ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ

ਗਰੀਬ ਰੱਥ (ਸ਼ਾਬਦਿਕ: “ਗਰੀਬ ਆਦਮੀ ਦਾ ਰੱਥ”) ਇੱਕ ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਰ ਟਰੇਨ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲ ਦੁਆਰਾ 2005 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਘੱਟ ਖਰਚੇ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਰ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਪ੍ਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਆਮ ਟਰੇਨਾਂ ਵਿੱਚ ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਰ ਕਲਾਸ ਦਾ ਖਰਚਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਰਾਇਆ ਹੋਰ ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਰ ਟਰੇਨਾਂ ਦੇ ਕਰਾਏ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੋ-ਤਿਹਾਈ ਘੱਟ ਹੈ, ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਸੀਟਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਦੂਰੀ ਵੀ ਘੱਟ ਹੈ, ਸੀਟਾਂ ਤੰਗ ਹਨ, ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਡੱਬੇ ਵਿੱਚ ਦੂਸਰੀ ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਰ ਟਰੇਨਾਂ ਦੇ ਡੱਬੇ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸੀਟਾਂ ਵੱਧ ਹਨ^[1] I ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਬੈਠਕ ਅਤੇ ਤਿੰਨ-ਟਾਯਰ (78 ਸੀਟਾਂ) ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਹੀ ਪ੍ਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ^[2] I ਇਸ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਫ਼ਰੀ ਬਿਸਤਰੇ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਸੇਵਾ ਪ੍ਦਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਹ ਦੂਸਰੀ ਸੁਪਰ ਫਾਸਟ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਟਰੱਕਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਹੌਲੀ ਚਲਦੀ ਹੈ। ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਫ਼ਤਾਰ ਤਕਰੀਬਨ 95 ਕਿਮੀ/ਘੰਟਾ ਹੈ। ਟਰੇਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਯਾਤਰਾ ਸਹਾਰਸਾ, ਬਿਹਾਰ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਪੰਜਾਬ (ਸਹਾਰਸਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ) ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ।

ਮੌਜੂਦਾ ਸੇਵਾਵਾਂ

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ 26 ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਟਰੇਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸਰਗਰਮ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ 3:1 ਕੈਰੇਜ਼ ਬੈਠਕ ਦਾ ਪ੍ਬੰਧ ਹੈI ਉਹ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖਿਆ ਹਨ:-^[3]

ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ

ਨਾਮ	ਟਰੇਨ ਨੰਬਰ	ਪਹੁੰਚ ਸਥਾਨ
ਪੂਨੇ ਨਾਗਪੁਰ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12113[4]	ਪੂਨੇ-ਨਾਗਪੁਰ
	12114	ਨਾਗਪੁਰ- ਪੂਨੇ
ਜਬਲਪੁਰ-ਮੁਮਬਈ ਗਰੀਬ ਰਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12187	ਜਬਲਪੁਰ-ਮੁਮਬਈ ਸੀਐਸਟੀ
	12188	ਮੁਮਬਈ ਸੀਐਸਟੀ-ਜਬਲਪੁਰ
ਕੋਚੂਵੇਲੀ ਲੋਕਮਾਨਯਾ ਤਿਲਕ ਟਰਮਿਨਸ ਗਰੀਬ ਰਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12201	ਮੁਮਬਈ ਐਲਟੀਟੀ- ਕੋਚੂਵੇਲੀ
	12202	ਕੋਚੂਵੇਲੀ-ਮੁਮਬਈ ਐਲਟੀਟੀ
ਸਹਾਰਸਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਗਰੀਬ ਰਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12203	ਸਹਾਰਸਾ-ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ
	12204	ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ- ਸਹਾਰਸਾ
ਜੰਮੂ ਤਵੀ ਕਾਠਗੋਦਾਮ ਗਰੀਬ ਰਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12207	ਕਾਠਗੋਦਾਮ-ਜੰਮੂ ਤਵੀ
	12208	ਜੰਮੂ ਤਵੀ-ਕਾਠਗੋਦਾਮ
ਕਾਠਗੋਦਾਮ ਕਾਨਪੁਰ ਸੈਂਟਰਲ ਗਰੀਬ ਰਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12209	ਕਾਨਪੁਰ ਸੈਂਟਰਲ-ਕਾਠਗੋਦਾਮ
	12210	ਕਾਠਗੋਦਾਮ-ਕਾਨਪੁਰ ਸੈਂਟਰਲ
ਮੁਜ਼ਫਰਾਪੁਰ ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12211	ਮੁਜ਼ਫਰਾਪੁਰ- ਦਿਲੀ ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ
	12212	ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ-ਮੁਜ਼ਫਰਾਪੁਰ
ਦਿੱਲੀ ਸਰਾਏ ਰੋਹਿਲਾ ਬਾਂਦਰਾ ਟਰਮਿਨਸ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12215	ਦਿੱਲੀ ਸਰਾਏ ਰੋਹਿਲਾ-ਬਾਂਦਰਾ ਟਰਮਿਨਸ
	12216	ਬਾਂਦਰਾ ਟਰਮਿਨਸ- ਸਰਾਏ ਰੋਹਿਲਾ
ਕੋਚੂਵੇਲੀ ਯਸਵੰਤਪੁਰ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12257	ਯਸਵੰਤਪੁਰ-ਕੋਚੂਵੇਲੀ
	12258	ਕੋਚੂਵੇਲੀ-ਯਸਵੰਤਪੁਰ
ਕੋਲਕਾਤਾ ਪਟਨਾ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12359	ਕੋਲਕਾਤਾ-ਪਟਨਾ
	12360	ਪਟਨਾ-ਕੋਲਕਾਤਾ
ਕੋਲਕਾਤਾ-ਗੁਹਾਟੀ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12517	ਕੋਲਕਾਤਾ-ਗੁਹਾਟੀ
	12518	ਗੁਹਾਟੀ-ਕੋਲਕਾਤਾ
ਲਖਨਊ ਰਾਏਪੁਰ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12535	ਲਖਨਊ-ਰਾਏਪੁਰ
	12536	ਰਾਏਪੁਰ-ਲਖਨਊ
ਜੇਯਨਗਰ ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12569	ਜੇਯਨਗਰ-ਦਿਲੀ ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ
	12570	ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ-ਜੇਯਨਗਰ
ਲਖਨਊ ਭੋਪਾਲ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12593	ਲਖਨਊ-ਭੋਪਾਲ
	12594	ਭੋਪਾਲ-ਲਖਨਊ
ਚੇਨਈ ਸੈਂਟਰਲ ਹਜ਼ਰਤ ਨਿਜ਼ਾਮੂਦੀਨ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12611	ਚੇਨਈ ਸੈਂਟਰਲ-ਹਜ਼ਰਤ ਨਿਜ਼ਾਮੂਦੀਨ
	12612	ਹਜ਼ਰਤ ਨਿਜ਼ਾਮੂਦੀਨ-ਚੇਨਈ ਸੈਂਟਰਲ
ਸੂਕੰਦਰਾਬਾਦ ਯਸਵੰਤਪੁਰ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12735	ਸੂਕੰਦਰਾਬਾਦ-ਯਸਵੰਤਪੁਰ
	12736	ਯਸਵੰਤਪੁਰ-ਸੂਕੰਦਰਾਬਾਦ
ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਤਨਮ-ਸੂਕੰਦਰਾਬਾਦ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12739	ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਤਨਮ-ਸੂਕੰਦਰਾਬਾਦ
	12740	ਸੂਕੰਦਰਾਬਾਦ-ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਤਨਮ
ਧੰਨਬਾਦ ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12831	ਧੰਨਬਾਦ-ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ
	12832	ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ-ਧੰਨਬਾਦ
ਰਾਂਚੀ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12877	ਰਾਂਚੀ-ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ
	12818	ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ-ਰਾਂਚੀ
ਪੂਰੀ ਹਾਵਡ਼ਾ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12881	ਹਾਵਡ਼ਾ-ਪੂਰੀ
	12882	ਪੂਰੀ-ਹਾਵਡ਼ਾ
ਬਾਂਦਰਾ ਟਰਮਿਨਸ ਹਜ਼ਰਤ ਨਿਜ਼ਾਮੂਦੀਨ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12909	ਬਾਂਦਰਾ ਟਰਮਿਨਸ-ਹਜ਼ਰਤ ਨਿਜ਼ਾਮੂਦੀਨ
	12910	ਹਜ਼ਰਤ ਨਿਜ਼ਾਮੂਦੀਨ-ਬਾਂਦਰਾ ਟਰਮਿਨਸ
ਅਜਮੇਰ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	12983	ਅਜਮੇਰ-ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
	12984	ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ-ਅਜਮੇਰ
ਭਗਲਪੁਰ-ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ ਟਰਮਿਨਲ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	22405	ਭਗਲਪੁਰ-ਦਿੱਲੀ ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ
	22406	ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ- ਭਗਲਪੁਰ
ਵਾਰਾਨਸੀ-ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ ਟਰਮਿਨਲ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	22407	ਵਾਰਾਨਸੀ-ਦਿੱਲੀ ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ
	22408	ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ- ਵਾਰਾਨਸੀ
ਗਯਾ ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	22409	ਗਯਾ-ਦਿੱਲੀ ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ
	22410	ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ-ਗਯਾ
ਪੂਰੀ ਯਸਵੰਤਪੁਰ ਗਰੀਬ ਰੱਥ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ	22883	ਪੂਰੀ-ਯਸਵੰਤਪੁਰ
	22884	ਯਸਵੰਤਪੁਰ-ਪੂਰੀ

ਹਵਾਲੇ

1. "52 Garib Rath Express Trains". indiarailinfo.com. Retrieved 16 December 2015.
2. "IRCTC starts E-Catering service on Trains". indianrailways.gov.in. Archived from the original on 2015-01-27. Retrieved 24 January 2015.
3. "Garib Rath Express Service". cleartrip.com. Archived from the original on 27 ਮਈ 2015. Retrieved 16 December 2015. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
4. "12113/Pune-Nagpur Garib Rath Express". indiarailinfo.com. Retrieved 16 December 2015.