ਵਾਜ਼ਹਮਾ ਫਰੋਘ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Wazhma Frogh) ਇੱਕ ਅਫਗਾਨ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ।[1][2]
ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ, ਫਰੋਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਇਆ, ਤਾਂ ਜੋ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਉਸਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ਘਟਾਵੇ ਅਤੇ ਉਹ ਅਤੇ ਉਸਦੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਕੂਲ ਦਾ ਖਰਚਾ ਚੁੱਕ ਸਕਣ।[3] 17 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਖਬਾਰ ਵਿੱਚ ਇੰਟਰਨਿੰਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਕੈਂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾੜੀਆਂ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ। 1992 ਤੋਂ 2001 ਤੱਕ, ਉਸਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਕਮਿਊਨਿਟੀ-ਅਧਾਰਿਤ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਹ ਖੁਦ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ, 2001 ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਾਪਸ ਆਈ।[4] 2002 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਨੂਰਿਸਤਾਨ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਲਿੰਗ ਮੁਲਾਂਕਣ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ। ਫਰੋਘ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕੰਧਾਰ, ਗਜ਼ਨੀ, ਹੇਰਾਤ ਅਤੇ ਪਰਵਾਨ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਵਿਕਾਸ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਦਾ ਵੀ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ।
ਫਰੋਘ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੀ ਅਤੇ 2013 ਤੱਕ ਅਫਗਾਨ ਸੰਸਥਾ ਰਿਸਰਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਵੂਮੈਨ, ਪੀਸ ਐਂਡ ਸਕਿਓਰਿਟੀ ਦੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਹੈ। 2013 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਮਿਲੀਸ਼ੀਆ ਕਮਾਂਡਰ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਿਸਦੀ ਉਸਨੇ ਨਾਟੋ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦੁਹਰਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਧਮਕਾਉਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਯੂਐਸ-ਅਧਾਰਤ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਇਨਕਲੂਸਿਵ ਸਕਿਓਰਿਟੀ ਨੇ ਫਰੋਘ ਨੂੰ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਫੈਲੋ ਵਜੋਂ ਛੇ ਤੋਂ 12 ਮਹੀਨੇ ਬਿਤਾਉਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ, ਉਸਦਾ ਵੀਜ਼ਾ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[5]
ਉਸਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਗਾਰਡੀਅਨ ਲਈ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਉਸਨੇ 2010 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਨਾ ਲੈਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਸੀ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਬਲੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।[6]
ਉਹ ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਵਿਤਕਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਰੂਪਾਂ ਦੇ ਖਾਤਮੇ 'ਤੇ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਅਮਰੀਕੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੇ 2003 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।[7][8]
ਫਰੋਘ ਨੂੰ 2009 ਦਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਵੂਮੈਨ ਆਫ ਕਰੇਜ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ।