ਨੇਲੀ ਸੇਨਗੁਪਤਾ ( née Edith Ellen Grey ; 12 ਜਨਵਰੀ 1884 – 23 ਅਕਤੂਬਰ 1973) ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਔਰਤ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਲੜਾਈ ਲੜੀ ਸੀ। ਉਹ ਕਲਕੱਤਾ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਐਲਡਰਮੈਨ ਸੀ ਅਤੇ 1933 ਵਿੱਚ ਕਲਕੱਤਾ ਵਿਖੇ ਇਸ ਦੇ 48ਵੇਂ ਸਾਲਾਨਾ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੀ।
ਐਡੀਥ ਫਰੈਡਰਿਕ ਅਤੇ ਐਡੀਥ ਹੈਨਰੀਟਾ ਗ੍ਰੇ ਦੀ ਧੀ ਸੀ।[1] ਉਸਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਕਲੱਬ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਕੁੜੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਡਾਊਨਿੰਗ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਬੰਗਾਲੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜਤਿੰਦਰ ਮੋਹਨ ਸੇਨਗੁਪਤਾ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਆਪਣੇ ਪੇਰੈਂਟਲ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਸਨੇ ਜਤਿੰਦਰ ਮੋਹਨ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਕਲਕੱਤਾ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ। ਨੈਲੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਜਤਿਨ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਸ਼ਿਸ਼ਿਰ ਅਤੇ ਅਨਿਲ ਸਨ।
ਲੂਣ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਸੀਨੀਅਰ ਕਾਂਗਰਸੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਚੁਣੇ ਗਏ ਪ੍ਰਧਾਨ ਪੰਡਿਤ ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਮਾਲਵੀਆ ਨੂੰ 1933 ਦੇ ਕਲਕੱਤਾ ਸੈਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਨੇਲੀ ਸੇਨਗੁਪਤਾ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਤੀਜੀ ਔਰਤ ਬਣ ਗਈ, ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਯੂਰਪੀ ਮੂਲ ਦੀ ਔਰਤ ਚੁਣੀ ਗਈ। ਉਸ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਪਾਏ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ।[2]