeblit d'un biais irremediable. Los que ne'n profechèron foguèron los eftalitas^[4].

Espandiment e guèrras en Índia

Vèrs 450, lo reialme alchon se limita a Gandhara^[5]. Los alchons espandiguèron lor territòri vèrs l'èst e dintrèron en Panjab e en Cashmir. Aquò menèt lèu a un conflicte amb l'Empèri gupta. Vèrs 457, Skandagupta los batèt. Mas foguèt lo darrièr grand emperaire gupta, e un de sos successors, Budhagupta deguèt tornar afrontar una ataca alchona a la fin del sègle V que foguèt victoriosa^[6].

Reialme alchon d'Índia

Vèrs la fin del sègle V o lo començament del sègle VI, lo rei Toramana lançèt dempuèi Panjab una ofensiva contra l'Empèri Gupta, alara bailejat per Budhagupta, que li faguèt s'apoderar d'una granda part del Nòrd d'Índia. La numismatica establís que son poder s'espandiá sus Panjab, Uttar Pradesh, Rajasthan, Cashmir, dusqua la vila d'Eran en Madhya Pradesh^[6]. Son filh Mihirakula li succediguèt.

Al començament del sègle VI, lo reialme alchon se contractèt, per se limitar a Gandhara, mentre que Kabol èra dins las mans d'una autra dinastia « huna », los nezaks^[4].

Referéncias

1. Veire per exemple Litvinsky 1996, que deu pasmens admetre que los « eftalitas » d'Índia èran politicament autonòms d'aquels qu'èran demorats en Asia Centrala. Litvinsky 1996, p. 145.
2. R. Göbl, 1967, Dokumente zur Geschichte der iranischen Hunnen in Baktrien und Indien, 4 vols., Wiesbaden.
3. Zeimal 1996, p. 38-39
4. Payne 2016, p. 8.
5. Litvinsky 1996, p. 144.
6. Litvinsky 1996, p. 145.

Fonts

• (en) B. A. Litvinsky, 1996, The Hephthalite Empire, dins History of Civilizations of Central Asia, Volume III: The Crossroads of Civilizations: A.D. 250 to 750, p. 138–165, Paris, UNESCO.
• (en) E. V. Zeimal, 1996, The Kidarite kingdom in Central Asia, dins History of Civilizations of Central Asia, Volume III: The Crossroads of Civilizations: A.D. 250 to 750, p. 119–135, Paris, UNESCO.
• (en) Richard Payne, 2016, The Making of Turan: The Fall and Transformation of the Iranian East in Late Antiquity, Journal of Late Antiquity 9:1, p. 4-41.

Ligams extèrnes

• (de) 2012, Exposicion sus los huns iranoindians « Das Antlitz des Fremden » - La cara de l'estrangièr, Kunsthistoriches Museum de Viena.