ଖଣ୍ଡପଡ଼ା ଗଡ଼ଜାତ ରାଜ୍ୟ

ଖଣ୍ଡପଡ଼ା ଗଡ଼ଜାତ ଅଞ୍ଚଳ (Khandpara State) ଖଣ୍ଡପଡ଼ା
ଗଡ଼ଜାତ ରାଜ୍ୟ of ବ୍ରିଟିଶ ଇଣ୍ଡିଆ
c. ୧୫୯୯–୧୯୪୮ →
Flag
Location of Khandpara Imperial Gazetteer of Indiaରେ ଖଣ୍ଡପଡ଼ା ରାଜ୍ୟ
History
•	Established	c. ୧୫୯୯
•	ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କ ସହ ମିଶି ସଂଯୁକ୍ତ ଗଣରାଜ୍ୟ ଭାରତ ହେବାପରେ	୧୯୪୮
Area
•	୧୯୦୧	୬୩୨ km^2 (ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୬" । sq mi)
Population
•	୧୯୦୧	୭୭୯୨୯
	Density	ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୭" । /km^2  (ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୭" । /sq mi)
This article incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). "article name needed" . Encyclopædia Britannica Eleventh Edition (11th ed.). Cambridge University Press. {{cite encyclopedia}}: Invalid |ref=harv (help)

ଖଣ୍ଡପଡ଼ା ରାଜ୍ୟ ବ୍ରିଟିଶ ରାଜ ଅମଳରେ ଭାରତର ଏକ ଗଡ଼ଜାତ ଅଞ୍ଚଳ ଥିଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ ଓଡ଼ିଶାପ୍ରଦେଶର ନୟାଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

ଅବସ୍ଥିତି

ଖଣ୍ଡପଡ଼ା ରାଜ୍ୟର ଉତ୍ତର ସୀମାରେ ମହାନଦୀ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥିଲା । କାଳିଗିରି ନଦୀଠାରୁ କମେଇ ନଦୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହାର ଶାସନ ସୀମା ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ଥିଲା । ରାଜ୍ୟର ମୁଖ୍ୟ ସହର କଣ୍ଟିଲୋ ଥିଲା କିନ୍ତୁ ଏହାର ରାଜଧାନୀ ଖଣ୍ଡପଡ଼ାଠାରେ ଥିଲା ।^[୧]

ଇତିହାସ

ରେବା ରାଜ୍ୟର ନୃପତିଙ୍କଦ୍ୱାରା ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ପ୍ରାରମ୍ଭରୁ ନୟାଗଡ଼ ରାଜ୍ୟର ଅଂଶ ବିଶେଷ ଥିଲା । ୧୫୯୯ରେ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଭାବେ ଯଦୁନାଥ ସିଂହ ମଙ୍ଗରାଜଙ୍କଦ୍ୱାରା ଅଲଗା ହୋଇଥିଲା । ସେ ଖଣ୍ଡପଡ଼ା ରାଜ୍ୟର ପ୍ରଥମ ଶାସକ ଥିଲେ ଯେ ଓଡ଼ିଶା ମହାରାଜାଙ୍କଠାରୁ 'ମଙ୍ଗରାଜ' ଉପାଧିରେ ଭୂଷିତ ହୋଇଥିଲେ ।^[୨] ଶାସକମାନେ ବାଘେଲା ବା ବାଘେଲା ରାଜବଂଶର ରାଜପୁତ ଥିଲେ । ୧୯୪୮ ଜାନୁଆରୀ ୧ ତାରିଖରେ ଖଣ୍ଡପଡ଼ା ରାଜ୍ୟର ଶେଷ ରାଜା ଭାରତରେ ମିଶ୍ରଣ ପାଇଁ ଚୁକ୍ତି କରିଥିଲେ ।^[୩]

ଶାସକଗଣ

ଖଣ୍ଡପଡ଼ା ରାଜ୍ୟର ଶାସକମାନେ ରାଜା ନାମରେ ଭୂଷିତ ଥିଲେ । ଖଣ୍ଡପଡ଼ା ରାଜ ପରିବାରର ପ୍ରତୀକ ଥିଲା ବାଘମୁଣ୍ଡ । ରାଜ୍ୟର ଜାତୀୟ ଚିହ୍ନ ପଡ଼ୋଶୀ ନୟାଗଡ଼ ରାଜ୍ୟ ସହ ସମାନ ଥିଲା ।^[୪]

ରାଜାମାନଙ୍କ ଶାସନକ୍ରମ

• ୧୫୯୯-୧୬୭୫ ଯଦୁନାଥ ସିଂହ ମଙ୍ଗରାଜ ଖଣ୍ଡପଡ଼ା ରାଜ୍ୟର ପ୍ରଥମ ରାଜା
• ୧୬୭୫ - ୧୭୦୯ ନାରାୟଣ ସିଂହ ମଙ୍ଗରାଜ
• ୧୭୦୯ - ୧୭୨୩ ବାଲୁଙ୍କେଶ୍ୱର ସିଂହ ମଙ୍ଗରାଜ
• ୧୭୨୩ - ୧୭୩୨ ବନମାଳୀ ସିଂହ ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଭ୍ରମରବର ରାୟ
• ୧୭୩୪ - ୧୭୭୦ ବୈରାଗୀ ସିଂହ ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଭ୍ରମରବର ରାୟ
• ୧୭୭୦ - ୧୭୯୪ ନୀଳାଦ୍ରି ସିଂହ ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଭ୍ରମରବର ରାୟ
• ୧୭୯୪ - ୧୮୧୫ ନରସିଂହ ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଭ୍ରମରବର ରାୟ
• ୧୮୧୫ - ୧୮୨୧ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଭ୍ରମରବର ରାୟ
• ୧୮୨୧ - ୧୮୪୨ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଭ୍ରମରବର ରାୟ
• ୧୮୪୨ - ୧୮୬୭ କୁଞ୍ଜ ବିହାରୀ ସିଂହ ଭ୍ରମରବର ରାୟ
• ୨୮ ଫେବୃଆରୀ ୧୮୬୭ - ୧୯୦୫ ନଟବର ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଭ୍ରମରବର ରାୟ (ଜନ୍ମ ୧୮୩୭ - ମୃତ୍ୟୁ ୧୯୦୫)
• ୧୯୦୫ - ୨୬ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୨୨ - ରାମଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଭ୍ରମରବର ରାୟ
• ୨୬ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୨୨ – ୧୫ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୭ ହରିହର ସିଂହ ଦେବ ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଭ୍ରମରବର ରାୟ (ଜନ୍ମ ୧୯୧୪ - ମୃତ୍ୟୁ ୧୯୭୭)

ଆଧାର

1. Great Britain India Office. The Imperial Gazetteer of India. Oxford: Clarendon Press, 1908.
2. Khandpara (Princely State)
3. Rajput Provinces of India - Khandpara (Princely State)
4. Princely States of India