ਬਰਛਾ
ਬਰਛਾ ਜਾਂ ਬਰਸ਼ਾ ਹਥਿਆਰ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਜਿਸਦਾ ਲੱਕੜ ਦਾ ਹੈਂਡਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਦੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਆਮ ਹੁੰਦਾ ਸੀ (ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਹਿੰਦੀ ਹੈ)। ਇਹ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਆਮ ਸਨ।
ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ
[ਸੋਧੋ]ਸਤਾਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹਥਿਆਰ ਮਰਾਠਿਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕੰਮ ਆਇਆ। ਇਹ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਹਲਕਾ ਅਤੇ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨ ਸੀ। ਇੱਕ ਹੁਨਰਮੰਦ ਭਾਲਾਧਾਰੀ, ਇੱਕ ਭਾਰੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਪੈਦਲ ਸਿਪਾਹੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਰੱਖ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਆਪਣੀਆਂ ਵੱਢਣ ਅਤੇ ਧੱਕਣ ਦੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਨਾਲ ਉਹ ਕਈ ਤਲਵਾਰਬਾਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰੇ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਹਥਿਆਰ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਵਰਤੋਂ ਮਰਾਠਾ ਜਰਨੈਲ ਸਦਾਸ਼ਿਵਰਾਓ ਭਾਊ ਦੁਆਰਾ ਪਾਣੀਪਤ ਦੀ ਤੀਜੀ ਲੜਾਈ ਦੇ ਆਖਰੀ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੈ।
ਜਾਦੂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ
[ਸੋਧੋ]ਬਰਛਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜਾਦੂਈ ਹਥਿਆਰ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਸ਼ਮਨ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਰਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਰਾਹੀਂ ਪੁਰਬੇ, ਇੱਕ ਲੱਕੜੀ ਦੇ ਰਸਮੀ ਚਾਕੂ, ਅਤੇ ਥੁਡੰਗ, ਇੱਕ ਢੋਲ ਦੇ ਨਾਲ, ਬਰਛੀ ਸਿਖਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।[1] ਬਰਛਾ ਦੇ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਪ ਵਰਗੀ ਨਾਗਿਨੀ ਬਰਛਾ ਅਤੇ ਹੱਥ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦਾ ਕਰਪਾ ਬਰਛਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਲੋਹਗੜ੍ਹ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ ਸਿੱਖ ਯੋਧੇ ਬਚਿੱਤਰ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਥਿਆਰ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। [2]