Era tuta d'Aurinhac, en Comenge e en departament dera Nauta Garona, siguèc ocupada ath Paleolitic Superior. Ei monument istoric dempuish eth 26 de mai de 1921.[1]
Se situa a 1,6 km ath nòrd deth vilatge, ar extrèm capvath d'ua coma ena quau cola un petit afluent dera Loja parallèlament ara rota de Bolonha de Gessa.
Jean-Baptiste Bonnemaison tròba eth site en 1852. Edoard Lartet, un deths fondators dera sciéncia preïstorica, i hè recèrcas a partir de 1860; eths sons cavaments arqueologics contribuiguèren a demostrar era coexisténcia der òmi damb espècias animalas desapareishudas (ua ipotèsi perpausada en 1851 per Joan Baptista Nolet). Era jaça mès anciana dera tuta ei posteriora ar Acheulean (-1,7 Ma a -300 000 ans) mès anteriora ath Solutrean (de -22 000 a -17 000), en tot definir atau ua nava cultura preïstorica, er Aurinhacian (de -39 000 a -28 000), prumèra cultura deth Paleolitic Superior en Euròpa. Eth site d'Aurinhac ei donc er eponim der Aurinhacian.
Eth site ei d'ua grana riquesa arqueologica. Òm i distingueish tres periòdes:
Nombrosi objèctes trobadi ena tuta, conservadi ath Musèu d'arqueologia nacionala e ath Musèu de Tolosa, son aué exposadi ath Musèu-Forum der Aurinhacian que dauric eras suas pòrtas ath public en octobre de 2014 en Aurinhac.