ਪ੍ਰਾਤੁਲ ਚੰਦਰ ਗਾਂਗੁਲੀ (16 ਅਪ੍ਰੈਲ 1884 ਨਾਰਾਇਣਗੰਜ - 5 ਜੁਲਾਈ 1957 ਕੋਲਕਾਤਾ ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਸੀ।
ਪ੍ਰਾਤੁਲ ਦਾ ਜਨਮ 16 ਅਪ੍ਰੈਲ 1884 ਨੂੰ ਨਰਾਇਣਗੰਜ, ਹੁਣ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਅਨੁਸ਼ੀਲਨ ਸਮਿਤੀ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। ਪੁਲਿਨ ਬਿਹਾਰੀ ਦਾਸ ( ਅਨੁਸ਼ੀਲਨ ਸਮਿਤੀ ਦੀ ਢਾਕਾ ਸ਼ਾਖਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰਬੰਧਕ) ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਾਤੁਲ ਅਤੇ ਤ੍ਰੈਲੋਕਯਨਾਥ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਨੇ ਅਨੁਸ਼ੀਲਨ ਸਮਿਤੀ ਦਾ ਚਾਰਜ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ ਅਤੇ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦਾ ਪੁਨਰਗਠਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਉੱਤੇ ਬਾਰੀਸਲ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1914 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਰਿਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1922 ਵਿਚ ਉਹ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ। ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਕੁਝ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਸੰਪਰਕ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਵੀ ਕਾਮਯਾਬ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਪ੍ਰਾਤੁਲ ਢਾਕਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਕਾਂਗਰਸ ਕਮੇਟੀ, ਬੰਗਾਲ ਕਾਂਗਰਸ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਕਾਂਗਰਸ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੇ। ਉਹ 1929 ਅਤੇ 1937 ਵਿੱਚ ਬੰਗਾਲ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ। ਪ੍ਰਾਤੁਲ ਗਾਂਗੁਲੀ ਨੇ 1947 ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈ ਲਿਆ ਅਤੇ 5 ਜੁਲਾਈ 1957 ਨੂੰ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[1]