ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਚੰਦਪੁਰੀ
ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਚੰਦਪੁਰੀ ਮਹਾ ਵੀਰ ਚੱਕਰ, ਵਿਸ਼ਿਸ਼ਟ ਸੇਵਾ ਮੈਡਲ | |
|---|---|
| ਤਸਵੀਰ:KuldipsinghchandpuriGujjar.jpg | |
| ਜਨਮ | 22 ਨਵੰਬਰ 1940 ਪੰਜਾਬ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਆ (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ) |
| ਮੌਤ | 17 ਨਵੰਬਰ 2018 (ਉਮਰ 77)[1] ਮੁਹਾਲੀ, ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ |
| ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ |  ਭਾਰਤ ਗਣਰਾਜ |
| ਸੇਵਾ/ |  ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ |
| ਸੇਵਾ ਦੇ ਸਾਲ | 1962-1996[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] |
| ਰੈਂਕ |  ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ |
| ਯੂਨਿਟ | ਪੰਜਾਬ ਰੈਜੀਮੈਂਟ (ਭਾਰਤ) |
| ਲੜਾਈਆਂ/ਜੰਗਾਂ | 1965 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜੰਗ 1971 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜੰਗ ਲੋਂਗੇਵਾਲਾ ਦੀ ਲੜਾਈ |
| ਇਨਾਮ |  Maha Vir Chakra Vishisht Seva Medal |
ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਚੰਦਪੁਰੀ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ: Kuldip Singh Chandpuri) ਐਮ.ਵੀ.ਸੀ., ਵੀ.ਐਸ.ਐਮ. (22 ਨਵੰਬਰ 1940 - 17 ਨਵੰਬਰ 2018) ਇੱਕ ਸੱਜਿਆ ਹੋਇਆ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੀ।।[2] ਉਹ 1971 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਲੋਂਗੇਵਾਲਾ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਅਗਵਾਈ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮਹਾ ਵੀਰ ਚੱਕਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਸੈਨਿਕ ਸਜਾਵਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 1997 ਦੀ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਬਾਰਡਰ ਲੜਾਈ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਸੰਨੀ ਦਿਓਲ ਨੇ ਨਿਭਾਈ ਸੀ।[3][4] ਉਹ 2006 ਤੋਂ 2011 ਤੱਕ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਮਿਊਂਸਪਲ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕੌਂਸਲਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਚੰਦਪੁਰੀ ਦਾ ਜਨਮ 22 ਨਵੰਬਰ 1940 ਨੂੰ ਮੌਂਟਗੁਮਰੀ, ਪੰਜਾਬ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਆ (ਹੁਣ ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਗੁੱਜਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[5] ਫਿਰ ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੱਦੀ ਪਿੰਡ, ਚੰਦਪੁਰੀ ਰੁੜਕੀ, ਬਲਾਚੌਰ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਉਹ ਐਨ ਸੀ ਸੀ ਦਾ ਸਰਗਰਮ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ 1962 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਣ ਤੇ ਐਨਸੀਸੀ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਚੰਦਪੁਰੀ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਤੀਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਬਤੌਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਹਨ। ਉਸਦੇ ਦੋਵੇਂ ਛੋਟੇ ਚਾਚੇ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਉਡਾਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸਨ। ਚੰਦਪੁਰੀ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ।
ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]1963 ਵਿੱਚ ਚੰਦਪੁਰੀ ਨੇ ਆੱਫਸਰਜ਼ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਅਕੈਡਮੀ ਤੋਂ ਕਮਿਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਚੇਨਈ 23 ਵੀਂ ਬਟਾਲੀਅਨ ਵਿਚ, ਪੰਜਾਬ ਰੈਜੀਮੈਂਟ (23 ਪੰਜਾਬ), ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸਜਾਵਟੀ ਰੈਜਮੈਂਟ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਪੱਛਮੀ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ 1965 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਲਈ ਗਾਜ਼ਾ (ਮਿਸਰ) ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਫੋਰਸ (ਯੂ.ਐੱਨ.ਈ.ਐੱਫ.) ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਹੋ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਵੱਕਾਰੀ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਇੰਸਟ੍ਰਕਟਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ।[5]
ਲੋਂਗੇਵਾਲਾ ਦੀ ਲੜਾਈ
[ਸੋਧੋ]ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਚੰਦਪੁਰੀ 23 ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੀ ਜਦੋਂ 1971 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਲੋਂਗੇਵਾਲਾ ਚੌਕੀ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਚੰਦਪੁਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ 120 ਫੌਜੀਆਂ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਚੌਕੀ ਦਾ ਬਚਾਅ ਕੀਤਾ, ਕਾਫ਼ੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ 51 ਵੀਂ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਦੀ 2000-3000 ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਤਾਕਤ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ, 22 ਆਰਮਡ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਚਾਂਦਪੁਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਪੂਰੀ ਰਾਤ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਰੱਖਿਆ, ਜਦ ਤਕ ਕਿ ਸਵੇਰੇ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਹਵਾਈ ਸਹਾਇਤਾ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਪਹੁੰਚੀ।
ਚੰਦਪੁਰੀ ਨੇ ਬੰਕਰਾਂ ਤੋਂ ਬੰਕਰ ਵੱਲ ਵਧਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਆਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ ਜਦ ਤਕ ਦੁਬਾਰਾ ਕਬਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਚੰਦਪੁਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਆਦਮੀਆਂ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਜਾਨੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ, ਬਾਰ੍ਹਾਂ ਟੈਂਕੀਆਂ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਕੇ। ਉਸਦੀ ਸਪਸ਼ਟ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਅਗਵਾਈ ਲਈ, ਚੰਦਪੁਰੀ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਮਹਾ ਵੀਰ ਚੱਕਰ (ਐਮ.ਵੀ.ਸੀ) ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਚੰਦਪੁਰੀ ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਵਜੋਂ ਸੈਨਾ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Brigadier Kuldip Singh Chandpuri: the heroic 'Border' man who defied Pakistani tanks". The Economic Times. 17 November 2018. Archived from the original on 17 ਨਵੰਬਰ 2018. Retrieved 17 November 2018.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Brig Kuldip Singh Chandpuri, MVC, VSM (retd)". The War Decorated India. Archived from the original on 29 April 2014. Retrieved 4 September 2013.
{{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in:|publisher=(help) - ↑ "1971 war hero Kuldip Singh Chandpuri, who inspired Border movie, dies". India Today. 17 November 2018. Retrieved 17 November 2018.
- ↑ "Hero of Battle of Longewala, Brigadier Kuldip Singh Chandpuri, dies". The Indian Express. 17 November 2018. Retrieved 17 November 2018.
- ↑ 5.0 5.1 "In Conversation with: Brig Kuldip Singh Chandpuri". The Asian Connections. 3 May 2012. Archived from the original on 2013-10-20. Retrieved 4 September 2013.