ਐਲਿਜ਼ਾ ਕੁੱਕ

ਐਲਿਜ਼ਾ ਕੁੱਕ (24 ਦਸੰਬਰ 1818) – 23 ਸਤੰਬਰ 1889) ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਕਵੀ ਸੀ ਜੋ ਚਾਰਟਿਸਟ ਲਹਿਰ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਸਮਰਥਕ ਸੀ, ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੁਆਰਾ ਸਵੈ-ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਨੇ "ਲੈਵਲਿੰਗ ਅੱਪ" ਕਿਹਾ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਬਣਾਇਆ।

ਬਚਪਨ

ਏਲੀਜ਼ਾ ਕੁੱਕ ਲੰਡਨ ਰੋਡ, ਸਾਊਥਵਾਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਬ੍ਰੇਜ਼ੀਅਰ (ਇੱਕ ਪਿੱਤਲ-ਵਰਕਰ) ਦੇ ਗਿਆਰਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਲਗਭਗ ਨੌਂ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਗਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਹਾਰਸ਼ਮ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸੇਂਟ ਲਿਓਨਾਰਡਜ਼ ਫੋਰੈਸਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਫਾਰਮ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਚਲਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਕਲਪਨਾਤਮਕ ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਐਲਿਜ਼ਾ ਦੇ ਸ਼ੌਕ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਸੰਡੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਬੱਚਾ ਲਗਭਗ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਵੈ-ਸਿੱਖਿਅਤ ਸੀ। ਸੰਡੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਮਾਸਟਰ ਦੇ ਬੇਟੇ ਦੁਆਰਾ ਉਸਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਜਿਲਦ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।^[1] ਉਸਨੇ ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਿਖਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਡਿਸਪੈਚ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਮਾਸਿਕ,^[2] ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ; ਦਰਅਸਲ, ਉਸਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ "ਆਈ ਐਮ ਫਲੋਟ" ਅਤੇ "ਸਟਾਰ ਆਫ਼ ਗਲੇਨਗਰੀ," ਉਸਦੀ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।^[3]

ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ

ਉਹ ਅਮਰੀਕੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਸ਼ਾਰਲੋਟ ਕੁਸ਼ਮੈਨ ਦੀ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਸੀ।^[4][5][6] ਕੁੱਕ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਮੈਨ ਕਈ ਵਾਰ ਮੇਲ ਖਾਂਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਪਹਿਨਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਅਤੇ "ਵਿਪਰੀਤ ਔਰਤਾਂ ਤੋਂ ਅੰਤਰ" ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਅਭਿਆਸ ਸੀ।^[7]

18 ਜੂਨ 1863 ਨੂੰ, ਐਲਿਜ਼ਾ ਕੁੱਕ ਨੂੰ £100 ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਦੀ ਸਿਵਲ ਲਿਸਟ ਪੈਨਸ਼ਨ ਮਿਲੀ।^[2] ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਵੀਕਲੀ ਡਿਸਪੈਚ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀਆਂ, ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਉਹ ਬਣ ਗਈ ਜਿਸਨੂੰ "ਪੁਸ਼ਟੀ ਅਯੋਗ" ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਸਨੇ ਅਜੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਰਾਇਲਟੀ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ।^[8][2] 1870 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਬੀਚ ਹਾਊਸ, 23 ਥਾਰਨਟਨ ਹਿੱਲ, ਵਿੰਬਲਡਨ, ਸਰੀ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਨੌਕਰਾਣੀ, ਮੈਰੀ ਏ. ਬਾਊਲਜ਼, ਉਸਦੀ ਭੈਣ ਮੈਰੀ ਫਾਈਲ, ਭਤੀਜੇ ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਪਾਇਲ, ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਹੈਰੀਏਟ, ਦੇ ਨਾਲ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਮੈਰੀ ਅਤੇ ਜੇਨ।^[9]

2ਕੁੱਕ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਨਵਾਂ ਲਿਖਣ, ਜਾਂ ਉਸਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਸੋਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ।^[2] ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ^[10] ਪੀੜਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 23 ਸਤੰਬਰ 1890 ਨੂੰ ਬੀਚ ਹਾਊਸ ਵਿਖੇ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਐਲਫ੍ਰੇਡ, ਅਜੇ ਵੀ ਬੀਚ ਹਾਊਸ ਦਾ ਨਿਵਾਸੀ ਹੈ।^[11] ਉਸ ਨੂੰ ਸੇਂਟ ਮੈਰੀ ਚਰਚ, ਵਿੰਬਲਡਨ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।^[12]

ਹਵਾਲੇ

1. Shea, Victor; Whitla, William (31 December 2014). Victorian literature : an anthology. Shea, Victor, 1960-, Whitla, William, 1934-. Malden, MA. ISBN 9781405188654. OCLC 880418796.
2. Chisholm 1911.
3. Norgate 1901.
4. http://paperspast.natlib.govt.nz/cgi-bin/paperspast?a=d&d=NZH18801015.2.31 Recollections of Eliza Cook
5. William Flesch (2010). The Facts on File Companion to British Poetry: 19th Century(Companion to Literature Series). Infobase Publishing. ISBN 978-0816058969.
6. Lesbian Histories and Cultures: An Encyclopedia, Volume 1, p 217
7. Encounters in the Victorian press : editors, authors, readers. Brake, Laurel, 1941-, Codell, Julie F., Palgrave Connect (Online service). Houndmills, Basingstoke, Hampshire: Palgrave Macmillan. 2005. ISBN 9780230522565. OCLC 312481501.
8. Norgate, Gerald le Grys, "Cook Eliza", Dictionary of National Biography, 1901 supplement, vol. 2, retrieved 2019-02-20
9. "Eliza Cook." Census Returns of England and Wales, 1871. Kew, Surrey, England: The National Archives of the UK (TNA): Public Record Office (PRO), 1871. Data imaged from the National Archives, London, England. Ancestry.com
10. "Eliza Cook © Orlando Project". orlando.cambridge.org. Archived from the original on 2019-02-21. Retrieved 2019-02-20.
11. "Eliza Cook." Ancestry.com. England & Wales, National Probate Calendar (Index of Wills and Administrations), 1858-1995 [database on-line]. Provo, UT, USA: Ancestry.com Operations, Inc., 2010.
12. Ancestry.com. Surrey, England, Church of England Burials, 1813-1987 [database on-line]. Provo, UT, USA: Ancestry.com Operations, Inc., 2013.