ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਕੱਤਰ

ਕੇਂਦਰੀ ਸਕੱਤਰ
ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚਿੰਨ੍ਹ
ਭਾਰਤ ਦਾ ਝੰਡਾ
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ
ਮੈਂਬਰਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਤੇ ਸਕੱਤਰਾਂ ਦੀ ਕਮੇਟੀ
ਉੱਤਰਦਈ
ਸੀਟ
ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਰਤਾਕੈਬਨਿਟ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਮੇਟੀ
ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਮਿਆਦਗ੍ਰਹਿ ਸਕੱਤਰ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਸਕੱਤਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਕੋਈ ਮਿਆਦ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਨਹੀਂ ਲਗਾਈ ਗਈ ਹੈ।[1][2][3]
ਮਿਆਦ ਵਧਣਯੋਗ
ਨਿਰਮਾਣ1930; 94 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ (1930)
ਉਤਰਾਧਿਕਾਰ23ਵਾਂ (on the Indian order of precedence.)
ਤਨਖਾਹ₹2,25,000 (US$2,800) ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ[4][5]

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਕੱਤਰ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਸਕੱਤਰ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ, ਜਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਸਕੱਤਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਸਟਾਫਿੰਗ ਸਕੀਮ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਅਹੁਦਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਰੈਂਕ ਹੈ।[6] ਇਸ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਸਿਰਫ਼ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਕੋਲ ਹੈ।[7]

ਸਥਿਤੀ ਧਾਰਕ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੈਰੀਅਰ ਸਿਵਲ ਸਰਵੈਂਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੇਵਾ ਤੋਂ,[8][9][10][11][12][13] ਅਤੇ ਉੱਚ ਸੀਨੀਆਰਤਾ ਵਾਲਾ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ।

ਸਕੱਤਰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ (ਡੈਪਿਊਟੇਸ਼ਨ; ਕਾਰਜਕਾਲ 'ਤੇ, ਪੈਨਲਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ) ਜਾਂ ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾਵਾਂ (ਗਰੁੱਪ ਏ; ਪੈਨਲਮੈਂਟ 'ਤੇ) ਤੋਂ ਹੈ। ਇਸ ਰੈਂਕ ਅਤੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਤਰੱਕੀਆਂ ਅਤੇ ਨਿਯੁਕਤੀਆਂ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੈਬਨਿਟ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਵਿਚ[14][15][16] ਇੱਕ ਸਕੱਤਰ ਇੱਕ ਮੰਤਰਾਲੇ ਜਾਂ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਮੁਖੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,[17][18] ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰਾਂ ਜਾਂ ਵਧੀਕ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰਾਂ ਅਤੇ ਥਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਵਾਈਸ ਚੀਫ਼, ਆਰਮੀ ਕਮਾਂਡਾਂ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਕਮਾਂਡਿੰਗ ਜਨਰਲ ਅਫ਼ਸਰ, ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੈਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ,[19] ਅਤੇ 23ਵੇਂ ਦਰਜੇ 'ਤੇ, ਤਰਜੀਹ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਮ 'ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹਨ।[20][21][22][23]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ Khare, Harish (February 8, 2005). "Fixed tenure planned for Home, Defence Secretaries". The Hindu. Retrieved January 10, 2018.[ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ]
  2. ↑ "Fixed tenure for defence, home secretaries". Rediff.com. September 22, 2005. Retrieved January 10, 2017.
  3. ↑ "Fixed tenure for Defence, Home Secretaries". Outlook. September 22, 2005.
  4. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named 7 ਪੇ ਕਮਿਸ਼ਨ ਰਿਪੋਰਟ
  5. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :India Today 7CPC
  6. ↑ "The Central Staffing Scheme" (PDF). Ministry of Personnel, Public Grievances and Pensions. January 1996. Retrieved 13 April 2016.
  7. ↑ "Only Cabinet can create Joint Secretary, above level posts". Press Trust of India. Retrieved 18 April 2017.
  8. ↑ "Report of the 7th Central Pay Commission of India" (PDF). Seventh Central Pay Commission, Government of India. Archived from the original (PDF) on 20 ਨਵੰਬਰ 2015. Retrieved 13 ਅਗਸਤ 2017.
  9. ↑ Tripathi, Shishir (December 8, 2015). "IAS: Emperor among the kings?". Governance Now (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved August 13, 2017.
  10. ↑ Tikku, Aloke (January 15, 2016). "Parity between IAS and non-IAS? The IAS will get to decide". Hindustan Times (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved August 13, 2017.
  11. ↑ "Non-IAS bureaucrats now eligible for secretary-level posts". The Asian Age (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). January 18, 2016. Retrieved August 13, 2017.
  12. ↑ "Need Pay Parity With IAS Officers, Say Officials Of 20 Civil Services". NDTV (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). June 30, 2016. Retrieved August 13, 2017.
  13. ↑ Dastidar, Avishek G (January 14, 2017). "Alleging bias, non-IAS officers petition PM Modi". The Indian Express (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved August 13, 2017.
  14. ↑ "Part I of the Constitution of India- The Union and its territory - Article 1" (PDF). Ministry of Law and Justice, Government of India. Archived from the original (PDF) on 10 ਅਕਤੂਬਰ 2017. Retrieved 15 ਜਨਵਰੀ 2018.
  15. ↑ "Part XIV of the Constitution of India- Finance, Property, Contracts and Suits - Article 300" (PDF). Ministry of Law and Justice, Government of India. Archived from the original (PDF) on 2011-12-03. Retrieved October 6, 2017.
  16. ↑ "Part XIV of the Constitution of India- Services under the Union and the States - Article 312(2)" (PDF). Ministry of Law and Justice, Government of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original (PDF) on 2011-12-03. Retrieved 16 August 2017.
  17. ↑ Laxmikanth, M. (2014). Governance in India (2nd ed.). Noida: McGraw Hill Education. pp. 3.1–3.10. ISBN 978-9339204785.
  18. ↑ "Central Secretariat Manual of Office Procedure - 14th Edition (2015)" (PDF). Ministry of Personnel, Public Grievances and Pension. p. 6. Retrieved 15 November 2016.
  19. ↑ "TGC Entry Advert, 2022" (PDF). Ministry of Defence, Government of India. Jan 24, 2022. Retrieved April 17, 2022.
  20. ↑ "Order of Precedence" (PDF). Rajya Sabha. President's Secretariat. July 26, 1979. Retrieved September 24, 2017.
  21. ↑ "Table of Precedence" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. President's Secretariat. July 26, 1979. Archived from the original (PDF) on 2014-05-27. Retrieved September 24, 2017.
  22. ↑ "Table of Precedence". Ministry of Home Affairs, Government of India. President's Secretariat. Archived from the original on 2014-04-28. Retrieved September 24, 2017.
  23. ↑ Maheshwari, S.R. (2000). Indian Administration (6th ed.). New Delhi: Orient Blackswan Private Ltd. ISBN 9788125019886.

ਬਿਬਲੀਓਗ੍ਰਾਫੀ

[ਸੋਧੋ]