Lo malón foguet una tactica militaria ofensiva empleiada per los indigenas d'America dau Sud, coma per las etnias mapuche e charrúas dins los territòris actuaus d'Argentina, Uruguai e Chile, que consistiá a una ataca surpresa rapida d'una granda banda partida de guerriers a chavau contra un grop enemic, que siá d'autres pòbles o gropes indigenas, o de las populacions, fortificacions e de las bòrias de criollos, emb l'objectiu de tuar daus adversaris e prener lo bestiau, de las provisions e daus preisoniers, subretot de las femnas jóunas e daus mainatges.[1][2]