ਪੂਰਨਿਮਾ ਬੈਨਰਜੀ

ਪੂਰਨਿਮਾ ਬੈਨਰਜੀ
ਜਨਮ
ਪੂਰਨਿਮਾ ਗਾਂਗੁਲੀ

1911
ਕਾਲਕਾ, ਪੰਜਾਬ
ਮੌਤ31 ਮਈ 1951
ਨੈਨੀਤਾਲ, ਭਾਰਤ
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾਭਾਰਤੀ
ਪੇਸ਼ਾਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ
ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਲਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ
ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਅਰੁਣਾ ਆਸਫ ਅਲੀ]] (ਭੈਣ), ਧੀਰੇਂਦਰਨਾਥ ਗਾਂਗੁਲੀ (ਚਾਚਾ), ਤ੍ਰੈਲੋਕਯਨਾਥ ਸਾਨਿਆਲ (ਦਾਦਾ)

ਪੂਰਨਿਮਾ ਬੈਨਰਜੀ (Purnima Banerjee; ਜਨਮ ਤੋਂ ਗਾਂਗੁਲੀ, 1911-1951)[1] ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਬਸਤੀਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਸੀ ਅਤੇ 1946 ਤੋਂ 1950 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ।[2][3]

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ

[ਸੋਧੋ]

ਉਹ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ, ਸਿੱਖਿਅਕ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁਨ ਅਰੁਣਾ ਆਸਫ ਅਲੀ ਦੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਸੀ।[4] ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਉਪੇਂਦਰਨਾਥ ਗਾਂਗੁਲੀ ਇੱਕ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸਨ ਜੋ ਪੂਰਬੀ ਬੰਗਾਲ (ਹੁਣ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼) ਦੇ ਬਾਰੀਸਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸਨ ਪਰ ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।[5] ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਅੰਬਾਲਿਕਾ ਦੇਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬ੍ਰਹਮੋ ਵਿਦਵਾਨ ਤ੍ਰੈਲੋਕਯਨਾਥ ਸਾਨਿਆਲ ਦੀ ਧੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬ੍ਰਹਮੋ ਭਜਨ ਲਿਖੇ ਸਨ।[6] ਉਪੇਂਦਰਨਾਥ ਗਾਂਗੁਲੀ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਧੀਰੇਂਦਰਨਾਥ ਗਾਂਗੁਲੀ (DG) ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ।[7] ਇੱਕ ਹੋਰ ਭਰਾ, ਨਗੇਂਦਰਨਾਥ, ਇੱਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵਿਜੇਤਾ ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਜ਼ਿੰਦਾ ਧੀ ਮੀਰਾ ਦੇਵੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ।[8] ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਸਕੱਤਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਉਹ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ, ਕਿਸਾਨ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਪੇਂਡੂ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਸਾਲਟ ਮਾਰਚ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[9] ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਗਈ।[10]

ਮੌਤ

[ਸੋਧੋ]

ਮਾੜੀ ਸਿਹਤ ਤੋਂ ਪੀੜਤ, ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, 1951 ਵਿੱਚ ਨੈਨੀਤਾਲ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[11]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ Jayaprakash Narayan (2003). Bimal Prasad (ed.). Selected Works. Vol. 4. Manohar. p. 135. ISBN 9788173043536.
  2. ↑ Kumar, Rajesh (January 2022), "Equality for Women: The Constituent Assembly Debates and the Making of Equality Jurisprudence by and for Women", Social Change, SAGE, pp. 1–19, doi:10.1177/00490857211040255,  The CA had 299 members: 15 women and 284 men. The names of the women members who were part of the CA were: Ammu Swaminathan, Begum Aizaz Rasul, Dakshayani Velayudhan, Durgabai Deshmukh, Hansa Jivraj Mehta, Kamla Chaudhry, Leela Roy, Malati Choudhury, Purnima Banerjee, Rajkumari Amrit Kaur, Renuka Ray, Sarojini Naidu, Sucheta Kriplani, Vijaya Lakshmi Pandit and Annie Mascarene. Nearly all of these women members were associated with the national movement, and their commitment to the cause of women since pre-Independence days was remarkable.
  3. ↑ "Purnima Banerji (1911 – 1951)". Women Architects of the Indian Republic (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2016-04-01. Retrieved 2018-04-26.
  4. ↑ Sonia Gandhi, ed. (2005). Two Alone, Two Together. Penguin. p. xxvi.
  5. ↑ G. N. S. Raghavan (1999). Aruna Asaf Ali: A Compassionate Radical. National Book Trust. ISBN 9788123727622.
  6. ↑ G. N. S. Raghavan (1999). Aruna Asaf Ali: A Compassionate Radical. National Book Trust. ISBN 9788123727622.
  7. ↑ G. N. S. Raghavan (1999). Aruna Asaf Ali: A Compassionate Radical. National Book Trust. ISBN 9788123727622.
  8. ↑ Krishna Dutta and Andrew Robinson, ed. (1997). Selected Letters of Rabindranath Tagore. Cambridge University Press. ISBN 0521-59018-3.
  9. ↑ R. S. Tripathi, R. P. Tiwari (1999). Perspectives on Indian Women. APH Publishing. p. 142. ISBN 81-7648-025-8.
  10. ↑ Bhula, Pooja (24 January 2014). "15 women involved in shaping the Indian Constitution". Daily News and Analysis. Retrieved 22 August 2015.
  11. ↑ Jawaharlal Nehru (1994). "Letter to Vijaylakshmi Pandit dated 2 June 1951". In Sarvepalli Gopal (ed.). Selected Works. Navrang. ISBN 9780195634785.