ୟୁପିଆଇ

ୟୁନିଫାଏଡ୍ ପେମେଣ୍ଟ ଇଣ୍ଟରଫେସ୍
ୟୁପିଆଇ ଲୋଗୋ
Product typeତତକ୍ଷଣାତ୍ ଅନ୍ତଃବ୍ୟାଙ୍କ ଦେୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା
Ownerଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ଦେୟ ନିଗମ
Produced byଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ଦେୟ ନିଗମ
Countryଭାରତ
Introduced11 ଅପ୍ରେଲ 2016; 9 years ago (2016-୦୪-11)
Markets
Websitewww.npci.org.in/what-we-do/upi/product-overview

ୟୁନିଫାଏଡ୍ ପେମେଣ୍ଟଇଣ୍ଟରଫେସ୍ (ୟୁପିଆଇ) ହେଉଛି ଏକ ତତକ୍ଷଣାତ୍ ଦେୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯାହା ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ଦେୟ ନିଗମ (ଏନପିସିଆଇ)ଦ୍ୱାରା ବିକଶିତ ହୋଇଛି । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାଟି ବ୍ୟାଙ୍କରୁ ବ୍ୟାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ (ପି2ପି: peer to peer) ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତି-ରୁ-ବ୍ୟବସାୟୀ ମଧ୍ୟରେ (ପି2ଏମ୍: person to merchant) ଟଙ୍କାପଇସା କାରବାରକୁ ସୁଗମ କରିଥାଏ। [୧] [୨] ଦୁଇଟି ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟ ମଧ୍ୟରେ ତୁରନ୍ତ ପାଣ୍ଠି ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବାକୁ ଏହା ମୋବାଇଲ୍ ଡିଭାଇସରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ | ଏହା ତୁରନ୍ତ ଦେୟ ସେବା (ଆଇଏମପିଏସ) ଶୀର୍ଷରେ ଏକ ଖୋଲା ଉତ୍ସ (open source) ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ପ୍ରୋଗ୍ରାମିଂ ଇଣ୍ଟରଫେସ୍ (ଏପିଆଇ) ଭାବରେ ଚାଲିଥାଏ, ଏବଂ ଭାରତୀୟ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ (ଆରବିଆଇ)ଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ | [୩] [୪]

ଫେବୃଆରୀ ୨୦୨୨ ସୁଦ୍ଧା, ଏହି ପ୍ଲାଟଫର୍ମରେ ୩୦୪ଟି ବ୍ୟାଙ୍କ ଉପଲବ୍ଧ ଥିଲା ଏବଂ ମାସିକ ପରିମାଣ ୪୫୨ କୋଟିଥର କାରବାରର ସହିତ ₹ ୮.୨୬ ଲକ୍ଷ କୋଟି (୧୦୦ ବିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର) କାରବାର ଥିଲା । ନଭେମ୍ବର ୨୦୨୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୟୁପିଆଇ ୬୮ ବିଲିୟନ କାରବାର ହୋଇଥିଲା | [୫] [୬][୭] ୨୦୧୬ରୁ ଆରମ୍ଭ ହେଉଥିବା ୬୭ ମାସର ଅପରେସନ୍ ସମୟରେ କେବଳ ମୋବାଇଲ୍ ଦେୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମୋଟ ₹ ୩୪.୯୫ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଡଲାର (୪୪୦ ବିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର) କାରବାର କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା।[୮]

ମଇ ୨୦୨୧ ସୁଦ୍ଧା, ଏହି ପ୍ଲାଟଫର୍ମରେ ଭାରତରେ ୧୦ କୋଟିରୁ ଅଧିକ (୧୦୦ ନିୟୁତ) ମାସିକ ସକ୍ରିୟ ଉପଭୋକ୍ତା ଥିଲେ । [୯] [୧୦] ଡିଜିଟାଲ କାରବାରର ମୋଟ ପରିମାଣରେ ୟୁପିଆଇ କାରବାରର ଅନୁପାତ ୨୦୧୮-୧୯ରେ ୨୩%ରୁ ୨୦୨୦-୨୧ରେ ୫୫%କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ଏବଂ ପ୍ରତି କାରବାର ପାଇଁ ହାରାହାରି ମୂଲ୍ୟ ₹୧,୮୪୯ ଥିଲା ।[୧୧] ଜାନୁଆରୀ ୨୦୨୨ରେ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ମାଧ୍ୟମରେ ₹୮.୩୧ ଲକ୍ଷ କୋଟି ମୂଲ୍ୟର ଡିଜିଟାଲ କାରବାର କରାଯାଇଥିଲା ।[୧୨] ୨୦୨୧-୨୨ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ କାରବାରର ମୂଲ୍ୟ ୧ ଟ୍ରିଲିୟନ ଡଲାର ଅତିକ୍ରମ କରିଥିଲା ।[୧୩]

ୟୁପିଆଇ ଦେୟଗୁଡିକ ଜାତୀୟକରଣ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ ସହ ପଞ୍ଜିକୃତ ମୋବାଇଲ୍ ନମ୍ବର୍ ଆବଶ୍ୟକ କରେ। ଉପଭୋକ୍ତା ଡେବିଟ୍ କାର୍ଡ୍ ବିବରଣୀ ପ୍ରବେଶ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଉପଭୋକ୍ତା ଆକାଉଣ୍ଟ ବିବରଣୀ ପାଇଁ ୟୁପିଆଇ ଆଇଡି ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିବେ । ୟୁପିଆଇ ଆଇଡି ଯାହାକୁ ଟଙ୍କା ପଠାଯିବ ସେହି ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କ ସହ କାରବାର କରିବାକୁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇପାରିବ | ଫୋନ୍ ନମ୍ବର ସହିତ ଏହି UPI IDରେ ଟଙ୍କା ଗ୍ରହଣ ଏବଂ ପଠାଯାଇପାରିବ | ମନୋନୀତ ବ୍ୟାଙ୍କ ପାଇଁ ସେଲ୍ ଫୋନ୍ ନମ୍ବର ସହିତ ପଞ୍ଜୀକରଣ ଆବଶ୍ୟକ କରେ |

ଆପ୍ ଅନୁଯାଇ ବଜାର ଅଂଶୀଦାର

[ସମ୍ପାଦନା]
ଆପ୍ କାରବାର ମୂଲ୍ୟ (କୋଟିରେ) ରାଙ୍କ୍ କାରବାର ସଂଖ୍ୟା (ମିଲିୟନ୍ ରେ) ରାଙ୍କ୍
ଫୋନ୍ ପେ 5,24,742.49 ୧ 2,993.83 ୧
ଗୁଗୁଲ୍ ପେ 3,66,669.09 ୨ 2,130.63 ୨
PayTM 1,11,149.66 3 933.88 3
କ୍ରେଡିଟ୍ 19,716.43 4 14.89 9
ୟେସ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆପ୍ସ 15,236.04 5 60.80 5
ଆଇସିଆଇସିଆଇ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆପ୍ସ 11,509.29 6 37.34 7
BHIM 7,823.95 7 24.48 8
ଆମାଜନ ପେ 6,751.80 8 68.77 4
ଆକ୍ସିସ୍ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆପ୍ସ 1,213.95 9 53.99 6
ଏୟାରଟେଲ ପେମେଣ୍ଟସ୍ ଆପ୍ 555.26 ୧୦ 7.41 ୧୦

ଗ୍ରହଣୀୟତା

[ସମ୍ପାଦନା]

ଘରୋଇ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଭାରତ

ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଭବିଷ୍ୟତ ବଜାର

[ସମ୍ପାଦନା]

ଆହୁରି ଦେଖନ୍ତୁ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଆଧାର

[ସମ୍ପାଦନା]
  1. ↑ "UPI payments now available in UAE as NPCI's global arm partners Mashreq Bank". Mint (in ଇଂରାଜୀ). 2021-08-20. Retrieved 2021-08-20.
  2. ↑ Admin (2020-12-15). "What is UPI- Unified Payment Interface: Simplified - QuesAns". quesans.co.in (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). Archived from the original on 2021-12-19. Retrieved 2021-12-19.
  3. ↑ Srivastava, Aditi; Nair, Gouri S (2022-07-16). "Why America Urgently Needs India's UPI Boost". News18 (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2022-07-17.
  4. ↑ Varahasimhan, S. (2022-07-04). "UPI: the dawn of digital fintech nirvana". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2022-07-10.
  5. ↑ "UPI Product Statistics - NPCI". 15 December 2020.
  6. ↑ Nambisan, Byas (2021-06-04). "What Is UPI And How Does It Work?". Forbes Advisor INDIA (in ବ୍ରିଟିଶ୍‌ ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2021-08-18.
  7. ↑ "UPI Records Txn Worth INR 8.31 Lakh Cr in January 2022; MoM Growth Declines To". Inc42 Media (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). 2022-02-02. Retrieved 2022-02-25.
  8. ↑ Vinayak, A. J. (1 September 2020). "UPI completes 1,000 cr transactions". Business Line (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2019-09-05.
  9. ↑ "IIT Madras Working on Voice-based Contact-less Payment Services Which Recognises Local Indian Languages". News18 (in ଇଂରାଜୀ). 2021-05-17. Retrieved 2021-05-17.
  10. ↑ Khan, Aarzu (2021-07-21). "NPCI's Voice-Based Payment Solution Could Be a Game Changer". Dazeinfo (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2021-07-21.
  11. ↑ Guha, Divya (3 December 2021). "UPI surges; now 51% of digital transactions in India". Fortune India (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2021-12-03.
  12. ↑ "Digital payments through UPI kickstart 2022 on strong foot with transactions worth Rs 8.32 lakh crore in Jan". The Financial Express (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2022-02-04.
  13. ↑ "UPI reaches a watershed moment with digital transaction value shooting past $1-trillion mark in FY22". Moneycontrol (in ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2022-04-01.