ਕੋਮਲ ਕੋਠਾਰੀ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਕਲਾਕਾਰ ਅਤੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕਾ ਸੀ।[1][2]
ਕੋਠਾਰੀ ਦੀ ਖੋਜ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੇ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਉਸ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਯੰਤਰਾਂ, ਮੌਖਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਠਪੁਤਲੀ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।[3]
ਉਹ ਲੰਗਾ ਅਤੇ ਮੰਗਨੀਯਾਰ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਫੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਵੀ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਬਾਅਦ ਵਾਲਾ 'ਭਿਖਾਰੀ' ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਮਰਾਸੀ ਲਈ ਇੱਕ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਸ਼ਬਦ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[4][ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਸੀ। [5] ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ, ਉਸਨੇ 'ਪ੍ਰੇਰਨਾ ' ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ।
ਕੋਠਾਰੀ ਚੰਡੀ ਦਾਨ ਦੇਥਾ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਰੂਪਯਾਨ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਸਨ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਬੋਰੁੰਡਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਵਿਜੈਦਾਨ ਦੇਥਾ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਜੋ ਰਾਜਸਥਾਨੀ ਲੋਕ-ਧਾਰਾ, ਕਲਾ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀਕਰਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਰੀਅਰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕੈਡਮੀ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ। ਅਪ੍ਰੈਲ 2004 ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
ਰਾਜਸਥਾਨ ਰਤਨ ਪੁਰਸਕਾਰ 2012
ਉਸ ਦੇ ਨਸਲੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਕੰਮ 'ਤੇ 1979 ਦੀ ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲਾ ਕੋਮਲ ਦਾ, ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕੰਮਾਂ 'ਤੇ, ਹੁਣ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਰਕਾਈਵ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[3]