ਕਵਿਤਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ | |
---|---|
ਜਨਮ | ਕਵਿਤਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ 1973 (ਉਮਰ 50–51)[1] |
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਭਾਰਤ |
ਸਿੱਖਿਆ | ਸੇਂਟ ਜ਼ੇਵੀਅਰ ਕਾਲਜ, ਮੁੰਬਈ ਜਵਾਹਰਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ |
ਸੰਗਠਨ | ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਹਿੰਦ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (AIPWA) |
ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਲ | ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਆਫ ਇਂਡੀਆ (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ-ਲੈਨਿਨਵਾਦੀ) |
ਕਵਿਤਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇੱਕ ਉਘੀ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਜਕਰਤਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਹਿੰਦ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੀ ਸਕੱਤਰ ਰਹੀ।[2] ਕਵਿਤਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਕਮਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਆਫ ਇਂਡੀਆ (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ-ਲੈਨਿਨਵਾਦੀ) ਦੇ ਰਸਾਲੇ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸੰਪਾਦਕ ਵੀ ਰਹੀ।
ਸੇਲਫੀਵਿਦਡਾਟਰ ਹੈਸ਼ਟੈਗ ਉੱਤੇ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਇੱਕ ਟਵੀਟ ਨਲ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਤੇ ਹੰਗਾਮਾ ਮੱਚ ਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਵਿਤਾ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸੇਲਫੀ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦੇ ਦਿੱਤੀ।
ਮੋਦੀ ਨੇ 28 ਜੂਨ 2015 ਦੀ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰੇਡੀਓ ਪਰੋਗਰਾਮ ‘ਮਨ ਕੀ ਬਾਤ‘ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਵਲੋਂ ਧੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸੇਲਫੀ ਖਿੱਚਕੇ ਟਵਿਟਰ ਉੱਤੇ ਪਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੋ ਟੈਗਲਾਇਨ ਉਸ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਵੇਗੀ, ਉਸਨੂੰ ਉਹ ਰੀਟਵੀਟ ਕਰੇਗਾ।
ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕਵਿਤਾ ਨੇ ਟਵੀਟ ਕਰ ਕੇ ਕਿਹਾ, #ਲੇਮਡਕਪੀਐਮ ਦੇ ਨਾਲ #ਸੇਲਫੀਵਿਦਡਾਟਰ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬੇਟੀਆਂ ਦਾ ਪਿਛਾ ਕਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਹੈ। ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਟਵੀਟ ਤੇ ਟਵਿੱਟਰ ਉੱਤੇ ਤਿੱਖੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਆ ਹੋਈ।[3][4]
ਕਵਿਤਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣਨ ਦਾ ਜਨਮ ਤਾਮਿਲ ਮਾਪਿਆਂ ਕੋਲ ਕੂਨੂਰ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੇ ਭਿਲਾਈ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸਟੀਲ ਦੇ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੰਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਸੇਂਟਐਕਸਵੀਅਰਜ਼ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਬੀ.ਏ. ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਨੇ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਫਿਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
ਕਵਿਤਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣਨ, ਸੇਂਟ ਜ਼ੇਵੀਅਰਜ਼ ਕਾਲਜ, ਮੁੰਬਈ (ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਾਲਜ) ਵਿੱਚ ਅਰੁਣ ਫਰੇਰਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਥੀਏਟਰ ਸਮੂਹ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਈ ਅਤੇ ਉਹ ਸਟ੍ਰੀਟ ਨਾਟਕਾਂ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲੱਗੀ। ਉਸ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਰਗਰਮੀ 'ਚ ਗੰਭੀਰ ਰੁਕਾਵਟ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਾਪਰੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਸੀ, ਜਿਥੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ 1995 ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਯੂਨੀਅਨ ਦੀ ਜੁਆਇੰਟ ਸੈਕਟਰੀ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਜੇ.ਐਨ.ਯੂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਹ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ।[5] ਉਹ ਸਰਗਰਮੀ 'ਚ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਉਦੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੇਤਾ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਜੋ ਜੇ.ਐਨ.ਯੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਆਈਐਸਏ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਸੀ। ਜੇ.ਐੱਨ.ਯੂ. ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਚੰਦੂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹਨ, ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਦੇ ਸਾਥੀ ਸੀ.ਪੀ.ਆਈ (ਐਮ.ਐਲ.) ਦੇ ਨੇਤਾ ਸ਼ਿਆਮ ਨਾਰਾਇਣ ਯਾਦਵ ਦਾ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਸਿਵਾਨ ਵਿੱਚ 31 ਮਾਰਚ 1997 ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੜਕ ਮੀਟਿੰਗ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਕਾਰਕੁਨ ਵਜੋਂ ਕਵਿਤਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਮੋੜ ਲੈ ਲਿਆ। ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ, ਜੋ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਸੱਕਤਰ ਚੁਣੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜੇ.ਐਨ.ਯੂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਯੂਨੀਅਨ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਜਨੂੰਨ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਔਰਤ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਪੂਰਾ ਸਮਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।[6] ਚੰਦੂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜੇ.ਐੱਨ.ਯੂ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਕ੍ਰਿਸ਼ਣਨ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਬਿਹਾਰ ਭਵਨ ਵਿਖੇ[7] ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਲਾਲੂ ਯਾਦਵ ਦੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਅੱਠ ਦਿਨ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ।[8][9]
ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ 23 ਸਾਲਾ ਲੜਕੀ ਨਾਲ ਬਲਾਤਕਾਰ ਅਤੇ ਕਤਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ[10], ਉਹ ਵੱਡੇ ਬਲਾਤਕਾਰ ਵਿਰੋਧੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਕਾਰਕੁੰਨ ਵਜੋਂ ਉਭਰੀ, ਕਵਿਤਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣਨ ਨੇ ਭਾਸ਼ਣ ਨੇ ਲਹਿਰ ਦੇ ਪ੍ਰਵਚਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਣ ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ੀਲਾ ਦੀਕਸ਼ਿਤ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਯੂਟਿਊਬ ਉੱਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਗਿਆ[11] ਅਤੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 60,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਚਾਰ ਮਿਲ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਮੈਨੀਫੈਸਟੋ ਰੱਖਿਆ, ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਸੁੱਰਖਿਅਤ, ਸੁਰੱਖਿਆਵਾਦੀ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਤੋੜ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਔਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਗ ਵਜੋਂ ਸਪਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਸੀ।[12][13] ਇਸ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸਾਂਝੇ ਮੱਤ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦਾ ਹੱਲ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਲਾਤਕਾਰ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਉਣ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ, ਕੈਮੀਕਲ ਸੁੱਟਣ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਵਰਗੇ ਤਰੀਕੇ ਅੜਚਣ ਦਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਉਸਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ "ਅਯੋਗ ਆਜ਼ਾਦੀ", "ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਡਰ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ" ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਬਹਿਸ ਕਰਨ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਕੇਸ ਬਣਾਇਆ। ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਬਾਰੇ ਉਸ ਦੇ ਵਿਚਾਰ 16 ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਲਾਤਕਾਰ ਵਿਰੋਧੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਰਹੇ ਹਨ।[14][15][16] "ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਡਰ" ਦੀ ਮੰਗ ਜਬਰ-ਜਿਨਾਹ ਵਿਰੋਧੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਬਿੰਦੂ ਬਣ ਗਈ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣਨ ਦੇ "ਆਜ਼ਾਦੀ" ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[17][18][19][20][21]
{{cite web}}
: Unknown parameter |deadurl=
ignored (|url-status=
suggested) (help)
{{cite web}}
: Unknown parameter |dead-url=
ignored (|url-status=
suggested) (help)
{{cite web}}
: Unknown parameter |dead-url=
ignored (|url-status=
suggested) (help)