Joan Fabrin

Joan Fabrin (en francés Jean Fabry; Vilafranca de Roergue, 6 de junh de 1876 - Montreuil, França, 1 de junh de 1968) foguèt un politician e militar occitan que venguèt Deputat de Sèina de 1919 a 1936, Senador de Dobs de 1936 a 1945, e dins lo govèrn francés, Ministre de las Colonias en 1924 e de la Defensa nacionala e de la Guèrra en 1934, e de 1935 al 24 genièr de 1936.

Biografia

Joan Fabrin faguèt los estudis al collègi de Vilafranca abans de partir puèi al licèu d'Agen. Dintrèt a l'escòla de Saint-Cyr en 1895 e a l'Escòla de guèrra en 1904. Recebèt lo brevet en 1906. Quand arribèt la Primièra Guèrra Mondiala èra ja capitani al Conselh superior de la guèrra (estat-major de la primièra armada qu'èra commandada en aquel temps pel general Dubail). Demandèt en 1914 a venir comandant de tropas e en octobre d'aquel an, li foguèt donada la direccion del 23n batalhon de caçaires alpins, una unitat d'elita que menèt als combats de la Woëvre, d'Ypres, de l'Yser, de Carency en Artois, de las Vosges, e finalament del Reichaken-Kopf. Ailà, en març de 1915, foguèt nafrat tant prigondament que li calguèt amputar la camba esquèrra e l'autra camba demorèt completament anquilosada. Recebèt la crotz de la Legion d'onor sul lièch d'espital.

Malgrat son andicap, en 1916, refusèt d'anar en retirada. Tornèt prendre lo servici e comandèt lo 3n burèu del Govèrn militar de París, abans d'èsser cargat d'instituir a Senlis l'Escòla d'oficièrs d'Estat major. Aprèp que foguèt promogut lòctenent colonel, lo marescal Joffre lo causiguèt, en 1917, coma cap de cabinet e aital acompanhèt lo militar catalan e Viviani dins lo viatge que se faguèt en abril als Estats Units per veire en detalh las modalitats practicas de la dintrada en guèrra d'aquel país american.

Pasmens quand tornèt, sa santat l'obliguèt a acceptar sa mese a la reforma. Foguèt reformat amb 95 % d'invaliditat e promogut oficièr de la Legion d'onor.

En 1918, venguèt jornalista e dirigiguèt lo jornal Oui que mai tard se sonèt l'Avenir. I escriviá jol pseudonim de "Bouchavesnes". Se n'anèt mai tard a l'Intransigeant, que i faguèt de redactor en cap del mes de febrièr de 1919 fins a decembre de 1936. Tre decembre de 1936 ne venguèt lo director, carga qu'ocupèt fins a octobre de 1938.

A las eleccions del 16 de novembre de 1919, que ne sortiguèt la "Chambre bleu horizon", foguèt elegit deputat de la primièra circonscription de París sus la lista del blòc nacional republican que obtenguèt 86.334 voses de 191.830 votaires. Inscrich al grop d'accion republicana e sociala, venguèt membre de la Commission de l'armada.

A aquel títol, participèt a mantun debat concernissent la reorganizacion generala e de detalh de l'armada. Aquela reorganizacion se deviá far, segon el, dins lo sens de la « reduccion al minimum possible de la durada del servici militar » per fin de la dotar del material de mai en mai costós exigit per las condicions modèrnas.

Pauc a pauc, pr'aquò, semblava qu'Alemanha èra pas dispausada a respectar las clausas del tractat de Versalhas concernissent son desarmament. Joan Fabrin exprimiguèt son adesion a la politica de Poincaré tendant a exigir lo respècte integral del tractat.

Foguèt apelat per remplaçar Viviani coma representant de França a la Commission dels armaments de la Societat de las Nacions de 1922 à 1924 e per participar, jos la direccion de Léon Bourgeois, als trabalhs que devián menar al projècte de « tractat d'assistància mutuala » precursor del « protocòl de Genèva ».

Lo 29 març de 1924, Poincaré remanejèt lo gabinet e fisèt lo portafuèlha de las colonias a Joan Fabrin. Mas tota l'activitat del Cabinet èra emplegada dins l'ardenta campanha electorala que precediá las eleccions del 11 de mai 1924 ont Joan Fabrin, elegit en testa de la lista d'union republicana e de concòrdia nacionala, retrobèt son sètge amb 71.541 voses sus 196.886 votants.

Tornat a son banc de deputat (s'es marcat al grop de l'esquèrra democratica), venguèt sòci de la commission de l'armada e sòci del Naut-conselh colonial.

A las eleccions generalas del 22 d'avril 1928 marcadas pel retorn a l'escrutin d'arrondiment, Joan Fabric es elegit deputat del Xen arrondiment de París, al primièr torn de l'scrutin, amb 7.285 voses sus 13.278 votants. Es elegit president de la commission de l'armada, nomenat novèl vicipresident de la commission d'estudis del Conselh superior de la defensa nacionala. Se fa l'avocat de la linha Maginot (1929) que l'establiment s'acòrda perfièchament amb son vejaire sus l'armada, essencialament defensiu.

En genièr de 1932, es nomenat sòci de la delegacion francesa a la conferéncia per la reduccion e la limitacion dels armaments que se dobrís a Genèva dins l'optimisme mas que deviá, pauc a pauc, s'encaminar al fracàs.

Es fòrt d'aquela experiénça qu'après las eleccions del 8 de mai 1932 Joan Fabrin, que retrobèt pas son sètge qu'al segond torn de l'escrutin per 6.744 voses sus 13.012 votants, contre 6.035 a M. Dufrenne, arestèt pas d'intervenir per mostrar los perilhs de l'ora. Es dins aquel esperit tanben que s'opausèt al pacte a Quatre que se faguèt a Roma en junh de 1933 entre Alemanha, l'Itàlia, Anglatèrra e França, al motiu que constituïssiá una novacion portada al tractat de Versalhas e que i aviá contradiccion entre « reduccion dels armements » e « revision dels tractats ». D'aquel temps, Hitler aviá pres lo poder en Alemanha.

Lo 30 de genièr de 1934, Joan Fabrin accepta lo portafuèlha de la Defensa nacionala dins lo gabinet format per Daladier, en plen mitan de l'agitacion deguda a l'escandol Stavisky. Mas lo ministre de l'Interior, Eugène Frot, avent decidit lo desplaçament del prefècte de poliça Chiappe, acusat de ligasons tròp intimas amb las ligas, Joan Fabrin e lo ministre de las Finanças, François Piétri, donèron sa demission (4 février 1934), estimant qu'aquela mesura èra estat presa sens motiu seriós.

Tornat a sas fonccions de president de la commission de l'armada, calertèt lo Parlament e lo public sus « la pujada vertiginosa dels armaments de l'Alemanha ». Intervenguèt dins lo debat crucial del 15 de març de 1935 per reclamar, gaireben dins los meteisses tèrmes que Paul Reynaud, la creacion d'un còrps especializat capable de ripostar d'un biais imediat a tota ataca.

Nomenat pauc après ministre de la Guèrra dins lo gabinet Laval del 7 de junh de 1935, s'estaquèt a realizar sas concepcions, notamdament per la creacion d'un fons d'armament comun a las diferentas armas. Mas lo gabinet demissionèt lo 22 de genièr de 1936 e, qualques mesaes pus tard, perdèt son sètge a la Cambra. D'efièch, a las eleccions generalas del 3 de mai de 1936, foguèt batut de pauc pel radical-socialista Bossoutrot (6.522 voses contre 6.534, sus 13.307 votants al segong torn de l'escrutin). Mas lo 22 de novembre seguent, durant una eleccion parciala provocada pel decès del senador de Doubs, Japy, dintrava a la Nauta Assemblada, tre lo primièr torn d'escrutin, per 593 voses sus 930 votants. Deviá retrobar son sètge dins las meteisses condicions al renovelament del 23 d'octobre de 1938, per 618 voses sus 932 votants.

Inscrich al grop de l'union republicana e sòci, coma de juste, de la commission de l'armada, deviá mai d'un còp expausar sas idèas. Davant la falhida acavada de tota autra politica, insistèt sus la necessitat primordiala de renforçar la defensa nacionala. Es dins aquela tòca que s'opausèt a la politica del governament del Front popular, qu'estimava eminentament perilhosa e que, coma raportaire de la comission de l'armada, faguèt votar a l'unanimitat per lo Senat, en junh de 1938, lo projècte de lei d'organizacion generala de la Nacion en temps de guèrra e, en març de 1939, lo projècte de lei mantenent a dos ans la durada del servici militar. En decembre de 1939, se prononcièt en favor de l'autreg al governament dels plens poders, valables per la durada de las ostilitats. Al Congrès de Vichèi, del 10 de julhet de 1940, votèt los plens poders constituents al governament del marescal Petain. Abandonèt alavètz tota activitat politica.

Publiquèt en 1931: Joffre et son destin e, en mai dels articles quotidians, nombrosas prefàcias de libres consagrats a la guèrra, especialament a la traduccion de La Guèrra de Lüdendorff.

Foguèt promogut, en 1939, grand oficièr de la Legion d'onor, en qualitat de grand mutilat de guèrra à 100 %. Recebèt las Crotz de guèrra francesa, bèlga, italiana e a maites òrdres estrangièrs.

Òbras

Joffre et son destin. La Marne, Verdun. La Somme. L'Amérique (1931)
Le Front humain. Vers une constitution française (1945)
J'ai connu... 2 volums (1960)