ਪਕੜ

ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ,ਪੱਕਡ਼ (ਹਿੰਦੀਃपकड़) ਇੱਕ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੰਗੀਤਕ ਵਾਕਾਂਸ਼ (ਜਾਂ ਵਾਕਾਂਸ਼ ਦਾ ਸਮੂਹ) ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਾਗ ਦੇ ਤੱਤ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸੋਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੱਕਡ਼ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਸਾਰੇ ਰਾਗ ਦਾ ਸੁਰੀਲਾ ਤੱਤ ਜਾਂ ਸਾਰ ਮੁੱਖ ਸੁਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਸ਼ਾਉਣ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂਕਿ ਪਕੜ ਨੂੰ ਸੁਣਦੀਆਂ ਸਰ ਹੀ ਰਾਗਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰਖਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਰਾਗ ਦਾ ਪਤਾ ਚੱਲ ਜਾਵੇ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹੀ ਸੁਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਫਿਰ ਪਕੜ ਵਿੱਚ ਗਾਇਕੀ ਜਾਂ ਚਲਨ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ (ਜਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੁਰਾਂ ਨੂੰ ਕ੍ਰਮਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਜਾਇਆ/ਗਾਇਆ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ, ਪਕੜ ਅਰੋਹ ਅਤੇ ਅਵਰੋਹ ਦੇ ਛੋਟੇ ਸੰਕਲਪਾਂ ਤੋਂ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਾਗ ਲਈ ਪੱਕਡ਼ ਵਿਲੱਖਣ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਉਦੇਸ਼ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਿਹਡ਼ਾ ਰਾਗ ਹੈ।

ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਹੇਠਾਂ ਰਾਗ ਯਮਨ ਦੀ ਪਕੜ ਦਰਸ਼ਾਈ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਾਗ ਹੈਃ

ਨੀ(ਮੰਦਰ) ਰੇ ਗ ਮ(ਤੀਵ੍ਰ) ਪ, ਮ(ਤੀਵ੍ਰ) ਗ ਰੇ ਸ।

ਪਕੜ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂ ਲਯ ਹੈ।ਲਯ ਦਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਅਰਥ ਹੈ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਗਤੀ ਪਰ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਸਮਾਂ ਕਿਵੇਂ ਬਿਤਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਲਯ ਸਾਨੂੰ ਖਾਸ ਸੁਰਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗਾਉਣ-ਵਜਾਉਣ ਦੀ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਗਤੀ ਬੰਨ ਕੇ - ਇਹ ਸੁਰਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵੱਖ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਸੁਰਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ, ਇੱਕ ਰਾਗ ਆਪਣੇ ਅਸਲ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਰਾਗ ਨੂੰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਸਮਝਣ ਲਈ ਪਕੜ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੜੀ ਹੈ।