Pandit Ulhas Kashalkar | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 14 ਜਨਵਰੀ 1955 |
| ਪੇਸ਼ਾ | Classical Vocalist |
| ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ | 1965 – present |
| ਪੁਰਸਕਾਰ |
|
| ਸੰਗੀਤਕ ਕਰੀਅਰ | |
| ਮੂਲ | Nagpur, India |
| ਵੰਨਗੀ(ਆਂ) | Hindustani classical music, Jaipur Gharana |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | |
ਪੰਡਿਤ ਉਲਹਾਸ ਕਾਸ਼ਲਕਰ (ਜਨਮ 14 ਜਨਵਰੀ 1955) ਇੱਕ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਗਾਇਕ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਗਵਾਲੀਅਰ, ਜੈਪੁਰ ਅਤੇ ਆਗਰਾ ਘਰਾਣਿਆਂ ਤੋਂ ਤਾਲੀਮ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਤਿੰਨਾਂ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1]
ਪੰਡਿਤ ਉਲਹਾਸ ਕਾਸ਼ਲਕਾਰ ਦਾ ਜਨਮ ਨਾਗਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਾਲੀਮ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਐਨ ਡੀ ਕਾਸ਼ਲਕਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਪੇਸ਼ੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਵਕੀਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸ਼ੁਕੀਨ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਨ।[2] ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਗਪੁਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ,ਆਪਣੀ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਰਿਹਾ। ਉਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਜਾਭਾਓ ਕੋਗਜੇ ਅਤੇ ਪੀ. ਐਨ. ਖਰਦਨਾਵਿਸ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਵੀ ਤਾਲੀਮ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ।
ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ-ਸ਼ਿਸ਼ਯ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਖ਼ਾਸ ਮੁਕਾਮ ਹੈ। ਪੰਡਿਤ ਉਲਹਾਸ ਕਾਸ਼ਲਕਰ ਨੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਰਾਮ ਮਰਾਠੇ ਅਤੇ ਗਜਾਨਨ ਰਾਓ ਜੋਸ਼ੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਅਪਣੀ ਸਂਗੀਤਿਕ ਤਾਲੀਮ ਪੂਰੇ ਨਿਯਮਾਂ 'ਚ ਰਹਿ ਕੇ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ।[2]
ਪੰਡਿਤ ਉਲਹਾਸ ਕਾਸ਼ਲਕਰ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਮੁੰਬਈ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। 1993 ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਈ. ਟੀ. ਸੀ. ਸੰਗੀਤ ਰਿਸਰਚ ਅਕੈਡਮੀ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਬਣ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਅੱਜ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।[1]
ਰਾਮਭਾਊ ਅਤੇ ਗਜਾਨਨਰਾਓ ਦੋਵੇਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਦੀ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਦਾ ਇਹ ਗੁਣ ਪੰਡਿਤ ਕਾਸ਼ਲਕਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਾਫ਼ ਝਲਕਦਾ ਹੈ। ਪੰਡਿਤ ਉਲਹਾਸ ਕਾਸ਼ਲਕਰ ਕੋਲ ਤਿੰਨ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ੈਲੀਆਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਵਾਲੀਅਰ, ਜੈਪੁਰ ਅਤੇ ਆਗਰਾ ਘਰਾਣਾ) ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੰਚ ਪਰਦਰਸ਼ਰਨ ਦੌਰਾਨ ਬਦਲਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਸੁਹਜਵਾਦੀ ਰੂਪਾਂ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਰਾਗ ਦੀਆਂ ਰਸਮੀ ਮੰਗਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਅਸਪਸ਼ਟ ਰਵਾਇਤੀ ਰਾਗਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਅਸਾਧਾਰਣ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ, ਅਨੁਭਵੀ ਸੰਗੀਤ ਆਲੋਚਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਢੇਰਾ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਨੋਟ ਕੀਤਾਃ
ਉਲਹਾਸ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਗਾਇਕ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਮੱਧ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਵਾਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣਾ ਸੰਗੀਤਕ ਸਿਰ ਅਣਗਿਣਤ ਮੌਜੂਦਾ ਅਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਰਾਗਾਂ ਅਤੇ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਾਂਗ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਾਗ ਜਾਂ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਗਲਤੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਕਿੰਨਾ ਵੀ ਉਲਝਿਆ ਜਾਂ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੋਵੇ। ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਕੁੰਜੀ ਦਬਾਉਂਦਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੈਪੁਰ ਦੇ ਸੱਚੇ ਰੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਦੂਜਾ ਆਗਰਾ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਰਾਗ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਤੀਜਾ ਗਵਾਲੀਅਰ ਦੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਾਗ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ। ਕੋਈ ਵੀ ਕੇਵਲ ਆਪਣੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗੁਰੂਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਕਾਸ਼ਲਕਰ ਦੀ ਸਵਾਲ ਰਹਿਤ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਵਿਲੱਖਣ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।