ਬਖਸ਼ੀ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ

ਬਖਸ਼ੀ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ
ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦੀ
ਜਨਮਸਤੰਬਰ 1540
ਦਿੱਲੀ
ਮੌਤ1596
ਜੀਵਨ-ਸਾਥੀ
  • ਇਬਰਾਹਿਮ ਮਿਰਜ਼ਾ
    ​
    ​
    (ਵਿ. 1550; ਮੌ. 1560)​
  • ਮਿਰਜ਼ਾ ਸ਼ਰੀਫ-ਉਦ-ਦੀਨ ਹੁਸੈਨ
    ​
    ​
    (ਵਿ. 1560; ਮੌ. 1581)​
ਘਰਾਣਾਤਿਮੁਰਿਦ
ਪਿਤਾਹੁਮਾਯੂੰ
ਮਾਤਾਗੁਨਵਰ ਬੀਬੀ
ਧਰਮਸੁੰਨੀ ਇਸਲਾਮ

ਬਖਸ਼ੀ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ (Persian: بخشی بانو بیگم; ਜਨਮ ਸਤੰਬਰ 1540—ਮੌਤ 1596) ਇੱਕ ਮੁਗਲ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸਮਰਾਟ ਹੁਮਾਯੂੰ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਗੁਨਵਰ ਬੀਬੀ ਦੀ ਦੂਜੀ ਧੀ ਸੀ।[1] ਬਖਸ਼ੀ ਬਾਨੋ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਦੀ ਵੱਡੀ ਸੌਤੇਲੀ ਭੈਣ ਸੀ।

ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ

[ਸੋਧੋ]

ਬਖਸ਼ੀ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ ਦਾ ਜਨਮ ਸਤੰਬਰ 1540 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਬੀਬੀ ਗੁੰਵਰ ਸੀ। ਗੁਲਬਦਨ ਬੇਗਮ ਨੇ 'ਹੁਮਾਯੂਨਾਮਾ' ਵਿੱਚ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਨਵਰ ਦੀ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਹਰ ਕੋਈ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ, 'ਪੁੱਤ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਵੇਗਾ'।[2]

1543 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਹੁਮਾਯੂੰ ਦੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸਮੂਹ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜੋ ਹੁਮਾਯੂੰ ਦੇ ਸੌਤੇਲੇ ਭਰਾ ਅਸਕਰੀ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ ਸੀ; ਉਸਦਾ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਅਕਬਰ (ਜਨਮ 1542 ਵਿੱਚ) ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ।[3] 1545 ਦੀ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਗਹਿਰਾਈ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਚਾਚਾ ਅਸਕਰੀ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੁਆਰਾ ਅਕਬਰ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਧਾਰ ਤੋਂ ਕਾਬੁਲ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ; ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[4]

ਇਬਰਾਹਿਮ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ

[ਸੋਧੋ]

1550 ਵਿੱਚ, ਦਸ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਬਖਸ਼ੀ ਬਾਨੋ ਦਾ ਵਿਆਹ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਬਦਕਸ਼ਾਨ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਸੁਲੇਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਇਬਰਾਹਿਮ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ।[5] ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਹਰਮ ਬੇਗਮ, ਸੁਲਤਾਨ ਵੈਸ ਕੁਲਬੀ ਕਿਬਚਾਕ ਮੁਗਲ ਦੀ ਧੀ। ਸੁਲੇਮਾਨ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ, ਭਾਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੁਰਖੀ ਸ਼ਾਹ ਬੇਗਮ ਸੀ, ਨੇ ਸਿਕੰਦਰ ਮਹਾਨ ਦੇ ਵੰਸ਼ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ।[6] ਇਬਰਾਹਿਮ ਮਿਰਜ਼ਾ, ਜੋ ਬਖਸ਼ੀ ਬਾਨੋ ਤੋਂ ਛੇ ਸਾਲ ਵੱਡਾ ਸੀ, 1560 ਵਿੱਚ 26 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਉਮਰ ਵੀਹ ਸਾਲ ਸੀ।[7]

ਸ਼ਰੀਫ-ਉਦ-ਦੀਨ ਹੁਸੈਨ ਨਾਲ ਵਿਆਹ

[ਸੋਧੋ]

ਇਬਰਾਹਿਮ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਉਸੇ ਸਾਲ, ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਅਕਬਰ ਦੁਆਰਾ ਮਿਰਜ਼ਾ ਸ਼ਰੀਫ-ਉਦ-ਦੀਨ ਹੁਸੈਨ ਅਹਰਾਰੀ, ਮੇਵਾਤ ਦੇ ਵਾਇਸਰਾਏ, ਆਮੇਰ ਉੱਤੇ ਜਿੱਤ ਹੋਣ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[8] ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਖਵਾਜਾ ਮੋਇਨ ਅਲਾਉਦ-ਦੀਨ, ਖਵਾਲ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ। ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਕੀਚਕ ਬੇਗਮ ਸੀ, ਜੋ ਮੀਰ ਅਲਾ-ਉਲ-ਮੁਲਕ ਤਰਮੀਜ਼ੀ ਦੀ ਧੀ ਸੀ ਅਤੇ ਫਖਰ ਜਹਾਂ ਬੇਗਮ, ਸੁਲਤਾਨ ਅਬੂ ਸਈਦ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦੀ ਧੀ ਸੀ।[9] ਬਖਸ਼ੀ ਬਾਨੋ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਕਬਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਅਜਮੇਰ ਦਾ ਵਾਇਸਰਾਏ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ।[10]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ Lal, Muni (1980). Akbar. Vikas. p. 7. ISBN 9780706910766.
  2. ↑ Begum, Gulbadan (1902). The History of Humayun (Humayun-Nama). Royal Asiatic Society. p. 146.
  3. ↑ Latif, Syad Muhammad (2003). Agra Historical & Descriptive with an Account of Akbar and his Court and of the Modern City of Agra. Asian Educational Services. p. 205. ISBN 9788120617094.
  4. ↑ Friedrich August Graf von Noer; Friedrich Christian Charles August (Prince of Schleswig-Holstein-Sonderburg-Augustenburg) (1890). The Emperor Akbar: A Contribution Towards the History of India in the 16th Century, Volume 1. Thacker, Spink & Company. p. 58.
  5. ↑ Beveridge, Henry (1907). Akbarnama of Abu'l-Fazl ibn Mubarak - Volume I. Asiatic Society, Calcutta. p. 572.
  6. ↑ Begum, Gulbadan (1902). The History of Humayun (Humayun-Nama). Royal Asiatic Society. p. 242.
  7. ↑ Moosvi, Shiree (2008). People, Taxation, and Trade in Mughal India. Oxford University Press. pp. 113. ISBN 978-0-195-69315-7.
  8. ↑ Beveridge, Henry (1907). Akbarnama of Abu'l-Fazl ibn Mubarak - Volume II. Asiatic Society, Calcuta. p. 197.
  9. ↑ Awangābādī, Shāhnavāz Khān; Prasad, Baini; Shāhnavāz, 'Abd al-Hayy ibn (1979). The Maāthir-ul-umarā: Being biographies of the Muḥammadan and Hindu officers of the Timurid sovereigns of India from 1500 to about 1780 A.D. Janaki Prakashan. pp. 804, 809.
  10. ↑ Raghavan, Venkatarama (1975). Sanskrit and Indological Studies: Dr. V. Raghavan Felicitation Volume. Motilal Banarsidass. p. 125.