ଏର ଭାଷା

ଏର
آیر
ଅଞ୍ଚଳ	Sindh, Pakistan
ମାତୃଭାଷୀ	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୨" ।
	Indo-European Indo-Iranian Indo-Aryan Western Indo-Aryan Gujarati ଏର
ବୋଲି	Jikrio Goth Jamesabad
	Arabic script
ଭାଷା କୋଡ୍
ISO ୬୩୯-୩	aeq
ଗ୍ଲୋଟୋଲୋଗ	aerr1238
ELP	Aer

ଏର (/ aɪər / YRE) ହେଉଛି ଏକ ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ ଭାଷା ଯାହାକି ଭାରତର ସିନ୍ଧ, ପାକିସ୍ତାନ ଏବଂ ଗୁଜରାଟରେ ପ୍ରାୟ ୧୦୦ ଜଣଙ୍କଦ୍ୱାରା କଥିତ ହୋଇଥାଏ । ବକ୍ତା ମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା ପାକିସ୍ତାନର ସବୁଠାରୁ ଛୋଟ ଭାଷା ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ଅଟେ^[୧][୨] ଏବଂ ଏହା ହାଇଦ୍ରାବାଦ, କୋଟ ଗୁଲାମ ମହମ୍ମଦ ଏବଂ କୁନରୀ ସମେତ ସିନ୍ଧର ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ କଥିତ ହୋଇଥାଏ । କେତେକ ବକ୍ତା ମଧ୍ୟ ଶହୀଦ ବେନଜୀରାବାଦରେ ରହୁଥିବା ଜଣାଯାଇଛି, କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କର ସଂସ୍କୃତି ଅଲଗା ।^[୩]

ଇତିହାସ

୧୯୪୭ ମସିହାରେ ଭାରତ ବିଭାଜନ ପରେ ଏହି ଭାଷାର ମୁସଲମାନ ବକ୍ତାମାନେ ପାକିସ୍ତାନକୁ ଯାଇଥିବାବେଳେ ହିନ୍ଦୁ ବକ୍ତାମାନେ ଭାରତରେ ରହିଥିଲେ ।ପାକିସ୍ତାନର ଅଧିକାଂଶ ଏର ବକ୍ତାମାନେ ସିନ୍ଧର ହାଇଦ୍ରାବାଦ ନିକଟସ୍ଥ ଦେହ୍ ୩୩୩^[୪]ରେ ରୁହନ୍ତି । ଭାରତୀୟ ଭାଷା ଉପରେ ପାର୍ସୀ, ଆରବୀ ଏବଂ ତୁର୍କୀର ପ୍ରଭାବ ହେତୁ ଦିଲ୍ଲୀ ସୁଲତାନ ଏବଂ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ସମୟରେ ଏହି ଭାଷା ଭାରତୀୟ ଉପମହାଦେଶରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।^[୫]

୧୯୯୮ ମସିହାର ଆକଳନ ଅନୁଯାୟୀ ସେଠାରେ ପ୍ରାୟ ୨୦୦ ଜଣ ଦେଶୀ ବକ୍ତା ଥିଲେ ।^[୬] ଅବଶ୍ୟ, ବର୍ତ୍ତମାନର ଆକଳନଗୁଡିକ ବକ୍ତା ମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟାକୁ ୧୫୦ରେ ରଖିଛି ଏବଂ ଏହାର ସ୍ଥିତିକୁ ଆହୁରି ଦୃଢ଼ କରିଦେଇଛି ।^[୭]

ବର୍ଣ୍ଣମାଳା

ଏର ଲିପି ସାଧାରଣତଃ ଲେଖାଯାଏ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ଲେଖାଯାଏ, ଏହା ବିଭିନ୍ନ ଆରବୀୟ ଲିପିରେ ଲେଖାଯାଇଥାଏ ।^[୮]

Aer Perso-Arabic alphabet

Letter	Name of Letter	Transcription	IPA
ا‎	alif	a	/a/
ب‎	be	b	/b/
پ‎	pe	p	/p/
ت‎	te	t	/t/
ٹ‎	ṭe	ṭ	/ʈ/
ث‎	se	(s)	/s/
ج‎	jīm	j	/d͡ʒ/
چ‎	če	č	/t͡ʃ/
ح‎	he	(h)	/h/
خ‎	khe	kh	/kʱ/
د‎	dāl	d	/d/
ڈ‎	ḍāl	ḍ	/ɖ/
ۮ‎	ɗāl	ɗ	/ɗ/
ذ‎	zāl	(z)	/z/
ر‎	re	r	/r/
ڑ‎	ṛe	ṛ	/ɽ/
ۯ‎	ɭe	ɭ	/ɭ/
ز‎	ze	z	/z/
ژ‎	je	j	/d͡ʒ/
س‎	sīn	s	/s/
ش‎	šīn	š	/ʃ/
ص‎	swād	(s)	/s/
ض‎	zwād	(z)	/z/
ط‎	to'e	(t)	/t/
ظ‎	zo'e	(z)	/z/
ع‎	‘ayn	ʿ	/ʔ/
غ‎	ghayn	gh	/gʱ/
ف‎	fe	f	/f/
ق‎	kāf	k	/k/
ک‎	kāf	k	/k/
گ‎	gāf	g	/g/
ل‎	lām	l	/l/
م‎	mīm	m	/m/
ن‎	nūn	n	/n/
ݨ‎	ṇūn	ṇ	/ɳ/
ں‎	˜	˜	/˜/
و‎	waw	w	/w/
ہ‎	he	h	/h/
ھ‎	_he	_h	/ʰ/
ۿ‎	ɦ	ɦ	/ɦ/
ء‎	hamza	ʿ	/ʔ/
ی‎	ye	y	/j/, /i/
ے‎	ye	e, ē	/ɛ/

ଆଧାର

1. Torwali, Zubair (28 July 2015). "Saving local languages". The News International (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2022-08-31.
2. Arshad, Muhammad (2021-09-06). "How Many Languages Are Spoken In Pakistan". Economy.pk (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2022-08-31.
3. Parekh, Rauf (2018-01-02). "Some endangered Pakistani languages". Dawn (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2022-08-31.
4. Rahman, Tariq (January 2004). "Language Policy and Localization in Pakistan: Proposal for a Paradigmatic Shif". ResearchGate.
5. Bukhari, Syed Muhammad Azeem Shah (7 April 2019). "معدوم ہوتی پاکستانی زبانیں" [Endangered Pakistani languages]. Express News. Retrieved 31 August 2022.
6. "Did you know Aer is endangered?". Endangered Languages (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2022-08-31.
7. Parekh, Rauf (2017-03-13). "Literary notes: How many languages are spoken in Pakistan?". Dawn (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2022-08-31.
8. "ScriptSource - Entry - Aer language keyboard". www.scriptsource.org. Retrieved 2022-08-31.