Vidushi Aruna Sairam | |
---|---|
![]() Aruna Sairam in 2013 | |
ਜਨਮ | [1] Mumbai, Maharashtra, India | 30 ਅਕਤੂਬਰ 1952
ਪੇਸ਼ਾ | Vice-chairman of Sangeet Natak Academy, vocalist |
ਸਨਮਾਨ |
|
ਸੰਗੀਤਕ ਕਰੀਅਰ | |
ਵੰਨਗੀ(ਆਂ) | |
ਸਾਜ਼ | Vocals, veena |
ਵੈੱਬਸਾਈਟ | arunasairam |
ਸੰਗੀਤਾ ਕਲਾਨਿਧੀ ਅਰੁਣਾ ਸਾਈਰਾਮ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਗਾਇਕਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਨਵਾਜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ I ਉਹ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਚੁਣੇ ਜਾਣ ਤੇ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕੈਡਮੀ (ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਨਾਚ ਲਈ) ਦੀ ਉਪ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ਪਦ ਤੇ ਵੀ 2022 ਤੱਕ ਰਹਿ ਚੁਕੀ ਹੈ ।[2] ਅਰੁਣਾ ਸਾਲ 2011 ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਬੀ. ਬੀ. ਸੀ. ਪ੍ਰੋਮਜ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸੀ। ਉਹ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਓਡ ਫੈਸਟੀਵਲ (ਯੇਰੂਸ਼ਲਮ) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਵੀ ਪਹਿਲੀ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਵੀ ਹੈ।
ਵਿਧੂਸ਼ੀ ਅਰੁਣਾ ਸਾਈਰਾਮ ਦਾ ਜਨਮ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਮਿਲ ਸੰਗੀਤਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਰਾਜਲਕਸ਼ਮੀ ਸੇਤੁਰਮਨ, ਜੋ ਅਲਾਤੂਰ ਬ੍ਰਦਰਜ਼ ਅਤੇ ਤੰਜਾਵੂਰ ਸੰਕਰਾ ਅਈਅਰ ਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਸੀ, ਤੋਂ ਵੋਕਲ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਤਾਲੀਮ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ।[3] ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸ਼੍ਰੀ ਸੇਤੁਰਮਨ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤ ਪਾਰਖੀ ਸਨ ਜੋ ਪਰਿਵਾਰ ਸਾਹਿਤ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਨ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੀਆਂ ਮੇਹਿਫਿਲਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਣ ਕਰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।[4] ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੇਹਿਫਿਲਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਅਰੁਣਾ ਸਾਈਰਾਮ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਸੰਗੀਤ ਕਲਾਨਿਧੀ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਟੀ. ਬ੍ਰਿੰਦਾ ਨਾਲ ਹੋਈ ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵੀਨਾ ਧਨਮਲ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ।[5][6][7] ਭਾਰਤੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਤੇ ਪੈਪਸੀਕੋ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਇੰਦਰਾ ਨੂਈ, ਅਰੁਣਾ ਦੀ ਭਤੀਜੀ ਹੈ।[8]
ਆਗਾਮੀ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਅਰੁਣਾ ਨੇ ਸ਼ੁੱਧ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਨਾਲ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾ ਖ਼ਾਸ ਪ੍ਰਭਾਵ ਛਡਿਆ। ਉਹ ਪੱਛਮੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ (ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤੀ) ਫਿਲਮਾਂ ਦੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ) ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਕਲਾਸੀਕਲ ਵਿਆਕਰਣ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ।
ਅਰੁਣਾ ਸਾਈਰਾਮ ਦੀਆਂ ਦੋ ਬੇਟੀਆਂ ਗਾਇਤਰੀ ਅਤੇ ਮੈਤਰੀਏ ਹਨ। ਗਾਇਤਰੀ ਸਾਇਰਾਮ ਦਾ 2011 ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਦਾ ਰਿਸੈਪਸ਼ਨ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੀ, ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੀਡੀਆ ਦੁਆਰਾ ਕਵਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੈਤਰੀਏ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾਸਵਾਮੀ (1974-2020) ਨੇ 45 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸੀਏਟਲ ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਦਮ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ।
ਅਰੁਣਾ ਸਾਈਰਾਮ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਤਾਲੀਮ ਸੰਗੀਤ ਕਲਾਨਿਧੀ ਟੀ. ਬ੍ਰਿੰਦਾ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[5]
ਸ੍ਰੀ ਐਸ ਰਾਮਚੰਦਰਨ ਨੇ ਬਾਣੀ (ਚਿਤੋਰ ਸੁਬਰਾਮਣੀਆ ਪਿਲਾਈ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ੈਲੀ) ਨਾਲ ਅਰੁਣਾ ਸਾਈਰਾਮ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਭੰਡਾਰ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕੇਆਰਐਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਨਿਰੋਲ ਗਾਇਕੀ (ਕਾਵਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੁਧਾਰ) ਦੀਆਂ ਵਧੀਆ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਸਿਖਾਈਆਂ। ਟਾਈਗਰ ਵਰਦਾਚਾਰੀਆਰ ਦੇ ਇੱਕ ਚੇਲੇ ਏ. ਐਸ. ਮਨੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁਰ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ (ਸੋਲ-ਫਾ ਨਾਲ ਸੁਧਾਰ) ਦੀਆਂ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਸਿਖਾਇਆਂ।[9] ਪ੍ਰੋ. ਟੀ. ਆਰ. ਸੁਬਰਾਮਣੀਅਮ, ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਨੇ ਅਰੁਣਾ ਨੂੰ ਗਾਉਣਾ ਸਿਖਾਇਆ ਅਤੇ ਕੇ. ਐਸ. ਨਾਰਾਇਣਸਵਾਮੀ ਦੀ ਸ਼ੈੱਲੀ ਵਿੱਚ ਰਾਗਮ-ਤਾਂਨਮ-ਪੱਲਵੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਵੈਚਲਿਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਚਨਾ ਕਰਨੀ ਸਿਖਾਈ ।[10][9] [9]
ਆਪਣੀ ਵਿਆਪਕ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਸਾਈਰਾਮ ਨੇ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕਤਾ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਨ ਲਈ ਅਵਾਜ਼ ਸਿਖਲਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਜਰਮਨ ਦੇ ਅਵਾਜ਼ ਦੇ ਮਾਸਟਰ ਯੂਜੀਨ ਰਾਬੀਨ ਨੂੰ ਮਿਲੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਆਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਕਰਨਾਟਕੀ ਗਾਇਕ ਐਮ. ਬਾਲਾਮੁਰਲੀਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਸਲਾਹ ਅਤੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਲਿਆ। ਅੱਜ ਤੱਕ, ਉਹ ਨਿਊਯਾਰਕ-ਅਧਾਰਤ ਅਵਾਜ਼ ਅਧਿਆਪਕ ਡੇਵਿਡ ਜੋਨਸ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਅਰੁਣਾ ਸਾਈਰਾਮ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਹਾਇਸ਼-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ-ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਸਥਲ ਵਿਖੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਵੀਰ ਭੂਮੀ ਵਿਖੇ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੀਆਂ ਸਮਾਧੀਆਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਅਕੈਡਮੀ, ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਪਰਫਾਰਮਿੰਗ ਆਰਟਸ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਿਰੀ ਫੋਰਟ ਆਡੀਟੋਰੀਅਮ, ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਆਰਟਸ, ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਫੋਰਮ ਅਤੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੀ ਸੰਗੀਤ ਰਿਸਰਚ ਅਕੈਡਮੀ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸੈਮੀਨਾਰਾਂ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਉਸ ਨੇ ਜਨਵਰੀ 2020 ਵਿੱਚ ਟੀਵੀਐੱਸ ਮੋਟਰ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸਾਲਾਨਾ ਸੰਗੀਤ ਉਤਸਵ ਲਈ ਮੈਸੂਰ ਚਾਮੁੰਡੀ ਪਹਾਡ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤਜਰਬੇ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਮਿਸ਼ਨ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੇ ਲੰਡਨ ਦੇ ਰਾਇਲ ਐਲਬਰਟ ਹਾਲ ਵਿਖੇ ਬੀਬੀਸੀ ਪ੍ਰੋਮਜ਼ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਉਹ 2011 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਮਜ਼ ਦੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ-116 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕ ਸਨ। ਸਾਇਰਾਮ ਨੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਦੇ ਕਾਰਨੇਗੀ ਹਾਲ, ਪੈਰਿਸ ਦੇ ਥੀਏਟਰ ਡੀ ਲਾ ਵਿਲੇ ਅਤੇ ਮੋਰੱਕੋ ਦੇ ਫੇਸ ਫੈਸਟੀਵਲ ਆਫ਼ ਵਰਲਡ ਸੈਕਰਡ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਉਸ ਨੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ 3 ਵਾਰ ਦਰਬਾਰ ਸੰਗੀਤ ਉਤਸਵ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਅਰੁਣਾ ਸਾਈਰਾਮ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਕਈ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਾਈਰਾਮ ਨੇ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ ਹੈਃ
• ਸ਼ੰਕਰ ਮਹਾਦੇਵਨ • ਯੂ. ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸ • ਵਿਦ.[11][12] ਨੀਲਾ ਭਾਗਵਤ • ਜਯੰਤੀ ਕੁਮਾਰੇਸ਼ • ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ-ਰਾਮ ਸੰਪਤ • ਸੁਧਾ ਰਘੁਨਾਥਨ • ਆਗਮ ਬੈਂਡ • ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ • ਰੋਨੂ ਮਜੂਮਦਾਰ • ਹਰੀਚਰਣ • ਥਾਯਿਰ ਸਦਾਮ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ • ਮਾਲਵਿਕਾ ਸਰੂੱਕਾਈ (ਡਾਂਸਰ • ਪੰਡਿਤ) ।[13][14][15][16][17] ਜੈਅਤੀਰਥ ਮੇਵੁੰਡੀ • ਕੌਸ਼ਿਕੀ ਚੱਕਰਵਰਤੀ • ਪਦਮ ਸੁਬਰਾਮਣੀਅਮ • ਗੌਰਵ ਮਜੂਮਦਾਰ • ਵਿਵੇਕ ਸਾਗਰ
• ਡੋਮਿਨਿਕ ਵੇਲਾਰਡ • ਮਾਈਕਲ ਰੀਮੈਨ • ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਬੋਲਮੈਨ [3) • ਹਰੀ ਸਿਵਨੇਸਨ • ਨੂਰੂਦੀਨ ਤਾਹਿਰੀ • ਜੈਸੀ ਬੈਨਿਸਟਰ • ਵਿਜੈ ਅਈਅਰ • ਰਾਜਿਕਾ ਪੁਰੀ (ਡਾਂਸਰ • ਸੌਮਿਕ ਦੱਤਾ • ਮਾਰਕੋ ਹੋਰਵਤ • ਰੁਦਰੇਸ਼ ਮਹੰਤੱਪਾ[18][19][20][21][22][23][15]
ਸਾਈਰਾਮ ਨੇ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਅਤੇ ਯੂ. ਐੱਸ. ਕਾਂਗਰਸ ਘੋਸ਼ਣਾ ਉੱਤਮਤਾ ਸਮੇਤ ਕਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤੇ ਹਨ।
ਉਸ ਨੂੰ 5 ਨਵੰਬਰ 2022 ਨੂੰ ਫਰਾਂਸ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਚੇਵਾਲੀਅਰ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ। 2019 ਤੱਕ, ਸਾਈਰਾਮ ਨੇ 60 ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਿਕਾਰਡ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ, ਥੀਮੈਟਿਕ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀਆਂ, ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ ਦੀਆਂ ਰਿਕਾਰਡਿੱਗਾਂ ਅਤੇ ਜਰਮਨ, ਫ੍ਰੈਂਚ, ਮੋਰੱਕੋ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦਾ ਵੀ ਸਹਿਯੋਗ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਛੇ ਐਲਬਮਾਂ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਵੰਡੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਨੇ ਫ੍ਰੈਂਚ ਕਲਾਕਾਰ ਡੋਮਿਨਿਕ ਵੇਲਾਰਡ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਬੋਲਮੈਨ ਸਮੇਤ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉੱਘੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ "ਅਰੁਣਾਃ ਦਿੱਵਯ ਮਾਤਾ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰ ਨਾਮ" ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਐਲਬਮ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਲਿਤਾ ਸਹਸਰਨਾਮਮ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਜਾਪ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[24]
ਅਰੁਣਾ ਸਾਈਰਾਮ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਲਾਹਕਾਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੀ. ਬੀ. ਸੀ. ਰੇਡੀਓ 3 ਦੁਆਰਾ 2011 ਬੀ. ਬੀ
ਉਸ ਨੇ ਅਵਾਜ਼ ਸਿਖਲਾਈ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਥੀਸਿਸ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪਡ਼੍ਹਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਬੈਨਫ ਸੈਂਟਰ, ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਖੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜੈਜ਼ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੈਕਲਟੀ ਵਜੋਂ ਇਸ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਿਜੇ ਅਈਅਰ ਦੁਆਰਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਹਰ ਸਾਲ, ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਰਿਸਰਚ ਅਕੈਡਮੀ ਅਰੁਣਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਾਹਰ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਅਕੈਡਮੀ ਦੇ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਲਈ ਬਾਹਰੀ ਜਾਂਚਕਰਤਾ ਵਜੋਂ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਉਸ ਨੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਨਾਦਯੋਗਮ ਟਰੱਸਟ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਨੌਜਵਾਨ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਨਾਦਯੋਗਮ ਟਰੱਸਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇੱਕ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਸਕੀਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਐਸ. ਵੀ. ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਐਂਡ ਡਾਂਸ, ਤਿਰੂਪਤੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵਾਇਲਨ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਟਰੱਸਟ ਅਧਿਆਪਨ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
ਅਰੁਣਾ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿੱਘਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਲ 2011 ਵਿੱਚ, ਪਲਸ ਕਨੈਕਟਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬੀ. ਬੀ. ਸੀ. ਪ੍ਰੋਮਜ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ "ਕਰਨਾਟਕ ਵੋਕਲ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਪਿਆਰੀ" ਕਿਹਾ।[25] ਆਉਟਲੁੱਕ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਾਇਕਾ ਐਮ ਐਸ ਸੁੱਬੂਲਕਸ਼ਮੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ, ਉਸ ਦੀ ਆਵਾਜ਼, ਬੋਲਚਾਲ, ਸ੍ਰੂਤੀ ਅਲਾਈਨਮੈਂਟ ਅਤੇ ਗਾਇਕੀ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨੂੰ ਸੁੱਬੂਕਲਸ਼ਮੀ ਦੇ ਸਮਾਨ ਦੱਸਿਆ।[26][27]
ਲੰਡਨ ਈਵਨਿੰਗ ਸਟੈਂਡਰਡ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਅਰੇਥਾ ਫਰੈਂਕਲਿਨ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਨੂੰ "ਆਤਮਾ ਦੀ ਨਵੀਂ ਰਾਣੀ" ਕਿਹਾ ਹੈ।[28][29][30]
{{cite news}}
: Missing or empty |title=
(help)
<ref>
tag; no text was provided for refs named itcsra.org
{{cite news}}
: Missing or empty |title=
(help)
{{citation}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
{{cite web}}
: CS1 maint: unrecognized language (link)
{{citation}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
<ref>
tag; no text was provided for refs named arunasairam.org