ਲੀਲਾ ਮਜੂਮਦਾਰ

ਲੀਲਾ ਮਜੂਮਦਾਰ (ਬੰਗਾਲੀ: লীলা মজুমদার ਲੀਲਾ ਮਜੂਮਦਾਰ ), (26 ਫਰਵਰੀ 1908 - 5 ਅਪ੍ਰੈਲ 2007) ਇੱਕ ਬੰਗਾਲੀ ਲੇਖਕ ਸੀ।

ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ

ਸੁਰਮਾ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਦਾ ਰੰਜਨ ਰੇ (ਜੋ ਉਪੇਂਦਰ ਕਿਸ਼ੋਰ ਰੇ ਚੌਧਰੀ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਸਨ) ਦੇ ਘਰ ਪੈਦਾ ਹੋਈ, ਲੀਲਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਦਿਨ ਸ਼ਿਲਾਂਗ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ। ਉਸਨੇ ਲੋਰੇਟੋ ਕਾਨਵੈਂਟ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਸੁਰਮਾ ਦੇਵੀਸੁਰਮਾ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਉਪਮਾ ਕਿਸ਼ੋਰ ਰੇ ਚੌਧਰੀ ਨੇ ਗੋਦ ਲਿਆ ਸੀ। ਲੀਲਾ ਦੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਦੋ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਕੋਲ ਦੇਖਭਾਲ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਵੱਡੀ ਬੇਟੀ ਨੂੰ ਇਕ ਬੋਰਡਿੰਗ ਹਾਊਸ ਵਿਚ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਨਾ ਦਾ ਨਾਮ ਰਾਮਕੁਮਾਰ ਭੱਟਾਚਾਰੀਆ ਸੀ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਸੰਨਿਆਸੀ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਨਵਾਂ ਨਾਮ ਰਾਮਾਨੰਦ ਭਾਰਤੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਪਹਿਲਾ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਕੈਲਾਸ਼ ਅਤੇ ਮਾਨਸਰੋਵਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ‘ਹਿਮਾਲਿਆ’ ਸਫਰਨਾਮਾ ਲਿਖਿਆ। 1919 ਵਿਚ, ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਬਦਲੀ ਕਲਕੱਤੇ ਦੀ ਹੋ ਗਈ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਸੇਂਟ ਜੋਹਨ ਡਾਇਓਸਨ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈ ਲਿਆ ਜਿੱਥੋਂ ਉਸਨੇ ਦਸਵੀਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 1924 ਵਿੱਚ ਦਸਵੀਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੂਜਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਕੋਲਕਾਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਆਨਰਜ਼ (ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ) ਅਤੇ ਮਾਸਟਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿਚ ਦੋਵੇਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਸਾਹਿਤ) ਵਿਚ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਰਹੀ। ਜਿਸ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਉਹ ਸਬੰਧਤ ਸੀ, ਉਸ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।^[1] ਸੁਨੀਲ ਗੰਗੋਪਾਧਿਆਏ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਟੈਗੋਰ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਬਾਲਗ਼ਾਂ ਲਈ ਨਾਟਕ, ਗਾਣਿਆਂ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਰਚਿਆ ਸੀ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੇ ਚੌਧੂਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਬੰਗਾਲੀ ਵਿਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖਣ ਦਾ ਕੰਮ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ।

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲ

ਉਸਨੇ 1931 ਵਿਚ ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ ਵਿਖੇ ਮਹਾਰਾਣੀ ਗਰਲਜ਼ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂਕੀਤਾ। ^[1] ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦੇ ਸੱਦੇ 'ਤੇ ਉਹ ਸ਼ਾਂਤੀਨੀਕੇਤਨ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਚਲੀ ਗਈ, ਪਰ ਉਹ ਸਿਰਫ ਇਕ ਸਾਲ ਰਹੀ।ਫਿਰ ਉਹ ਕਲਕੱਤਾ ਦੇ ਆਸੂਤੋਸ਼ ਕਾਲਜ ਦੇ ਮਹਿਲਾ ਵਰਗ ਵਿਚ ਚਲੀ ਗਈ ਪਰ ਉਥੇ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਰਹੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਬਹੁਤਾ ਸਮਾਂ ਲੇਖਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ। ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਬਤੌਰ ਨਿਰਮਾਤਾ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉਥੇ ਤਕਰੀਬਨ ਸੱਤ-ਅੱਠ ਸਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।

ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਹਾਣੀ ਲੱਖੀ ਛੇਲੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਸੰਨ 1922 ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਚਿਤਰ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।^[1] ਬੰਗਾਲੀ ਵਿਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਰਸਾਲੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਉਸ ਦੇ ਚਾਚੇ ਉਪੇਂਦਰ ਕਿਸ਼ੋਰ ਰੇ ਚੌਧਰੀ ਨੇ 1913 ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਸਦੀ ਚਚੇਰੀ ਭੈਣ ਸੁਕੁਮਾਰ ਰੇ ਨੇ ਸੰਨ 1915 ਵਿਚ ਉਪੇਂਦਰ ਕਿਸ਼ੋਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ^[2] ਆਪਣੇ ਭਤੀਜੇ ਸੱਤਿਆਜੀਤ ਰੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਚਚੇਰੀ ਭੈਣ ਨਲਿਨੀ ਦਾਸ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ, ਉਸਨੇ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਸਰਗਰਮ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੌਰਾਨ ਸੰਦੇਸ਼ ਲਈ ਲਿਖਿਆ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੀਤਾ। ^[3] 1994 ਤਕ ਉਸਨੇ ਰਸਾਲੇ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਵਿਚ ਸਰਗਰਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।^[4]

ਰਚਨਾਤਮਕ ਯਤਨ

ਇੱਕ ਅਧੂਰੀ ਪੁਸਤਕ-ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 125 ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਸੰਯੁਕਤ ਲੇਖਕਾਂ ਅਧੀਨ ਪੰਜ ਪੁਸਤਕਾਂ, 9 ਅਨੁਵਾਦਿਤ ਪੁਸਤਕਾਂ ਅਤੇ 19 ਸੰਪਾਦਿਤ ਪੁਸਤਕਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।^[5]

ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਿਤਾਬ ਬੋਦੀ ਨਾਦਰ ਬਾਰੀ (1939) ਸੀ ਪਰ ਉਸਦੀ ਦੂਜੀ ਸੰਕਲਨ ਦੀਨ ਡੁਪੁਰੇ (1948) ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦਿੱਤੀ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ, ਉਸਦੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕਲਾਸਿਕਸ ਨੇ ਇਸਦਾ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹਾਸੇ-ਮਜ਼ਾਕ ਉਸ ਦਾ ਗੁਣ ਸੀ, ਉਸ ਨੇ ਜਾਸੂਸੀ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਭੂਤੀਆ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਕਲਪਨਾ ਵੀ ਲਿਖੀਆਂ।^[5]

ਉਸ ਦੀ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ ਸਕੈਚ ਪਾਕਦੰਡੀ ਸ਼ਿਲਾਂਗ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀਨਿਕੇਤਨ.^[6] ਅਤੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਮਝ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।^[1]

ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਆਪਣੀ ਚਮਕਦਾਰ ਲੜੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਰਸੋਈ ਦੀ ਕਿਤਾਬ, ਬਾਲਗਾਂ ਲਈ ਨਾਵਲ (ਸ੍ਰੀਮੋਤੀ, ਚੀਨਾ ਲਾਂਥਨ), ਅਤੇ ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਲਿਖੀ। ਉਸ ਨੇ ਅਬਨਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ 'ਤੇ ਲੈਕਚਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਲਾ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਜੋਨਾਥਨ ਸਵਿਫਟ ਦੀ ਗੁਲੀਵਰਸ ਟ੍ਰੈਵਲਜ਼ ਅਤੇ ਅਰਨੇਸਟ ਹੈਮਿੰਗਵੇ ਦੀ ਦ ਓਲਡ ਮੈਨ ਐਂਡ ਦ ਸੀ ਦਾ ਬੰਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ।^[3]

ਸਤਿਆਜੀਤ ਰੇਅ ਨੇ 'ਪੜੀ ਪਿਸ਼ੀਰ ਬਰਮੀ ਬਖਸ਼ਾ' ਫ਼ਿਲਮ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਸੀ। ਅਰੁੰਧਤੀ ਦੇਵੀ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ 1972 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫ਼ਿਲਮ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ। ਛਾਇਆ ਦੇਵੀ ਨੇ ਨੌਜਵਾਨ ਨਾਇਕਾ, ਖੋਕਾ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮਾਸੀ ਪਦੀਪਸ਼ੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।^[7]

ਆਲ-ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹਿਲਾ ਮਹਿਲ (ਮਹਿਲਾ ਵਰਗ) ਲੜੀ ਲਈ, ਇੱਕ ਆਮ, ਮੱਧ-ਵਰਗੀ, ਬੰਗਾਲੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਦੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ "ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ" ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ, ਉਸ ਨੇ ਮੋਨੀਮਾਲਾ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ, ਇੱਕ "ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਾਧਾਰਨ ਕੁੜੀ" ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਜਿਸ ਦੀ ਦਾਦੀ ਉਸ ਨੂੰ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਅਤੇ ਮਾਂ ਬਣਨ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।^[8]

ਪਰਿਵਾਰ

1933 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਸੁਧੀਰ ਕੁਮਾਰ ਮਜੂਮਦਾਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਜੋ ਹਾਰਵਰਡ ਡੈਂਟਲ ਸਕੂਲ ਦੇ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸਨ। ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹਾਊਸਕੀਪਿੰਗ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਰੰਜਨ (ਬੀ. 1934) ਵੀ ਇੱਕ ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਡਾਕਟਰ ਹੈ ਅਤੇ ਧੀ ਕਮਲਾ (ਜਨ. 1938) ਦਾ ਵਿਆਹ ਮੋਨੀਸ਼ੀ ਚੈਟਰਜੀ, ਇੱਕ ਤੇਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਸੁਨਯਾਨੀ ਦੇਵੀ ਦੀ ਪੋਤੀ, ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਦੀ 1984 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਪੋਤੇ, ਦੋ ਪੋਤੇ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਪੜਪੋਤੇ ਸਨ।^[5]

ਹਵਾਲੇ

1. The beyond beckons Lila Majumdar, The Statesman, 6 April 2007
2. "Children's writer Leela Majumdar dies". andhracafe.com. Archived from the original on 13 ਮਈ 2008. Retrieved 6 April 2007. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
3. Children's tales never outgrown, The Telegraph, 6 April 2007
4. "Splendid centurion – Darling of the young and young at heart reaches age milestone". Calcutta, India: The Telegraph, 26 February 2007. 26 February 2007. Retrieved 6 April 2007.
5. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Times
6. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Sunil
7. "Chhaya Devi (1914–2001)". upperstall.com. Retrieved 6 April 2007.
8. "Seize The Day, And Just Get on With Things". Calcutta, India: The Telegraph, 8 March 2007. 8 March 2007. Retrieved 6 April 2007.