ਭਾਰਤੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ (ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ)

ਭਾਰਤੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਜਾਂ ਇੰਡੀਅਨ ਸਿਵਲ ਸਰਵਿਸ (ਆਈਸੀਐਸ), ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਸਿਵਲ ਸਰਵਿਸ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, 1858 ਅਤੇ 1947 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਉੱਚ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਸੀ।

ਇਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ 300 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਖਰਕਾਰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ 250 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰਕਾਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਐਕਟ 1858 ਦੀ ਧਾਰਾ XXXII(32) ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[1][2][3][4] ਆਈ.ਸੀ.ਐਸ. ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਭਾਰਤ ਲਈ ਰਾਜ ਸਕੱਤਰ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ "ਸਿਵਿਲੀਅਨਜ਼" ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਆਈਸੀਐਸ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਸਿਖਰਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਮੈਂਬਰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਨ, ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹੇ ਗਏ ਸਨ।[5]

1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਆਈ.ਸੀ.ਐਸ. ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਗਏ। [lower-alpha 1] ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਹੁਣ ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੰਗਠਿਤ ਹਨ, ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਕੇਂਦਰੀ ਸੁਪੀਰੀਅਰ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਮਿਆਂਮਾਰ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਸਾਰੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਤੋਂ ਹਨ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਅਕਸਰ ਆਈਸੀਐਸ ਨੂੰ ਰੇਲਵੇ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਰਾਸਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਜਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।[6]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ Dewey, Clive (July 1993). Anglo-Indian Attitudes: Mind of the Indian Civil Service. A&C Black, 1993. ISBN 978-0-8264-3254-4.
  2. ↑ "The Indian Civil Service". Retrieved 18 September 2014.
  3. ↑ "Administering India: The Indian Civil Service". Retrieved 18 September 2014.
  4. ↑ Blunt, (1937)
  5. ↑ Surjit Mansingh, The A to Z of India (2010), pp 288–90
  6. ↑ Ramesh Kumar Arora and Rajni Goyal, Indian public administration: institutions and issues (1995) p. 42; Ranbir Vohra, The making of India: a historical survey (2001) p 185

ਨੋਟ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ ICS members in Pakistan was originally administering equally both West Pakistan and East Pakistan. However Pakistan was split into two. West Pakistan is now renamed to Islamic Republic of Pakistan and East Pakistan is now renamed to People's Republic of Bangladesh.

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

[ਸੋਧੋ]
ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਕਾਮਨਜ਼ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੀਡੀਆ ਹੈ।