ਜਸੂਬੇਨ ਸ਼ਿਲਪੀ ਜਾਂ ਜਸੂ ਸ਼ਿਲਪੀ[1] (10 ਦਸੰਬਰ 1948 – 14 ਜਨਵਰੀ 2013) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਾਂਸੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀਕਾਰ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ 525 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੁਸਟ ਸਾਈਜ਼ ਅਤੇ 225 ਵੱਡੇ ਆਕਾਰ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਉਹ "ਭਾਰਤ ਦੀ ਕਾਂਸੀ ਔਰਤ" ਵਜੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ।[2]
ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਜਸੂਬੇਨ ਨੇ 525 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੁੱਤ ਅਤੇ 225 ਵੱਡੀਆਂ ਕਾਂਸੀ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮੋਹਨਦਾਸ ਕਰਮਚੰਦ ਗਾਂਧੀ, ਰਾਣੀ ਲਕਸ਼ਮੀਬਾਈ, ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਅਤੇ ਵੱਲਭਭਾਈ ਪਟੇਲ ਵਰਗੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਕਰਨਾਟਕ, ਕੇਰਲਾ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਬਿਹਾਰ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਸਮੇਤ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਮਿਉਂਸਪਲ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਦੇ ਤਹਿਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜੋ ਸਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।[3] ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਮਾਰਟਿਨ ਲੂਥਰ ਕਿੰਗ ਜੂਨੀਅਰ ਦੀਆਂ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦੀਆਂ ਉਸਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਫਲੋਰੀਡਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਜੈਕਸਨਵਿਲੇ, ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਅਤੇ ਸਿਟੀ ਆਫ ਸ਼ਾਰਲੋਟ, ਉੱਤਰੀ ਕੈਰੋਲੀਨਾ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।[2]
ਜਸੂਬੇਨ ਦੀ 14 ਜਨਵਰੀ 2013 ਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।[3] ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸਦੀ ਉਮਰ 64 ਸਾਲ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਧਰੁਵ ਅਤੇ ਧਾਰਾ ਸਨ ਜੋ ਕਿ ਮੂਰਤੀਕਾਰ ਵੀ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਅਮਿਤਾਭ ਬੱਚਨ ਦੀ ਕਾਂਸੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਕਾਰਨ ਕੰਮ ਅਧੂਰਾ ਰਹਿ ਗਿਆ।[3]
ਜਸੂਬੇਨ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਸਨੇਹਲ ਜਾਦਵਾਨੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੱਸਿਆ- "ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਡੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹੇਗੀ।"[3]